Teleradioeshittirishda uzatish va qabul qilish qurilmalari

 
13.3. Sinxron detektorlash 
 
Sinxron detektorlash 
bu tashuvchi tebranishning chastotasi va fazasiga mos 
keladigan chastota va fazali tayanch tebranish ishlatiladigan detektorlash 
hisoblanadi. Sinxron detektorning tuzilish sxemasi 13.12- rasmda keltirilgan.
Balansli yoki halqali modulyatorning kirishlariga S
AM
(t) signal va 
generatordan 
u
g
(t)
tebranish beriladi: 
 
S
AM
(t) = U
m
(1 + m
AM
 u(t)) cos (w
0
t + φ
0
); 

---

196
u
g
(t) = Um
g
 cos (w
0
t + φ
0
). 
 
7- rasm. Sinxron detektorning tuzilish sxemasi 
 
Modulyator chiqishida 
u
1
(t)
signal shakllanadi: 
u
1
(t) = S
AM
(t) · u
g
(t) = U
m
 (1 + m
AM
 u(t)) cos (w
0
t + j
0
)· 
·U
mg
 cos (w
0
t + φ
0
) = 0,5 U
m
 U
mg 
(1 + m
AM
u(t))· 
·(1 + cos (2w
0
t + 2 φ
0
)) 


Modulyator chiqishidagi PChF yuqori chastotali va o‘zgarmas tashkil 
etuvchilarni so‘ndiradi va modulyatsiyalovchi signal tashkil etuvchisini ajratadi: 
U
chiq
(t) = 0,5 Um Um
g
 m
AM
 u(t) 

Tashuvchi tebranishning chastotasi va fazasili tayanch tebranishlarini olish 
uchun 
chastotani fazaviy avtomatik qayta sozlash
(ChFAQS) bloki ishlatiladi. 
ChFAQS bloki qabul qilingan signaldan tashuvchi tebranishni ajratadi va uni 
generatorning parametrlariga sozlaydi. 
Sinxron detektorning xususiyati va asosiy afzalligi detektor chiqishida 
signal-halaqit nisbatini saqlash hisoblanadi. Bu bilan tushuntiriladiki, bu detektor 
signal shakli o‘zgartirilmasdan va spektrning tashkil etuvchilari orasidagi nisbat 

---

197
o‘zgarmasdan signal spektrini past chastotalar sohasidan o‘tkazadigan chastota 
o‘zgartirgichi hisoblanadi. Detektorning bu xususiyatini signalni detektordan 
keyingi ishlov berishga qo‘llashga imkon beradi. 
Sinxron detektor shuningdek balansli modulyasiyalangan va bir polosali 
modulyatsiyalangan signallarni detektorlashga imkon beradi. Lekin bu holda 
tashuvchi tebranishning chastotasi va fazasi haqidagi ma’lumotlarni olish 
qiyinchiliklar tug‘iladi, chunki bu signallarning spektrida tashuvchi tebranish 
tashkil etuvchisi mavjud bo‘lmaydi. Shuning uchun bu signallarni detektorlash 
uchun quyidagi ikkita texnik yechimlar qo‘llanadi: 
− 
detektorlashda 
pilot-signal
ishlatiladi, u tashuvchi tebranishning 
qoldig‘i hisoblanadi va signal bilan birga uzatiladi, qabul qilishda esa ChFAQS 
tizimi orqali ajratiladi; 
− 
qabul qilish tomonida detektorlashda umuman sinxronlashtirilmaydigan 
yuqori stabil tayanch generatori ishlatiladi. 
Detektorlash uchun uzatiladigan tashuvchidan 
φ
fazaga farqlanadigan 
mahalliy tashuvchi ishlatiladi. Bunda aloqa kanalida