Tarixdan hikoyalar umumiy o‘rta ta ’lim maktablarining

0 ‘zbekiston hududidagi qoyatosh suratlari. 
0 ‘zbekistonda ushbu noyob 
san’at turi juda qadimdan paydo bo ‘lgan. Suratlar, asosan, ikki xil 
usulda — urib cho‘kichlash va tabiiy bo‘yoqlar yordamida ishlangan. 
Keyinchalik rasmlar uchi o ‘tkir tig‘li temir va po ‘lat asboblar bilan 
toshlarni o ‘yib ishlangan. Bu usul fanda 
nuqtali usul
deb ataladi. 
Ikkinchi usulda ilk rangtasvir ustalarining mahorati ko‘zga tashlanadi. 
Ular turli moddalar qorishmasidan b o ‘yoq tayyorlashni bilganlar. 
Suratlarga cho‘p, qamish, suyak va qushlarning pati vositasida jilo 
berilgan. 0 ‘zbekistonda 100 dan ortiq ana shunday nodir san’at 
namunalari aniqlangan.
Xususan, Navoiy viloyatidagi Qoratog4 tizmasidagi Sarmishsoy 
darasidan topilgan sher, yo‘lbars, bars kabi yirtqich hayvonlarning 
to ‘qnashuvi, ovchining kamdan-kam hollarda qo‘lga o‘rgatiladigan ov 
qoploni — gepard yordamida yovvoyi buqani ovlashi tasvirlangan.
29

---

Dastlabki san’atning noyob yodgorligi sifatida «Qizil kitob»ga 
kiritilgan betakror qoyatosh suratlari bugun chet ellarda ham e’tirof 
etilmoqda.
2008-yilda Z arautsoy, Sarm ishsoy kabi bebaho m adaniy 
yodgorliklarni muhofaza qilish, ular yo‘qolib ketishi xavfining oldini 
olishga oid hukumat qarorlari qabul qilindi. Eng muhimi, Sarmish­
soy suratlari um um jahon merosining noyob nam unasi sifatida 
YUNESKO tom onidan ro‘yxatga olindi va «Ochiq osmon ostidagi 
muzey» deb rasman e ’lon qilindi.
Atamalar mazmunini bilib oling
YUNESKO 
— Birlashgan M illatlar Tashkilotining ta ’lim, fan va 
m adaniyat ishlari bilan shug‘ullanuvchi tashkiloti.
Altamira 
— Ispaniyadagi g ‘or.
Lasko 
— Fransiyadagi g ‘or.
Kapovaya 
— U ral to g ‘ining B oshqirdiston hududida joylashgan g ‘or.