Vitaminlarga xos sifat reaksiyalarni amalga oshirish

Laboratoriya ishi №15
MAVZU: “VITAMINLARGA XOS SIFAT REAKSIYALARNI AMALGA OSHIRISH”
Asosiy maqsad: Vitaminlarga xos sifat reaksiyalarini amalga oshirib, ular to‘g‘risida ma’lumotga ega bo‘lish.
Vazifalari: Sifat reaksiyalarini natijalari asosida vitaminlar to‘g‘risida xulosa chiqarish va vitaminlarning asosiy xossalarini o‘rganish. Suvda va yog‘da eruvchi vitaminlarga xos sifat reaksiyalarini bajarib, ularning xususiyatlarini baholash.
Nazariy tushuncha: Vitaminlar barcha tirik organizmlarning hayot faoliyati bir me’yorda kechishi uchun zarur bo‘lgan, tuzilishi va tarkibi jihatidan bir–biridan ma’lum darajada farq qiladigan nisbatan kichik molekulyar massaga ega bo‘lgan biologik faol moddalardir. Vitaminlar asosan o‘simlik tanasida sintezlanilib, inson tanasiga iste’mol mahsulotlari orqali qabul qilinadi.
Vitaminlarning asosiy belgilovchi xususiyati, ularning eruvchanligidir.
Vitaminlar eruvchanligiga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi:

1. 
   YOg‘da eruvchan vitaminlar (A,D,E,K)
   
2. 
   Suvda eruvchan vitaminlar (V_1,V_6,RRV₁₂S,R,V₂) pantoten kislotasi, biotin, folat kislotasi va boshqalar kiradi.
   

Barcha mavjud vitaminlar lotin harflari bilan belgilaniladi, bundan tashqari, ular tuzilishi bo‘yicha izohlaniladi. Masalan S vitamini yoki askorbin kislotasi. E-vitamini yoki tokoferol.
Tabiiy manbalardagi vitaminlarni aniqlash uchun turli xil kimyoviy usullar – kolorimetrik va titrometrik usullaridan foydalaniladi.
a) “A” vitaminga (yog‘da eruvchi) xos sifat reksiyalari
A vitamini bilan quyida o‘tkaziladigan sifat reaksiyalar surma (III) – xlorid, sulfat kislota, temir (II) sulfatda aralashsa pushti binafsha va ko‘k rangni beradi. Bu reaksiyalar A vitaminidan suv tortib olish hisobiga turli xil rangli moddalar hosil qilishga asoslangan.
Zaruriy ashyolar: baliq moyi