Tasdiqlayman” Qo`shtepa ixtisoslashtirilgan maktabi mmibdo`: S. Egamov

III. Yangi mavzuni o`rganish
MS Word matn protsessori yordamida tayyorlangan hujjatda ro’yxat hosil qilishning 2 xil usuli bo’lib, biri markerli ( tugmasi yordamida) ikkinchisi tartiblangan ( tugmasi yordamida) ro’yxatdir, masalan:

Markerli ro’yxat	Markerli ro’yxat	Markerli ro’yxat	Tartiblanagan ro’yxat	Tartiblanagan ro’yxat
Informatika Matematika Tarix	Informatika Matematika Tarix	Informatika Matematika Tarix	Informatika Matematika Tarix	Informatika Matematika Tarix

Web-sahifaga ro’yhat kiritish uchun

(unordered list - tartiblanmagan, ya’ni markerli ro’yhat) yoki
(ordered list - nomerlangan ro’yhat) juft teglaridan foydalaniladi. Ko’rish mumkinki, HTML-hujjatda
va
teglaridan keyin joylashgan ma’lumotlar web-brauzer tomonidan o’ng tomonga ma’lum bir masofada chekinish bilan aks ettiriladi. Ro‘yxat elementlarini belgilash uchun
• (list item – ro’yxat elementi) juftmas tegi qo’llaniladi.
• tegi bilan boshlangan ro’yxat elementi doimo yangi satrda aks etadi. Masalan, jadvaldagi birinchi ustunidagi markerli ro’yhatni ifodalovchi HTML-hujjat lavhasi quyidagicha yoziladi:
  
  Tabiiy savol yuzaga keladi: qanday qilib marker ko’rinishini o’zgartirish mumkin?
  Markerli ro’yxatni belgilovchi
  tegi TYPE parametri bilan yozilishi mumkin. Bu parametr disk (doira), circle (aylana), square (bo’yalgan kvadrat) qiymatli bo’lishi mumkin, masalan
  . Agar
  tegi yuqoridagi kabi parametrsiz yozilsa web-brauzer ro’yxat markerini disk qiymatli deb hisoblaydi. Ro’yxat elementini ko’rsatuvchi
  • tegi ham TYPE parametri bilan yozilishi mumkin:
    
    Jadvaldagi tartiblangan ro’yhatni web-sahifada aks ettirish kerak bo’lsa, HTML-hujjat lavhasi va web-brauzerda ko’rinishi quyidagicha bo’ladi:
    
    
    
    

    Agar ro’yxat tartib raqami 1 dan boshqa sondan (masalan, 3 dan) boshlanishi kerak bo’lsa,

    tegi START parametri bilan birga ishlatiladi. Masalan:
    . Agar ro’yxat lotin harflari yoki rim raqamlari orqali tartiblanishi lozim bo’lsa, u holda
    tegi TYPE parametri bilan birga ishlatiladi. Huddi shunday
    1. tegi ham TYPE va VALUE parametrlari bilan birga ishlatilishi mumkin.
       
       Quyidagi misol web-sahifada turli ko’rinishdagi tartiblangan ro’yxat qanday joylashtirilishini yaqqol ifodalab beradi:
       
       Ba’zan web-sahifalar go’zal va maftunkor bo’lishi uchun markerli ro’yxatda marker sifatida grafik tasvirlardan foydalanilganini ko’rish mumkin. Lekin, web-sahifada grafik elementlarni borligi uzatilayotgan ma’lumot hajmini oshirib yuboradi. Rasmli ro’yxatni tashkil etishda
    2. tegining zaruriyati bo’lmaydi. Rasmli ro’yxat elementlarini bir-biridan ajratish uchun
       yoki
       teglaridan foydalanish mumkin. Grafik markerli ro’yxat qanday hosil qilinishini quyidagi misolda ko’rish mumkin:
       
       Eslatib o’tamiz, bu yerda “Barglar.gif” grafik fayl bo’lib, u shu web-sahifa saqlanayotgan katalogda joylashgan.
       Internet tarmog’ida juda ko’p o’rgatuvchi web-saytlar joylashtirilgan bo’lib, ular yordamida biror fanni, fan qismini yoki dasturiy vositalardan foydalanishni o’rganish mumkin. Ma’lumki, biror fan yoki dasturiy vosita zaruriy atama va tushunchalarni o’z ichiga oladi. Bu atama va tushunchalarni web-sahifada ta’riflash uchun

       (definition list – ta’riflash ro’yxati) juft tegi ishlatiladi. Bu juft teg ichida

       (definition term – atamani ta’riflash) va

       (definition description – ta’riflash bayoni) juftmas teglari ishlatiladi. Quyidagi misol orqali bu teglarni vazifasini tushunib olish oson:
       
       
       
       Shunday hollar ham uchraydiki, ro’yxatning ba’zi elementiga ro’yxat qo’shish kerak bo’ladi. Bu holda ichma-ich joylashgan, ya’ni tabaqalashgan ro’yxat hosil qilinadi. Quyidagi misolda sizga ma’lum bo’lgan teglar yordamida tabaqalashgan ro’yxat hosil qilinish ko’rsatilgan:
       
       Bunday ro’yxatlarni tashkil etish murakkab emas, lekin ko’p e’tiborni teglarni tartibli yozishga qaratish lozim bo’ladi.