Tаsdiqlаymаn” “Gumаnitаr fаnlаr” kаfеdrаsi mudiri t f. d prоf., Sh. O’ljаеvа

_____________t.f.d. prоf., Sh.O’ljаеvа

“Falsafa: mantiq, etika, estetika, dinshunoslik” fаnidаn YaN

VАRIАNTI № 5

1. 
   Axborotlashuvning falsafiy asoslari.
   

Axborotlashuvning falsafiy asoslari. Ong va axborot. Keyingi yillarda «Informasion portlash» tushunchasi ham tez-tez ishlatilmoqda. ... Uning xilma-xil sohalarida sodir bo`layotgan o`zgarishlar kishilar ongida o`z aksini topmasligi mumkin emas. Ana shu jarayonni ifodalash uchun, odatda, ijtimoiy va individual ong tushunchalarini ishlatamiz.

2. 
   Formal mantiqning predmeti va tuzilishi, uning dialektik mantiq va matematik mantiq bilan o‘zaro munosabati.
   

Tartib va tartibsizlik o`zaro zid ma’noli tushunchalar bo`lib ular sinergetik tadqiqot metodining keng tushunchalari hisoblanadi. Barqarorlik – narsa, hodisa, jarayonlarga xos muayyanlik, uyg`oqlik. Tizim barqarorlikni o`zida aks ettiradi.
Muayyan mulohazani yoki matematik dalilni inkor etib bo’lmaydigan narsa nima? Matematik mantiq shundan iborat. Shunday qilib, mantiq – bu matematik fikrlash va dalillarni o’rganish va oldingi bayonotlar yoki takliflardan to’g’ri xulosa chiqarish uchun vositalarni ta’minlash uchun mas’ul bo’lgan matematikaning intizomi.

3. 
   Ulug‘vorlik kategoriyasining falsafiy mohiyati. Ulug‘vorlikning olamni estetik idrok etishga ijobiy ta’siri.
   

Ulug‘vorlik — insonning narsa-hodisalarga estetik va axloqiy mezonlar bilan yondashishi va ulardan yuksak hayratlanish tuyg‘usini hosil qiluv- chi ma’naviy hodisa. Ulug‘vorlikning ko‘lami go‘zallik ko‘lami kabi cheksiz bo‘lib, o‘zida hajm, miqdor, ko‘lam va buyuklikni mujassam etadi. U asosan hajmga, miqdorga asoslanadi. Buxorodagi Arslonxon minorasi yohud Minorai Kalon ulug’vorligi bilan kishini hayratga soladi, unga tikilar ekansiz, qalbingizni nafosat zavqi hamrab oladi.

“Tаsdiqlаymаn”

“Gumаnitаr fаnlаr” kаfеdrаsi mudiri
_____________t.f.d. prоf., Sh.O’ljаеvа

“Falsafa: mantiq, etika, estetika, dinshunoslik” fаnidаn YaN

VАRIАNTI № 6

1. 
   Ijtimoiy rivojlanishning jadallashuvida global tendensiyalarni anglashning ahamiyati.
   

Global tendensiyalarni anglashning ahamiyati. Jahonda yuz berayotgan o‘zgarishlarning ba’zi bir tendensiyalari olimlar va faylasuflar diqqat markazidan bu o‘zgarishlar barchaga ravshan bo‘lishidan oldinroq o‘rin oldi. Masalan, ijtimoiy rivojlanishga turli sivilizatsiyalarning oldinma-ketin almashishi sifatida qaragan ingliz tarixchisi A.Toynbi (1889-1975) kompyuter inqilobidan ancha oldin «XX asrda umumjahon tarixi boshlandi» degan xulosaga keldi.

2. 
   Mustaqillik davrida yangi axloqiy tafakkurning shakllanishi.
   

Qadimgi Turonzamin va Eronzamindagi axloqiy tafakkur taraqqiyoti zardushtiylik dinining vujudga kelishi bilan bog`liq. Tahminan bundan XXH asr muqaddam yoyila boshlagan bu dinning Qadimgi Horazmda yaratilgan, «Avesto» deb atalgan muqaddas kitobida asosiy axloqiy fazilatlar va illatlar sanab o`tiladi, talqin etiladi.

3. 
   Estetikaning zamonaviy muammolari.
   

Zamonaviy estetika insoniy go’zallikni uning uz “Meni”ni namoyon etishida, o’z ishiga ongli munosabatda bo’lishiga talabchanligida, o’z hayotini go’zallashtirishga mas’ul ekanligida (Zigmund Froyd), o’z xavotiri zamirida buyuk maqsadlarga da’vat etish mavjudligida (Jan Pol Sartr), ijtimoiy va iqtisodiy kuchlar qarshisida ojiz bo’lmaslik, o’z kuchi bilan barpo etgan narsalarga sajda qilib yurmaslik.