Tədris planı üzrə fənnin auditoriya saatı: 150 İxtisas: Məktəbəqədər təlim və tərbiyə Təhsil ILI: 2021/22

1)Təbii xüsusiyyətlər-(buraya temperamentin tiplərini aid etmək olar: məsələn, xoleriklərdə oyanma çox vaxt quvvətli olduğundan, onlarda təcavüzkarlıq yüksək olur; melanxoliklər ağlağan, hər şeydən tez təsirlənən, utancaq olurlar).

2)Sosial amillər-(buraya ailə tərbiyəsinin tipini, müəllimlərin münasibətini, məktəb psixoloqunun təsirini aid etmək olar).



40. Şagirdlərlə aparılan əxlaqi söhbətlərin əsas
prinsipləri

Doğruluq, dürüstlük, hörmət, sevgi, ədalət, vicdan, imkansıza və gücsüzə kömək etmək kimi dəyərlər əxlaq anlayışının əsas xüsusiyyətləridir. Əxlaqi dəyərləri olan nəsil yetişdirmək bir cəmiyyətin ən müqəddəs vəzifələrindəndir.Əxlaqi tərəfi əksik təlim-tərbiyə və təhsil, yarımçıq və yetərsizdir. Çünki əxlaqi dəyərlər sağlam bir cəmiyyətin əsaslarındandır. Məktəbdə təhsil alan şagirdlərin hamısı ali təhsil almaya bilər. Amma hər şagird gələcək nəslin bir üzvüdür və gələcəyin formalaşmasında mütləq bir təsiri var. Əxlaqın olmadığı bir yerdə qanunlar yetərsiz qalır. 
Əxlaq anlayışı uşağın fiziki, əqli, psixoloji inkişafı ilə paralel aparılmalıdır. Doğru olanı yanlışdan ayırmağı vəəxlaqi dəyərləri uşaqda formalaşdırmaqzaman alan prosesdir. Cəmiyyətin təməl daşı olan ailənin əxlaqi dəyərləri mütləq bir şəkildə uşağın xarakterinətəsir edəcəkdir.
Məktəbəqədər uşaqların əxlaqi tərbiyəsinin problemləri uşağın iki səlahiyyət arasında dalğalanmasıdır. Bunlar bir tərəfdən tərbiyəçilər, digər tərəfdən valideynlərdir. Ancaq bu məsələnin müsbət tərəfi də var. Erkən uşaqlıq təhsili təmin edənlər və valideynlər böyük nəticələr əldə etmək üçün birlikdə çalışa bilərlər. Digər tərəfdən, uşağın formalaşmamış şəxsiyyəti çox qarışıq ola bilər. Eyni zamanda unutmayaq ki, uşaqlar şüuraltı səviyyədə özlərinə rəhbər kimi qəbul etdikləri şəxsin davranışlarını və reaksiyalarını kopyalayırlar.
Bu davranışın zirvəsi ilk məktəb illərində baş verir. Sovet dövründə hər bir uşağın bütün çatışmazlıqları və səhvləri hamının görməsi üçün gündəmə gətirilmişdisə, müasir dünyada bu cür problemlər bağlı qapılar arxasında müzakirə olunur. Üstəlik, elm adamları uzun müddət sübut etdilər ki, tənqidə əsaslanan təhsil və təlim səmərəli ola bilməz.
Məktəbəqədər uşaqlarda əxlaqi keyfiyyətlərin tərbiyəsi bəzi əsas anlayışlara əsaslanır.
Bir təhsil müəssisəsində uşağa burada sevildiyini başa salmalısan. Tərbiyəçinin sevgisini və həssaslığını göstərə bilməsi çox vacibdir, çünki o zaman uşaqlar bu təzahürləri bütün müxtəlifliklərində öyrənəcəklər, valideynlərin və müəllimlərin hərəkətlərini müşahidə edəcəklər.
Pis iradə və təcavüzü qınamaq eyni dərəcədə vacibdir, eyni zamanda uşağı həqiqi duyğularını basdırmağa məcbur etməyin. Bunun sirri ona həm müsbət, həm də mənfi duyğuları düzgün və adekvat ifadə etməyi öyrətməkdir.
Məktəbəqədər uşaqların əxlaqi tərbiyəsinin əsasları müvəffəqiyyət vəziyyətləri yaratmaq və uşaqlara onlara cavab verməyi öyrətmək ehtiyacına əsaslanır. Körpənin tərif və tənqidləri düzgün qəbul etməyi öyrənməsi çox vacibdir. Bu yaşda təqlid edilə bilən bir yetkinin olması çox vacibdir. Çox vaxt uşaqlıqda, yetkinlikdə bir insanın idarəolunmaz hərəkətlərini və düşüncələrini təsir edə biləcək şüursuz bütlər yaradılır.
Məktəbəqədər uşaqların sosial və mənəvi təhsili böyük ölçüdə yalnız digər insanlarla ünsiyyətə deyil, həm də məntiqi problemlərin həllinə əsaslanır. Onların sayəsində uşaq özünü anlamağı və hərəkətlərinə kənardan baxmağı, digər insanların hərəkətlərini şərh etməyi öyrənir. Tərbiyəçilər üçün xüsusi bir məqsəd duyğularını və yad insanları anlamaq qabiliyyətini inkişaf etdirməkdir