1. Quwırshaq teatrınıń payda bolıw tariyxı Shet el mámleketlerinde quwırshaq teatrınıń rawajlanıwı Ózbekstanda quwırshaq teatrınıń rawajlanıwı

Tema: Quwırshaq teatrınıń payda bolıwı, tariyxı hám tárbiyalıq áhmiyeti
Reje:
1. Quwırshaq teatrınıń payda bolıw tariyxı
2. Shet el mámleketlerinde quwırshaq teatrınıń rawajlanıwı
3. Ózbekstanda quwırshaq teatrınıń rawajlanıwı
4. Balanıń rawajlanıwında teatrdıń tutqan ornı

Gárezsizlikke erisken dáslepki kúnlerimizden baslap, ósip kiyatırǵan jas áwladtı hár tárepleme jetik, ruwhıy barkamal insan etip kamal taptırıw − jámiyetimizdiń ústem wazıypalarınan biri bolıp tabıladı. Bul boyınsha keleshegimizdiń tiregi bolǵan jaslardı kámil insan etip tárbiyalawda mektepke shekemgi bilimlendiriw mákemeleriniń ornı ayrıqsha. Mektepke shekemgi bilimlendiriw mákemeleri jumısın kóp tárepleme dep esaplaw múmkin. Usı tárepten alıp qaralǵanda, balalarda ádep-ikramlılıq-estetikalıq sıpatlardı qáliplestiriwde quwırshaq teatrı hám ózine say áhmiyetke iye. Quwırshaq teatrı balalar menen tikkeley qarım-qatnasta bolıw, olardıń tilinde pikir almasıw, arnawlı sáwllendiriw qurallarına iye bolıwı, kishkenelerdi isendiriw, waqıya-qublıslarǵa sezimlerdi bildire alıw ózgesheligine kóre pedagogikalıq áhmiyetke iye.

Quwırshaq teatrı duńyanıń kóplep xalıq hám ellerge áyyemgi zamanlardan beri belgili. Ol jámiyet turmısında zárur áhmiyetke iye bolıp kelgen. Quwırshaq teatrı hár bir mámlekette túrli formada, túrli kólemde, ózin say tárizde rawajlanıp kelgen. Solay bolsa-da, quwırshaq teatrınıń tórt túrin ayrıqsha ajıratıp kórsetiw múmkin. Bular:

• 
  qolǵa kiyip oynatılatuǵın quwırshaqlar;
  
• 
  jip penen basqarılatuǵın quwırshaqlar;
  
• 
  sayalı quwırshaqlar;
  
• 
  aktyorı kórinetuǵın quwırshaqlar.
  

Teatr imaratlarınıń bugingi kórinisi ózine say sahna kórinisleri tariyxı áyyemgi Gretsiyaga barıp taqaladı. Ústi jabılǵan sahnalar dáslep áyyemgi Rimde payda bolǵan, dep shamalaydı. Geybir dereklerde aytılıwınsha, teatr tek ǵana sahna bólegi emes, al pútin amfiteatrdıń ústi hám jabılǵan. Teatr sahnalarındaǵı shatırlar atiraptaǵılardı sırtqı tásirlerden, shamal hám jawınnan qorǵaǵan. Dáslep, birinshi bar Rim teatrlarında perde payda bolǵanlıǵı qánigeler tárepinen aytılıp ótilgen. Perdeniń payda bolıwı, álbette, sahnada qanday da bezekler bolǵanlıǵınan derek beredi.
“Xalıq kóbinese túrli bayramlar, Dionis sharapatına shólkemlestirilgen kóshe kórsetiwleri, sport bellesiwlerine toplanǵan. Sonıń ushın bunday tamashalar hámmege kórinetuǵın bolıwı ushın kóbinese bálentlikler yaki tawlar eteginde shólkemlestirilgen. Sonda tamashagóyler ózine qolaylı bolǵan tábiiy jaylawlarga jaylasıp, biymálel tamashalardıń guwahı bolǵan. Soń tamashagóyler ushın aǵashtan arnawlı orınlar shólkemlestirilgen. Eramızga shekem bolǵan ásirde bolsa waqtınsha tamasha imaratları ullı tas amfiteatrlarına aylanǵan”.¹
Hár bir quwırshaq teatrı ózine saykes milliy xarakterge iye. Duńya tsivilizatsiyası tariyxında kamil insandı tárbiyalawdıń quralı sıpatında tómendegi quwırshaq teatrları shólkemlestirilgen.