Tasdiqlayman

Mavzu 6.

Zamonaviy akusherlikda tor chanoq.
Ma’ruzada tor chanoq anatomiyasi,uni tarqalishi etiologiyasi torayish darajasiga ko’ra tasnifi berilgan patologiyani ko’rinshga bog’liq holda ona bola salomatligiga ta’siri ham ko;rib chiqiladi.

Ikkinchi qismida klnik tor chanoq aniqlanishini uning tarqalish hamda ATCH bilan KTCH ayollar tug’ruq jarayoni namoyish etilgan.

Ma’ruzani oxirida talabalarni bilim va ko’nikmalarni yaxshilash uchun vaziyatli masalalar berilagan.

Adabiyotlar: Asosiy-1,3,5 Qo`shimcha-1,2,7.

Mavzu 1.

Ginekologiya fani.Ginekologik kasalliklar umumiy simtalogiyasi. Narmal menustural funksiyasi va buzilish shakllari zarali omillar menusturl siklga tasiri.

Ginekologiya-bu ayollar haqidagi fan bo’lib ayol organizimni narmal faoliyati hayoti davomida organizimda kechadigan kasalliklarni o’rganadi bu butun hayoti davomida sog’lom bo’lishi uchun kasalikni oldini olish bilan shug’ullanadi.

Har qanday ginekologik patlogiya juda o’xshash belgilarga ega shuning uchun ayol qaysi kasalik bilan u boshqa kasallik bilan bog’liq bo’ladi.

Shikoyati:ajrtmalar,og’riq,qon ketish,qo’shni organlar faoliyati buzulishi,jinsiy faoliyatni funksiyasi buzulishi,tashqi jinsiy organlarda qichish,bundan boshqashikoyatlar ham ko’plekin ular asosiy hisolanmaydi.

-Ajratmalar-bezlarni sifatiy miqdoriy secretor funksiyasi buzilishi natijasida kelib chiqadi.Bu ginekalogik kasaliklarda tez tez uchrab turuvchi simtomlardan hisoblanadi.

O’griq- endogen va ekzogen omillarga asoslangan.Og’riq miya po’stlog’da hosil bo’lib periferiyaga tasirlashi bilan davom etadi.Aksariyat hollarda og’riq sanchuvchi,qorin pastiki qismida belda,(yallig’lanish jarayoni)kuzatiladi.

O’tkir va xurujsimon og;riqlar tuxumdon kistasini o‘ralib qolishi tuxumdon nayini yorilishi,bachadondan tashqari homiladorlikda kuzatiladi.

Abort vaqtida bachadon perforatsiyasi piosalfenks yorilishida pivorda kuzatiladi.

-Qon ketish.Qon ketishda genetal va ekstragenital ta’sirda yuzaga kelashi mumkin.

-Anamnez yig’sh:Bunga juda kata e’tibor berish kerak.Chunki masalan bachadondan tashqari homildorlik.To’liq yig’ilmagan anamnezga bog’liq.Yig’sh davomida asosiy jarayonlar menusturatsiya,generative,jinsiy,(seksual) va ayol organizimi holatiga asoslangan

Anamnezni yig’ish dadavomida parallel holatlarga:oqarish,semirish,gersutizim kuzatilish mumkin bular qaysidir tashxis uchun asos hisoblanadi.

-Maxsus tekshrish –ko’rish (oynada ko’rish) bianal qin orqali to’ri ichak orqali tekshirish.Bunda bemor 5 savlga javob berishi kerak.

Bachadonni kattaligi formasi, kansitsiyasi harkatchanligi,kaslikga moyilholatlari

-3-maxsus metod

-Vaginal qismda bo`yin kanal siydik yo`lidan gonokokk va floraga surtma olish

-Bachadon bo`ynini koloskop yordamida ko`rish ( optic katallik 28 marta)

-orqa vaginal qism orqali qorin bo`shlog`1ini punksiya qilish

-UTT tashxisi va bachadonni korish holatini o`rganish

-bachadon zondlash, bachadon bo`shligidan punksiya yig `ish

-Rentgenologik tekshirish, contrast yuborish

-gisterosalpingratsiya, pnevnoplevrografiya (qorin bo`shlig`iga kislorodli contrast kiritish)

Normal menustrial sik

-1 daraja. Nishon to`qima bu jinsiy gormonlarni joylashish nuqtalari, bachadon naylari, bachadonda boyin qismi, sut bezlari, tukli folekula, teri-suyak yog` to`qimasi. Bu hujayralardan sitoplazmasi estradiol, progesterone, testosterone kabi jinsiy gormonlarga mahsus reseptorlar tutadi, bu reseptoralar nerv sistemasida ham bor. 1 darajali siklik AMF tashqari prostoglandinlar ham kiradi. Sanab o`tilgan nishon organlarda 1 darajali boshqarishda bachadonda o`zgarish ketadi.

Jinsiy gormonlar ta`sirida bachadonni sikl 1-darajasi (follikulyar) proliferatsiya jarayonlar ketadi va bachadon shilliq qavat bezlari ko`payishi sodir bo`ladi. Taraqqiyot cho`qqisi siklni 14-haftasiga to`gri keladi. Bunda tuhumdonda ovulyatsiya sodir bo`ladi va ajralayotgan progesterone ta`sirida bachadonda secret hosil bo`ladi, faqatgina sekret bilan tuzilgan shilliq qavat urig`langan tuhumni qabul qilishi nmumkin. Agar urug`lanish sodir bo`;masa, unga javoban tuhumdondan ajralayotgan gormonlar kamayashi hisobiga bachadonda ya ikkita faza shilliqni ajralib ketishi diskvomatsiya bilan bir vaqtda boradigan regeneratsiya sodir bo`ladi.

2-daraja. Tuhundonda donador hujayra gonodotrop gormoniga sezgir retseptorlar bor.

Primat va odamlarda sikl davomida 1 ta follekula rivojlanadi- faol va dominant-keyingi taraqqiyot faqatgina tuhundon emas balki, butun gipotalamo-gipofizar sistema aniqlab beardi. Sikl boshlanishida dominant follekula 2 mm gacha rivojlanadi, rivojlanish ohirgi bosqichida 21 mm gacha, ba`zi hollarda undan ham kata bo`lishi mumkin.

-esterogen miqdori ortishi LG ni ajralishini stimullaydi, tuhumdonda follekula yorilishi sodir bo`ladi. Tuhun hujayra qorin bo`shligiga ajraladi. Yorilgan follekula o`rniga sariq tana hosil bo`ladi.

-sariq tana asosan progesterone, esterogen va androgenlar ajrata boshlaydi. Sariq tana kichrayishida urug`lanish sodir bo`lmaganda prostoglandinlar ishtirok etadi.

-hamma steroid gormonlar holesterindan hosil bo`ladi, uning sintezida gonodotrop ishtirok etadi: FSG, LG va prolactin aromataza ta`sirida androgendan estrogen hosil bo`ladi.

3-daraja. Gipofizni oldingi bo`lagidan (FSG,LG va prolactin)

FSG tuhumdonda follekula o`sishini donador hujayralarni proliferatsiyasini stimullaydi. LG bilan birga esterogen ajralishi kuchaytiradi, aromatazalr miqdorini oshiradi.

Prolactin asosiy biologic funksiyasi sut bezini o`sishi laktatsiyani boshqarishi hisoblanadi. Bindan tashqari yog`larni safarbar etadi, qon bosimini tushiradi. Prolaktinni organizmdagi miqdori oshishi minustrual siklni buzilishiga olib keladi.

4-darja. Gipotalamo-gipofizar zonasi 3 ta yadrodan tashkil topgan. Vental, dorsal, medial relizing omillar hosil bo`ladi va trop gormonlarni hosil bo`lishini kuchaytiradi.

Amenoroya- endokrinologiya etnokrinologiyasi hos ginekologik kasalliklarni simptomi hisoblanadi. Aksar hollarda bemor shifokorlarga menustruatsiya bo`lmasligi yoki muddatdan oldin yo`qolish holatlari bilan takrorlanadi.

Adabiyot : Asosiy 1,3,5; Qo`shimcha -1,2,7