1. Quwırshaq teatrınıń payda bolıw tariyxı Shet el mámleketlerinde quwırshaq teatrınıń rawajlanıwı Ózbekstanda quwırshaq teatrınıń rawajlanıwı

Frantsiya quwırshaq teatrı qahramanı – Polishinel quwırshaqshı Jan Brioshega qaraslı bolǵan, onıń xaqıqıy atı Djovanni Briochi edi. Eń áyyemgi suwretlerden yaki muzeyler arqalı belgili bolǵan Polishineldiń qolqap quwırshaqları XVIII ásirge tiyisli. Usı payttaǵı “Polishineldiń arqası hám aldında eki órkeshi ósip shıqqan, aq parik kiygen, basında úshmúyesh shlyapa bolǵan. Postınıń jeńlerinen manjetler shıǵıp turǵan. Mamıq aylana jaǵa moynın orap turǵan”.
Rossiyanıń úy quwırshaq teatrları. Úy quwırshaq spektaklleriniń tariyxı XVIII ásir aqırı XIX ásirdiń baslarınan baslanadı. Sol dáwir “úy teatrlarındaǵı quwırshaqlardı 3 ta tipke ajıratıw múmkin:

1. 
   balalar quwırshaq spektakli bolıp, derlik úlkenler qatnasısız ámelge asırılǵan. Úlkenler qatnası bunda tiykarınan tamashagóyler bolǵan. Bul spektakl-oyın balanıń tolıq erkinligin kórsetken. Bunday spektakller haqqında K.S.Stanislavskiyden oqıw múmkin;
   
2. 
   balalar ushın spektakl bolıp, úlkenlerdi hám qanaatlandırǵan. Úlkenler roli bunda aktivlesken. Úy quwırshaq sahnaları tárbiya hám tálim maqsetinde paydalanılǵan. Spektakl pedagogikalıq baǵdarga iye bolǵan. Balalar hám úlkenler orınları menen almasqan. Balalar kóbirek tamashagóy, úlkenler qatnasıwshılar hám p`esa avtorları bolǵan;
   
3. 
   úlkenler ushın kórsetilgen. Úy teatrında estetikalıq kontseptsiya, ádebiyat hám dramaturgiya payda bolǵan, rawajlanǵan. Bunda siyasiy hám sotsial temalarga murajaat etilgen”.
   

Petrushka. 19 ásir aqırında rus xalıq quwırshaqbazları, quwırshaq teatrınıń 2 qıylı texnikasın qaǵıydaday bilgen: jiptegi quwırshaqlar teatrı («marionetok» termini menen ataǵan) hám qolǵaplı quwırshaqlar teatrı («petrushka» termini menen atalǵan). Bul kóshe tamashaları haqqında kóplegen maǵlıwmatlar qalǵan. Dereklerde aytılıwınsha, 19 ásir aqırında petrushkashılar «sharmanshik»ler menen qosılǵan. Azannan keshke shekem quwırshaqshılar bir jerden ekinshi jerge kóship júrgen. Kúni boyı Petrushkanıń waqıyaları tariyxı haqqında tákirarlap tamashalar kórsetilgen. Hámme kórsetiwler 20-30 minuttan bolúan. Aktyor jelkesindegi ekkige ajıratılatuǵın perdesin, quwırshaqlar salınǵan sandıǵın alıp júrgen. Muzıkant bolsa awırlıǵı 30 kilogramga shekem keletuǵın sharmanka muzıka ásbabın kóterip júrgen.