«Tarmoq xavfsizligi»

Topshiriq
Har bir talaba yuqorida keltirilgan ma’lumotlar bo`yicha Cisco Packet tracer muhitida laboratoriya ishini bajaradi. Bunda kommutator va kompyuterlar lokal tarmoq quradi. Kompyuterlar kommutatorga ulangan portlarni virtual tarmoqlarga ajratiladi.
Bajarilgan ishlari bo’yicha hisobotini tayyorlaydi.

T/R	Qurilmalar	Kompyuterlar Ip manillari	VLAN soni
1	Kommutator 3 ta kompyuter	192.168.1.11	2
2	Kommutator va hub 6 ta kompyuter	192.168.1.21	3
3	Kommutator 5 ta kompyuter	192.168.1.31	3
4	Kommutator va hub 6 ta kompyuter	192.168.1.41	5
5	Kommutator 7 ta kompyuter	192.168.1.51	6
6	Kommutator va hub 8 ta kompyuter	192.168.1.61	6
7	Kommutator 9 ta kompyuter	192.168.1.71	8
8	Kommutator va hub 10 ta kompyuter	192.168.1.81	8
9	Kommutator 11 ta kompyuter	192.168.1.91	7
10	Kommutator va hub 12 ta kompyuter	192.168.1.101	7

7-LABORATORIYA ISHI
MAVZU: VTP PROTOKOLI SOZLASH

Ishdan maqsad: Lokal tarmoqda yaratilgan VLAN lar o‘rtasida marshrutizatsiyani amalga oshirish va VTP protokolini ishlash tamoyili bo`yicha amaliy ko`nikmaga ega bo`lish
Ushbu laboratoriya ishi bo`yicha topshiriq 2 qismdan tashkil topgan.
1-topshiriq:

• 
  Cisco Packet tracer muhitida lokal tarmoq yarating va qurilmalarning bazaviy parametrlarini sozlang (7.2-rasm);
  
• 
  Har bir kommutatorda VLAN ID yarating va kommutatorlar o`rtasida trank rejimini sozlang;
  
• 
  VLAN lar o‘rtasida marshrutizatsiyani Router-on-a-Stick usuli bo`yicha sozlang (7.3-rasm);
  
• 
  Har bir kommutator konfiguratsiya natijalarini tahlil qiling.
  

2-topshiriq:

• 
  Qurilgan tarmoq bo`yicha VTP protokolini sozlang va ishlash tamoyilini tushuntiring (7.4).
  
• 
  Har bir kommutator konfiguratsiya natijalarini tahlil qiling.
  

1 - topshiriq bo`yicha qisqacha nazariy ma’lumot
Ma’lumot uzatish tarmoqlarining samaradorligini oshirish va xavfsizligini ta’minlashda lokal tarmoqlarda VLAN lar tashkil etiladi. VLAN tarmog`i fizik emas, mantiqiy bog`lanishga asoslangan bo`lib, lokal tarmoqda qurilmalarni guruhlaydi. VLAN tarmog`i doirasidagi qurilmalar guruhi xuddi qurilmalar bitta o`tkazgich yordamida ulangandek bo`ladi.
VLAN tarmog`i administratorga foydalanuvchilarni yoki qurilmalarni qayerda joylashganligiga bog`liq bo`lmagan holda qo`llanilish sohasi yoki loyihalash guruhi funksiyasi bo`yicha segmentatsiyani amalga oshirishga yordam beradi. Kommutatorning ixtiyoriy porti VLAN ga tegishli bo`lishi mumkin. Bir adresli (unicast), ko`p adresli (multicast) va keng eshittirishli (broadcast) paketlarni uzatish va qabul qilish faqat o`sha VLAN doirasida bo`ladi. Har bir VLAN alohida mantiqiy tarmoq hisoblanadi. VLAN ga tegishli bo`lmagan stantsiyalar paketlarni jo`natish uchun marshrutizatorlar orqali uzatiladi.
VLAN tarmog`i LAN ning bir nechta segmentlarini qamrab oluvchi mantiqiy keng eshittirishli (broadcast) domenni yaratadi. VLAN tarmog`i quyidagi avzalliklarga ega:
Xavfsizlik: muhim ma`lumotlarga ega bo`lgan guruhlarni tarmoqning boshqa qismlaridan ajratiladi. Uning yordamida axborotni maxfiyligini buzilish extimolligini kamaytiradi;
Xarajatlarni kamaytirish: o`tkazish qobiliyatidan samarali foydalanish va qimmat tarmoq inrastrukturalari yangilanishini arzonligi;