Tema: Mektepke shekemgi pedagogikaniń uliwma tiykarlari hám baǵdarlaması Joba

Pedagogikaliq baqlaw usil- oni qollaw protsessinde, tálim mekemeleriniń oqiw-tárbiya jumislari protsessin úyreniw tiykarinda izertlenip atirģan mashqala jaģday aniqlanadi, tájriybe- aldin hám juwmaģinda qolģa kiritilgen kórsetkishler ortasindaģi parq haqqindaģi maģliwmatqa iye boladi. Pedagogikaliq baqlaw quramali hám ózine tán ózgeshelikke iye. Baqlaw aniq maqset tiykarinda, úzliksiz, izshil hám sistemali ámelge asirilsa, kútilgen nátiyjeni qolģa kiritiw múmkin. Alip barilip atirģan pedagogikaliq baqlaw tálim-tárbiya sipatin asiriw, bala shaxsin qáliplestiriwge xizmet qilsa, bul usildiń áhmiyeti jánede asadi.
Pedagogikaliq baqlaw shólkemlestiriwde qátege jol qoymaw zárúr. Buniń ushin izertleniwshilerden tómendegiler talap etiledi:
1) baqlaw protsessinde aniq maqsetke iyelik;
2) baqlawdi sistemali ráwishte jolģa qoyiw;
3) baqlawdiń hár bir basqishinda belgili waziypalardi shehsiw;
4) hár bir jaģdaydiń mazmunin tereńnen úyreniw;
5) juwmaq shiģariwģa asiqbasliq.
Sáwbet usili. Bul usil pedagogikaliq baqlaw protsessinde iye bolģan maģliwmatlardi bayitiw, bar jaģdayģa duris baha beriw, mashqalaniń sheshimin tabiwģa imkan beriwshi pedagogikaliq shárt-sharayatlardi jaratiw, tájriybe-sinaw jumislari subiektleri imkaniyatlarin mashqala sheshimine tartiwģa járdem beredi. Sáwbet maqsetke muwapiq jaģdayda individual, toparli hámde massaliq tárizde ótkiziledi. Sáwbet protsessinde respondentlerdiń imkaniyatlari toliq kóriniwge erisiw múmkin. Oniń nátiyjeli boliwi ushin tómendegilerge ámel qiliw maqsetke muwapiq:
1) maqsetten kelip shiqqan halda sáwbet ushin belgileniwshi sorawlardiń mazmunin aniqlaw hámde sorawlar ortasindaģi logikaliq hám izshillikti támiyinlew;
2) sáwbet orni hám waqtin belgilew;
3) sáwbet qatnasiwshilariniń sani boyinsha belgili toqtamģa keliw;
4) sáwbetles haqqinda aldinnan belgili maģliwmatqa iye boliw;
5) sáwbetles penen ashiq múnásibette boliw;
6) sáwbetlestiń óz pikirin erkin hám toliq ayta aliwi ushin sharayat jaratiw;
7) sorawlardiń aniq, qisqa hám toliq beriliwine erisiw;
8) alinģan maģliwmatlardi óz waqtinda analiz qiliw.
Intervyu usili respondent tárepinen izertlenip atirģan mashqalaniń ol yaki bul tárepin jaritiwshi hádiysege bolģan múnásibet bildiriwdi támiyinlew. Intervyu respondent itibarina tiyisli sorawlardi beriw tiykainda ótkiziledi. Intervyu protsessinde alinģan sorawlarģa qarata izertlewshi tárepinen múnásibet bildiriliwi oniń nátiyjesin asiradi.
Tálim mekemesi hújjetlerin analiz qiliw usilii. Pedagogikaliq hádiyse hám dálillerdi tekseriw maqsetinde tálim mekemeleri xizmeti mazmunin jaritiwshi maģliwmatlardi tekseriw maqsetke muwapiq. Bul usil O’zbekstan Respublikasiniń “Tálim haqqinda”ģi Nizami hámde”Kadrlar tayarlaw milliy dástúri” talaplariniń tálim mekemeleri ámeliyatindaģi atqariliw jaģdayin úyreniw, bul baradaģi iskerlik dárejesi, erisilgen jetiskenlik hámde jol qoyilģan kemshiliklerdi aniqlaw, aldaģi tájriybelerdi massalastiriw hám mektepke shekemgi tálim mekemesi pedagogikaliq tájriybeni asiriw maqsetinde qollaniladi.
Tálim mekemesi xizmeti mazmunin jaritiwshi hújjetler tómendegilerden ibarat: oqiw shiniģiwlariniń kestesi, oqiw baģdarlamasi, topar jurnallari, balalardiń shaxsiy betleri, búyriqlar, Pedagogikaliq Keńes jiynali bayannamalari jazilģan dápter, Pedagogikaliq Keńes qararlari, tálim mekemesi smetasi hámde pasporti, tárbiyaliq jumislar rejesi, oqiw-tárbiyaliq jumislardi shólkemlestiriw barisindaģi esabatlar, tálim mekemesi jihazlari (oqiw partalari, stol-stullar, jumsaq mebeller hámbasqalar) jazilģan dápter hám basqalar.
Bul usil belgili baģdarlarda oqiw-tárbiyaliq jumislari nátiyjeligi dárejesi, balalarda payda bolģan bilim, kónlikpe hám tájriybeler kólemi aldaģi pedagogikaliq tájriybeler mazmunin úyreniwde zárúr áhmiyetke iye.
Balalar dóretiwshiligin úyreniw usil. Bul usil balalardiń belgili baģdarlardaģi uqipliģi, qábileti, soniń menen, belgili pán tarawlari boyinsha bilim, kónlikpe hám tájriybeleri dárejesin aniqlaw maqsetinde qollaniladi. Oni qollawda balalardiń dóretiwshilik jumislari, súwretler, konstruktsiya jumislari, qol miyneti tiykarinda jaratilģan búyimlar zárúr qural bolip xizmet qiladi. Usildiń apzalliģi sonda bolip, ol belgili balaģa tán bolģan individual imkaniyatti kóre aliw aliw, bahalaw hám oni rawajlantiriw ushin múmkinshilik jaratadi.
Pedagogikaliq tájriybe (eksperiment - lotinsha "sinap kóriw" tájriybe qilip kóriw") usili. Pedagogikaliq tájriybe usilinan mashqala sheshimin tabiw imkaniyatlarin úyreniw, bar pedagogikaliq sharayatlardiń maqsetke erisiwdiń kepilley aliwi, alģa súrilip atirģan usinislardiń ámeliyatta óz kórinisine iye bola aliwi hámde nátiyjeligin aniqlaw maqsetinde paydalaniladi. Belgili mashqala sheshimin tabiwģa baģdarlantirilģan pedagogikaliq tájribe belgili sheńberde, sani aniq belgilengen respondentler qatnasiwinda ámelge asiriladi. Bul usildan paydalaniw izertlewshi tárepinen alģa súrilip atirģan arnawli usildiń nátiyjeligin aniqlawi hámde oģan baha bere aliwi zárúr.