"tasdiqlayman" Toshkent kimyo-texnologiya instituti Shaxrisabz filiali

=1,2 V, ichki qarshiligi r=0,2 Ω. Hosil bo’lgan batareya R=1,5 Ω tashqi qarshilik bilan yopilgan. Tashqi zanjirdagi tok kuchi I topilsin.

20.1 Kesimining yuzasi S=4 mm² bo’lgan metall o’tkazgichdagi tok kuchi I=0,8 A. Metallning har bir santimetr kubida n=2,5∙ 10²² ta erkin elektron bor deb hisoblab, ularning tartibli harakatining o’rtacha tezligi aniqlansin.

20.4 Mis o’tkazgichdagi tokning zichligi j=3 A/mm². O’tkazgichdagi elektr maydon kuchlanganligi Ye topilsin.

20.24. Vodorod atomining ionlaniщ energiyasi E_i=2,18∙ 10^-18 J. Vodorodning ionlanish potensiali U_i aniqlansin.

20.25. Agar azotning ionlanish potensiali U_i=14,5 V bo’lsa, azot atomini ionlantirish uchun elektron kanday eng kichik v_min tezlikka ega bo’lishi kerak?

21.1. Magnit maydonning kuchlanganligi H=79,6 kA/m. Vakuumda shu maydonning magnit induksiyasi V aniqlansin.

21.2. Maydonning vakuumdagi magnit induksiyasi V=10 mTl. Magnit maydonning kuchlanganligi N aniqlansin.

21.3. Agar magnit maydonning vakuumdagi induksiyasi B₀=0,05 Tl bo’lsa, uning kuchlanganligi N hisoblansin.

21.4. I=10 A tok oqayotgan ingichka xalqa markazidagi magnit induksiya topilsin. Halqaning radiusi r=5 sm.

21.5. Radiusi r=16 sm bo’lgan juda kalta g’altak chulg’amidan I=5 A tok oqadi. Agar g’altak markazidagi magnit maydonning kuchlanganligi H=800 A/m bo’lsa, g’altakdagi o’ramlar soni N kancha?

21.14. To’g’ri cheksiz uzun o’tkazgichdan I=50 A tok oqmoqda. O’tkazgichdan r=5 sm uzoqlikda turgan nuqtadagi magnit induksiya V aniqlansin.

21.15. Ikkita uzun parallel sim bir-biridan r=5 sm masofada turibdi. Simlarning har biridan qarama-karshi yo’nalishlarda I=10 A dan tok oqmoqda. Simlarning biridan r₁=2 sm va boshqasidan r₂=3 sm masofada turgan nuqtadagi magnit maydon kuchlanganligi N topilsin.

22.1. I=1 kA tok oqayotgan to’g’ri sim bir jinsli magnit maydonda induksiya chiziqlariga tik ravishda joylashgan. Agar magnit induksiya B=1 Tl bo’lsa, maydon simning uzunligi l=1 m bo’lgan kesmasiga qanday F kuch bilan ta’sir qiladi?

22.8. Har birining uzunligi l=1 m dan bo’lgan ikkita parallel simdan bir xil tok oqmoqda. Simlar orasidagi d masofa 1 sm ga teng. Toklar F=1 mN kuch bilan o’zaro ta’sirlashishadi. Simlardagi tok kuchi I topilsin.

22.25 R=5 sm radiusli sim halqa kuchlanganligi N=2 kA/m bo’lgan bir jinsli magnit maydonga joylashgan. Halqa tekisligi maydon yo’nalishi bilan α=60° burchak hosil qiladi. Halqadan I=4 A tok oqmoqda. Halqaga ta’sir etuvchi mexanik moment M topilsin.

23.2. Agar protonning tezligi v=2 mm/s bo’lsa, protonning V=15 mTl induksiyali magnit maydonda chizadigan aylanasi yoyining radiusi R hisoblansin.

23.6. Elektron B=0,02 Tl induksiyali magnit maydonda R=1 sm radiusli aylana bo’ylab harakatlanmoqda. Elektronning kinetik energiyasi T (joullarda va elektron-voltlarda) aniqlansin.

23.12. T=1 keV energiyali zaryadlangan zarra bir jinsli magnit maydonda radiusi R=1 mm bo’lgan aylana bo’ylab xarakatlanmoqda. Zarraga maydon tomonidan ta’sir etuvchi F kuch topilsin.

24.2. Bir tomonga oquvchi I1=10 A, I2=15 A va qarama-qarshi tomonga oquvchi I3=20 A toklarni qamrab olgan kontur bo’ylab induksiya vektorining sirkulyasiyasi hisoblansin.

24.5. Agar solenoid uzunligining har bir santimetrida n=10 ta o’ram bo’lsa, kesimi S=10 sm² bo’lgan solenoidning I=20 A tok kuchida hosil qiladigan magnit oqimi F topilsin.

Yuzasi S=25 sm² bo’lgan yassi kontur B=0,04 Tl induksiyali bir jinsli magnit maydonda turibdi. Agar kontur tekisligi induksiya chiziqlari bilan β=30° burchak tashkil qilsa, konturga kiradigan magnit oqimi F aniqlansin.

25.1. V=0,01 Tl induksiyali bir jinsli magnit maydonda induksiya chiziqlariga tik joylashgan uzunligi l=8 sm bo’lgan to’g’ri sim turibdi. Simdan I=2 A tok okmoqda. Maydon kuchlari ta’sirida sim s=5 sm masofaga siljidi. Maydon kuchlarining ishi A topilsin.

F=40 mVb magnit oqimi yopiq konturga singadi. Agar magnit oqimi Δt=2 ms vaqt davomida nolgacha o’zgarsa konturda vujudga keluvchi induksiya EYuK ning o’rtacha qiymati aniqlansin.

Uzunligi l=40 sm bo’lgan to’g’ri sim v=5 m/s tezlik bilan induksiya chiziqlariga tik ravishda bir jinsli magnit maydonda harakatlanmoqda. Sim uchlaridagi potensiallar farqi U=0,6 V. Magnit maydon induksiyasi B hisoblansin.

25.26. Reostat yordamida g’altakdagi tok kuchi 1 s da ΔI=0,1 A dan bir tekis orttirilmoqda. G’altaknnng induktivligi L=0,01 Gn. O’zinduksiya EYuK ning o’rtacha qiymati topilsin.

25.37. Kesimning yuzasi S=5 sm² bo’lgan solenoidda N=1200 ta o’ram bor. I=2 A tok kuchida solenoid ichidagi magnit maydon induksiyasi B=0,01 Tl. Solenoidning induktivligi L aniqlansin.

26.2. G’altakning (o’zaksiz) induktivligi L=0,1 mGn. Tok kuchi I ning qanday qiymatida magnit maydonning energiyasi W=100 mkJ bo’ladi?

26.3. Solenoidda N=1000 ta o’ram bor. Uning chulgamidagi tok kuchi I=1 A, ko’ndalang kesimi orqali o’tadigan magnit oqimi F=0,1 mvB. Magnit maydon energiyasi W hisoblansin.

28.4. Botiq ko’zguning fokus masofasi f=15 sm. Ko’zgu narsaning haqiqiy tasvirini uch marta kichraytirib beradi. Narsadan ko’zgugacha bo’lgan a masofa aniqlansin.

28.10. Nur d=30 mm qalinlikdagi shisha plastinkaga α=60° burchak ostida tushadi. Plastinkadan chiqqandan keyin nurning yon tomonga siljishi aniqlansin.

28.28. Ikki yoklama qavarik linza sirtlarining egrilik radiuslari bir xil. Linza sirtlarining egrilik radiusi R ning qanday qiymatida uning bosh fokus masofasi f=20 sm bo’ladi?

30.1 Uzunligi l=1,2 mm bo’lgan yo’lga tebranish chastotasi ν=5·10¹⁴ Gs bo’lgan monoxromatik yorug’likning nechta to’lqin uzunligi joylashadi: 1) vakuumda; 2) shishada?

30.7. Monoxromatik yorug’likning interferensiyalanuvchi ikkita to’lqinlari orasidagi optik yo’l farqi Δ=0,3λ; fazalar farqi Δφ aniqlansin.

31.11. Tor tirkishga monoxromatik yorug’lik tik ravishda tushadi. Ikkinchi yorug’ difraksion yo’lga mos keluvchi yorug’lik dastasining og’ish burchagi φ=1°. Tirqish kengligi tushayotgan yorug’lik to’lqin uzunligining nechtasiga teng?

31.13. Agar monoxromatik yorug’lik (λ=0,6 mkm) xolida kuzatilganda beshinchi tartibli maksimum φ=18° burchakka og’gan bo’lsa, difraksion panjaraning har bir millimetrida nechtadan shtrix bor?

31.16. Difraksion panjaraning 1 mm da n=200 ta shtrix bor. Panjaraga monoxromatik yorug’lik (λ=0,6 mkm) tik ravishda tushadi. Bu panjara qanday eng yuqori tartibli maksimumni beradi?

32.2. Suv sirtidan qaytgan quyosh nuri to’la qutblangan bo’lishi uchun Quyosh gorizontdan qanday φ burchak balandlikda turgan bo’lishi kerak?

32.4. Yorug’likning havodan osh tuzi kristaliga tushishidagi Bryuster burchagi ε_b=57°. Bu kristalldagi yorug’lik tezligi aniqlansin.

32.15. Qisman qutblangan yorug’likda yorug’likning maksimal intensivligiga mos keluvchi yorug’lik vektorining amplitudasi minimal intensivlikka mos keluvchi amplitudadan n=2 marta katta. Yorug’likning qutblanish darajasi P aniqlansin.

34.3. Agar pechning harorati T=1,2 kK bo’lsa, yuzasi S=8 sm² bo’lgan eritish pechinipg tuynugidan t=1 min vaqtda sochiladigan W energiya aniqlansin.

35.1. Agar natriy uchun fotoeffektning qizil chegarasi λ₀=500 nm bo’lsa elektronlarning natriydan chikish ishi A aniqlansin.

35.2. Agar kumushniig sirtiga to’lqin uzunligi λ=300 nm bo’lgan ultrabinafsha nurlanish yo’naltirilsa, fotoeffekt kuzatiladimi?

35.4. Litiy sirtiga monoxromatik yorug’lik tushadi (λ=310 nm). Elektronlar emissiyasini to’xtatish uchun 1,7 V dan kam bo’lmagan tutuvchi potensiallar farqini qo’yish kerak. Chiqish ishi A aniqlansin.

36.2. Nurlarning tik tushishida yorug’likning bosimi R=10 mkPa bo’lsa, yarqiroq sirtga tushayotgan nurlanish energiya oqimining sirtiy zichligi I aniqlansin.

36.6. λ=380 nm to’lqin uzunligiga to’g’ri keluvchi (ko’rish spektrining binafsha chegarasi) fotonning energiyasi ε, massasi m va impulsi R aniqlansin.

36.8. impulsi v=10 Mm/s tezlikka ega bo’lgan elektronning impulsiga teng bo’lgan fotonning to’lqin uzunligi λ aniqlansin.

38.1. Vodorod atomidagi ikkinchi va uchinchi orbitalarning radiuslari r₂ va r₃ hisoblansin.

38.2. Elektronning vodorod atomining ikkinchi orbitasidagi tezligi v aniqlansin.

38.3. Elektronning vodorod atomining ikkinchi orbitasida aylanish chastotasi aniqlansin.

38.4. Vodorod atomining birinchi orbitasida turgan elektronning potensial P, kinetik T va to’la Ye energiyasi aniqlansin.

38.15. Vodorod atomi g’alayonlanishining birinchi potensiali U₁ aniqlansin.

40.1. Avogadro doimiysi N_a ni bilgan holda neytral uglerod atomi ¹²S ning massasi m_a va uglerod massa birligiga mos keluvchi massa m aniqlansin.

40.7. Ushbu: 1) 2) 3) 4) 5) 6) yadrolar tarkibida nechtadan nuklon, proton, neytronlar borligi ko’rsatilsin.

40.8. Vodorod izotoplari yadrolarining ramziy belgilarini yozing va ularning nomlarini ayting.

40.46. Ikkita geliy yadrosi bitta yadroga ko’shilishdi va bunda proton chiqarildi. Bunday o’zgarish natijasida qaysi elementning yadrosi hosil bo’lishi ko’rsatilsin.

41.3. Rubidiy ning yemirilish doimiysi λ=0,00077 s^-1. Uning yarim yemirilish davri T_1/2 aniqlansin.

41.4. Bir yilda toriy radioaktiv izotopi atomlari boshlang’ich sonining qancha qismi parchalanadi?

41.14. t=1 sutkada izotopning faolligi A₁=118 GBk dan A₂=7,4 GBk gacha kamaydi. Bu nuklidning yarim yemirilish davri T_1/2 aniqlansin.

43.4. Og’ir vodorod atomi yadrosining massa yetishmovchiligi Δm va bog’lanish energiyasi E_b aniqlansin.

43.5. Bitta proton va ikkita neytron atom yadrosiga birlashganda ajralib chiqadigan energiya E_b aniqlansin.

44.1. + + X yadro reaksiyasida X harfi bilan belgilangan zarraning tartib raqami Z va massa soni A aniqlansin.

44.18. m=1 g massali uran-235 da bo’lgan barcha yadrolarning bo’linishi natijasida ajraladigan Ye energiya aniqlansin.

1-kurs 5310900-Metrologiya, standartlashtirish va maxsulot sifati menejmenti (tarmoqlar bo’yicha), 5320400- Kimyoviy texnologiya (ishlab chiqarish turlari bo’yicha), 5311000- Texnologik jarayonlar, ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va boshqarish (tarmoqlar bo’yicha) yo’nalishlar talabalari uchun

FIZIKA FANIDAN SAVOL VA MASALALARI (10 KREDIT)

1. 1.2 Nuqta t₁=15 s davomida v₁=5 m/s, t₂=10 s da v₂=8 m/s va t₃=6 s davomida v₃=20 m/s tezlik bilan harakatlandi. Nuqtaning shu yuldagi o’rtacha tezligi aniqlansin.

   
   

2. Avtomobil o’z yo’lining to’rtdan uch kismini v₁=60 km/soat tezlik bilan, yo’lning qolgan qismini esa v₂=80 km/soat tezlik bilan o’tdi. Avtomobilning shu yo’ldagi o’rtacha tezligi qanday?

   
   

3. 1.15 Ikki moddiy nuqtaning xarakatlari quyidagi tenglamalar orqali ifodalanadi: x₁=A₁+B₁t+C₁t², x₂=A₂+B₂t+C₂t² bunda A₁=20 m, A₂=2 m, V₂=V₁=2 m/s, S₁=- 4 m /s², S₂ = 0,5 m/ s². Vaqt t ning kaysi momentida bu nuktalarning tezliklari bir xil bo’ladi? Shu moment uchun nuqtalarning tezliklari v₁ va v₂ xamda tezlanishlari a₁ va a₂ aniklansin.

   
   

4. 1.17 Agar jism o’z yo’lining so’nggi metrini t = 0,1 s vakt davomida o’tgan bo’lsa, u qanday H balandlikdan tushgan?

   
   

5. 1.18 Tosh h=1200 m balandlikdan tushmokda. Tosh tushish vaqtining so’ngi sekundida qanday s yo’lni o’tadi?

   
   

6. 1.19 Tosh v₀=20 m/s boshlang’ich tezlik bilan yuqoriga tik otilgan. Qancha vaqtdan keyin tosh h=15 m balandlikda bo’ladi? Shu balandlikda toshning tezligi v topilsin. Havoning qarshiligi hisobga olinmasin. g=10 m /s² deb olinsin.

   
   

7. 1.22 Koptokni v₀=5 m/s boshlang’ich tezlik bilan balkondan yukoriga tik otdilar. t=2 s dan keyin koptok yerga tushdi. Balkonning yerdan balandligi va koptokning yerga urilish paytidagi tezligi aniqlansin.

   
   

8. 1.29 Nuqta egri chiziq bo’ylab o’zgarmas a_t=0,5 m/s² tangensial tezlanish bilan harakatlanmoqda. Egri chiziqning egrilik radiusi R=3 m bo’lgan qismida nuqta v=2 m/s tezlik bilan harakatlansa, chizikning shu kismida nuqtaning to’la tezlanishi a aniqlansin.

   
   

9. 1.32 t=6 s davomida nuqta radiusi R=0,8 m bo’lgan aylana uzunligining yarmiga teng bo’lgan yo’lni o’tdi. Shu vaqt uchun o’rtacha tezlik || va o’rtacha tezlik vektorining moduli || aniqlansin.

   
   

10. 1.40 Minoradan gorizontal yo’nalishda tosh otdilar. Tosh t=2 s dan keyin minora asosidan S=40 m masofada yerga tushdi. Toshning boshlang’ich v₀ va oxirgi v tezliklari aniqlansin.

    
    

11. 1.44 Jism ufqqa nisbatan biror a burchak ostida otilgan. Agar jismning gorizontal yo’nalishdagi uchish masofasi trayektoriyasining maksimal balandligi H dan to’rt marotaba katta bo’lsa, α burchak topilsin.

    
    

12. 1.49 Jism ufqqa nisbatan α=30° burchak ostida otilgan. Harakatning boshlanish momentidagi tangensial a_t va normal a_p tezlanishlar topilsin.

    
    

13. 1.50 Yer sirtida yotgan nuqtalarning: 1) ekvatordagi; 2) Moskva kengligidagi (φ=56°) chiziqli tezligi v va markazga intilma tezlanishi a_n aniqlansin.

    
    

14. 1.51 Aylanayotgan disk aylanasi nuqtalarining chiziqli tezligi v₁=3 m/s. O’qqa ΔR = 10 sm yaqinroq joylashgan nuqtalarning chiziqli tezligi esa v₂ = 2 m/s. Diskning aylanish chastotasi p aniqlansin.

    
    

15. 1.55 r=20 sm radiusli disk φ=A+Bt+Ct³ tenglamaga binoan aylanmoqda, bunda A=3 rad, V=1 rad/s, S=0,1 rad /s³. Vaqtning t=10 s momenti uchun disk aylanasidagi nuqtalarning tangensial a_t, normal a_p va to’la a tezlanishlari aniqlansin.

    
    

16. 1.59 Disk ε=-2 rad/s² burchak tezlanish bilan aylanmoqda. Aylanish chastotasi n₁=240 min^-1 dan n₂=90 min^-1 gacha o’zgarganda disk necha marta N aylanadi? Buning uchun ketgan vaqt Δt topilsin.

    
    

17. 2.2. Stolda m₁=4 kg massali aravacha turibdi. Aravachaga ikkinchi uchi chig’ir orqali tashlangan chilvir bog’lab qo’yilgan. Agar chilvirning ikkinchi uchiga m₂=1 kg massali tosh osilsa, aravacha kanday a tezlanish bilan harakat qiladi?

    
    

18. 2.5 Massasi m=4 kg bo’lgan tayoqcha silliq stol ustida yotibdi. Tayoqchaga stolning qarama-qarshi qirralarida harakatsiz qilib mahkamlangan chig’irlar orqali oshirib tashlangan ikkita chilvir bog’langan. Chilvirlarning uchlariga massalari m₁=1 kg va m₂=2 kg bo’lgan toshlar osilgan. Tayoqchaning harakatlanish tezlanishi a va xar bir chilvirning taranglik kuchi T topilsin. Chig’irlarning massalari va ishqalanish hisobga olinmasin.

    
    

19. 2.6 Ufq tekisligi bilan a=25° burchak tashkil qiluvchi qiya tekislikning uzunligi l=2 m. Tekis tezlanuvchan harakat qiluvchi jism bu tekislikdan t=2 s vaktda sirpanib tushdi. Jismning tekislikka ishqalanish koeffisiyenti µ aniqlansin.

    
    

20. 2.7 Massasi m=2 kg bo’lgan moddiy nuqta F kuch ta’sirida x=A+Bt+St²+Dt³ tenglama bo’yicha harakat qiladi (bu yerda S=1 m/s², D=0,2 m/s³) . Vaqtning t₁=2 s va t₂=5 s momentlari uchun bu kuchning qiymati topilsin. Vaqtning qaysi momentida kuch nolga teng buladi?

    
    

21. 2.9 Muz sirti bo’ylab v₀=20 m/s boshlang’ich tezlik bilan harakatlantirilgan shayba t=40 s dan keyin to’xtadi. Shaybaning muzga ishqalanish koeffisiyenti µ topilsin.

    
    

22. 2.10. m=1 kg massali moddiy nuqta tekis harakatlanib, t=2 s vaqt davomida radiusi r=1,2 m bo’lgan chorak aylana chizadi. Nuqta impulsining o’zgarishi Δr topilsin.

    
    

23. 2.22 Samolet ufq tekisligi yo’nalishida a=20 m/s² tezlanish bilan uchmoqda. Samoletdagi yo’lovchining ortiqcha yuklanishi qancha? (Ortiqcha yuklanish deb yo’lovchiga ta’sir etuvchi F kuchning og’irlik kuchi P ga nisbatiga aytiladi).

    
    

24. 2.34 Massasi m₁=10 kg bo’lgan, v₁=4 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan shar massasi m₂=4 kg, tezligi v₂=12 m/s bo’lgan boshqa bir shar bilan to’qnashadi. Urilishni to’g’ri noqayishqoq deb hisoblab, quyidagi ikki hol uchun sharlarning urilishdan keyingi tezligi i topilsin: 1) kichik shar shu yo’nalishda harakatlanayotgan katta sharni quvib yetadi; 2) sharlar bir-biriga tomon harakatlanadi.

    
    

25. 2.42 R=40 sm radiusli disk tik o’q atrofida aylanmoqda. Diskning chekkasida kubcha turibdi. Ishqalanish koeffisiyentini µ=0,4 deb olib, kubcha diskdan sirpanib ketishi uchun zarur bo’lgan aylanish chastotasi n ni toping.

    
    

26. 2.46 Uzunligi l=50 sm bo’lgan chilvirga bog’langan yukcha ufq tekisligida aylanmoqda. Agar aylanish chastotasi n=1s^-1 bo’lsa, chilvir tiklik bilan qanday φ burchak hosil qiladi?

    
    

27. 2.50 Massasi m=5 t bo’lgan avtomobil v=10 m/s tezlik bilan qavarik ko’prikda harakatlanmoqda. Agar ko’prikning egrilik radiusi R=50 m bo’lsa, eng yuqori qismda avtomobilning ko’prikka bosim kuchi R aniqlansin.

    
    

28. 2.57 O’zgarmas F kuch ta’sirida vagoncha S=5 m yo’lni o’tdi va v=2 m/s tezlik oldi. Agar vagonchaning massasi m=400 kg va ishqalanish koeffisiyenti µ=0,01 bo’lsa, kuchning ishi A aniqlansin.

    
    

29. 2.58 m=100 kg massali yukni t=2 s vaqt davomida h=4 m balandlikka tekis tezlanuvchan ko’tarish uchun bajariladigan A ish hisoblansin.

    
    

30. 2.59 Yukni uzunligi l=2 m bo’lgan qiya tekislikdan ko’tarishda bajariladigan ish A topilsin. Yukning massasi m=100 kg, qiyalik burchagi φ=30⁰, ishqalanish koeffisiyenti µ=0,1 va yuk a=1 m/s² tezlanish bilan harakatlanmokda.

    
    

31. 2.60 Tekis o’suvchi kuchning S=1 2 m yo’lni o’tishda bajargan ishi A hisoblansin. Yo’lning boshida F₁=10 N, yo’lning oxirida esa F₂=46 N.

    
    

32. 2.61 m=20 kg massali yuk tik yuqoriga yo’nalgan, F=400 N o’zgarmas kuch ta’sirida h=15 m balandlikka ko’tarilgan. Ko’tarilgan yuk kanday P potensial energiyaga ega bo’ladi? F kuch kanday A ishni bajaradi?

    
    

33. 2.67 m = 2 kg massali nuqta x o’qi bo’ylab yo’nalgan qandaydir kuch ta’sirida x=A+Bt+Ct²+Dt³ tenglamaga binoan harakat qiladi (bunda V=-2 m/s, S=1 m/s², D=0,2 m/s³). Vaqtning t=2s va t=5s onlarida kuch ta’sirida erishiladigan quvvat N topilsin.

    
    

34. 3.1 m=0,3 kg massali moddiy nuqtaning nuqtadan r=20 sm uzoqlikdan o’tgan o’qqa nisbatan inersiya momenti J aniqlansin.

    
    

35. 3.7 Uzunligi l=60 sm va massasi m=100 g bo’lgan ingichka bir jinsli tayoqchaning unga tik va tayoqchaning uchlaridan biridan a=20 sm masofadagi nuqtasidan o’tuvchi o’qqa nisbatan inersiya momenti J aniklansin.

    
    

36. 3.28 Massasi m=10 kg va radiusi R=20 sm bo’lgan shar o’z markazidan o’tuvchi o’k atrofida aylanadi. Sharning aylanish tenglamasi φ=A+Bt²+Ct³ ko’rinishga ega, bunda V=4 rad/s², S=-1 rad/s³. Sharga ta’sir etayotgan kuch momentining o’zgarish qonuni topilsin. Vaqtning t=2 s onidagi kuch momenti M aniqlansin.

    
    

37. 3.41 Motorning yakori n=1500 min^{- 1} chastota bilan aylanmoqda. Agar motor quvvatni N=500 Vt gacha oshira olsa, aylantiruvchi moment M aniqlansin.

    
    

38. 4.2. Har birining massasi m=10 t dan bo’lgan ikkita fazoviy kema bir-biriga r=100 m masofagacha yaqinlashishsa, ularning o’zaro tortishish kuchi F ning kattaligi qanday bo’ladi?

    
    

39. 4.3 Har birining diametri d=20 sm dan bo’lgan, bir-biriga tegib turgan ikkita temir sharning o’zaro tortishish kuchi F aniqlansin.

    
    

40. 4.6 Mars sayyorasining radiusi R=3,4 Mm, uning massasi M=6,4*10²³ kg. Mars sirtidagi tortishish maydoni kuchlanganligi aniqlansin.

    
    

41. 4.31 Kichik sayyoraning radiusi R=100 km, sayyoradagi moddalarning o’rtacha zichligi r=3 g/sm³. Shu sayyora sirtidagi parabolik tezlik V aniqlansin.

    
    

42. 4.38. Diametri d=2 sm va uzunligi l=60 m bo’lgan qo’rgoshin simning yuqori uchi qo’zg’almas kilib mahkamlangan. Pastki uchiga esa m=100 kg massali yuk osilgan. Simning 1) pastki uchidagi; 2 ) o’rtasidagi; 3) yuqori uchidagi kuchlanishi topilsin.

    
    

43. 4.43 Uzunligi l