Tayanch va ular reaksiyalarini aniqlash

Tayanch va ular reaksiyalarini aniqlash
Reja

1. Tayanchlarning turlari va reaksiya kuchlari

2. Tayanch reaksiyalarini aniqlash
Balkaning o'qiga tik kuch ta’sirda hosil bo'lgan deformatsiya

egilishdagi deformatsiya deyiladi. Agarda balkaning kesuni faqat eguvchi

moment ta’sirda bo'lsa bunday egilish sof egilish deyiladi.
Egilishdagi balkalaming mustahkamligini hisoblash va ulamii^
deformatsiyalarini aniqlash uchun eng awal, ularga qo'yikan va ta’sir
qilayotgan barcha kuchlarni aniqlash lozim. Tayancndagi reaksiya kuchlari
ham balkaga ta’sir qilayotgan kuchlar qatoriga kiradi. Shuning uchun
balkalami hisoblash tayanch reaksiyalami aniqlashdan boshlanadi.
1. Tayanchlarning turlari va reaksiya kuchlari
Tashqi kuchlar ta’sirda bo'lgan balka muvozanat holatda bo'lishi
uchun uning tayanchlari fundamentga mahkamlanish kerak.
Balka tayanchlarni uch xil usul bilan mahkamlash mumkin:
1. Shamirli qo'zg'almas shamir, 6.1 a-rasm.
2. Sharnirli qo'zg'aluvchan shamir. 6.1 b-rasm.
3. Qistirib tiralgan tayanch (konsol), 6.1 d-rasm.
Agar balkaning tiralgan uchi kesimi deformatsiya natijasida aylanish
imkomyatiga ega bo'lib, lekin gorizontal va vertikal yo'nalishdagi
ko'chisnlarea ega bo'lmasa, bunday tayanch shamirli qo'zg'almas tayanch
deyiladi (6.1a-rasm). Shu gorizontal va vertikal yo'naushlar bo yicha
harakatga intilish reaksiya kuchlarni hosil qiladi. Bu reaksiya kuchlarni na
qiymati va yo'nalishi ma’lum bo'lganligi uchun bu kuchlarni tashkiliy H a
va Ra kuchlari bilan belgilaymiz. Bunda H a o'qqa paralell, RA o'qqa
perpendikular yo'nalgan bo'ladi. Shamirli qo'zg'aluvchi shamir bo'lganda,
tayanch o'z o'q atrofida hamda gorizontal tekislik bo'yicha harakatda
bo'lishi mumkin. Lekin vertikal tekislik bo'yicha harakat bo'lmaganligi
uchun uni reaksiya qiymatini R j bilan belgilaymiz (6 1 b-rasm)
Balkani muvozanatda tutish uchun uni 2 ta tayanchga bog'lamasdan
bitta tayanchga bog'lasa ham bo'ladi, bunday holda konsol balka deyiladi.
U holda balkaning mahkamlangan uchi har qanday tekisliklar bo yicha
ko'chish imkoniyatni bo'lmaydi