Teleradioeshittirishda uzatish va qabul qilish qurilmalari

13.1. Detektorlash usullari va detektorlar xarakteristikalari
 
Yuqori chastotali signaldan tovushni (yoki foydali ma’lumotni) ajratish 
jarayoni demodulyatsiyalash (modulyatsiyalashga teskari jarayon) yoki boshqacha 
aytganda detektorlash deyiladi.
Radioning uzoq tarixida detektor sifatida turli qurilmalar ishlatiladi. Dastlab 
bu kristalli, suyuqlikli yoki magnit detektorlar bo‘ldi, keyin vakuumli diodlar 
(elektron lampalar) paydo bo‘ldi va nihoyat detektor sifatida yarim o‘tkazgichli 
elementlar qo‘llanila boshlandi.
Detektorli qabullagichning sxemasi va turli nuqtalaridagi signallarning 
shakllari 13.1- rasmda, Detektorli qabullagichning sxemasidagi elementlarning 
ko‘rinishi esa 13.2- rasmda keltirilgan. 
1- rasm. Detektorli qabullagichning sxemasi va turli nuqtalaridagi signallarning 
shakllari
Detektorlash
 
signallarni 
kogerent
va 
nokogerent
qabul qilishda amalga 
oshiriladi.

---

188
Kogerent qabul qilishda
detektorlashda signalning boshlang‘ich fazasi 
haqidagi ma’lumotlar ishlatiladi. 
Nokogerent qabul qilishda
detektorlashda signalning boshlang‘ich fazasi 
haqidagi ma’lumotlar ishlatilmaydi. 
13.2- rasm. Detektorli qabul qilgich sxemasidagi elementlarning ko‘rinishi
 
Shunday qilib, detektorlash detektor qurilmalarida amalga oshiriladi. 
Detektorning shartli belgilanishi 13.3- rasmda tasvirlangan ko‘rinishga ega 
bo‘ladi. 
 
13.3- rasm. Signallarni 
kogerent
va 
nokogerent
qabul qilishda detektorlash 
 
Detektorning xarakteristikalari detektorlash, chastotaviy xarakteristikalar va 
uzatish koeffitsienti hisoblanadi. 
Detektorlash xarakteristikasi
 
kuchlanishning o‘zgarmas tashkil etuvchisini 
tashuvchining axborot parametriga bog‘liqligi hisoblanadi. AMda axbrot parametri
amplituda, ChMda chastota, FMda faza hisoblanadi