Tema. O`zbekstan Respublikasi xaliq bilimlendiriw dizimi ha`m onin` turleri O`zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw Wa degen sorawlarga pedagogika pa`ni juwap beriwi lazim edi

Balalar baqshasinda pedagogikaliq protsessti sho`lkemlestiriw

Reje

1. Baqshada balalar o`mirin sho`lkemlenstiriw

2.

3.
4.

1. Fiziologiya, gigiena, psixologiya, pedagogika tarawinda alip barilg`an ilimiy-izertlew na`tiyjesinde balalar baqshalarinda kishkeneler o`mirin sho`lkemlestriwdin` to`mendegi printsipleri juzege keledi.
1. Ha`r bir jas toparda balalardi ja`ma`a`tshilik ruwhinda ta`rbiyalaw ha`m ha`r bir balanin` ha`r ta`repleme rawajlaniwin ta`miyinleytug`in bir qiyli shart-sharayatlar jaratiw.

2. Balalardi jas toparlarga bo`listiriwde ha`r bir toparg`a tek g`ana bir qiyli jastag`i balalardi tan`law ha`m usig`an qarap ta`lim-ta`rbiya protsessin sho`lkemlestriw.

3. Balalardin` ha`r qiyli iskerlik penen shug`illaniwlari ha`m bir-birleri menen qarim-qatnasqa kirise aliwlari ushin zarur bolg`an materiallin` ortaliqti jaratiw. Bunin` ushin topar xanasi ha`m maydanshani gigienaliq, pedagogikaliq, estetikaliq talaplar da`rejesinde kerekli a`sbap-uskeneler menen ta`miyinlew.

4. Balalardin` jasina say kun ta`rtibine a`mel etiw ha`m onin` birg`iylig`in ta`miyinlew.

5. Balalar shaxsin qa`liplestiretug`in iskerlik turlerin sho`lkemlestiriw ha`m bul iskerlikler ushin kun ta`rtibinen belgili waqit ajiratiw.

Balalardin` ha`r qiyli iskerliklerin ilimiy tiykarlang`an printsipler tiykarinda almastirip bariw balalar baqshasinin` ha`r qiyli jas toparlarinda balalar o`mirin tuwri sho`lkemlestiriwdi ta`miyinleydi

2. Balalardin` ha`r ta`repleme rawajlaniwin ta`miyinlewge qaratilg`an pedagogikaliq protsess kuramali ha`m ha`r qiyli.

Ta`rbya ma`seleleri ta`lim-ta`rbiya isinin` sho`lkemlestiriwshi formalari, balalar iskerliginin` ha`r qiyli turleri, shinig`iwlarda ta`lim beriw arqali, do`retiwshilik ha`m qag`iydali oyinlar, balalardin` o`z betinshe iskerlikleri, olardin` o`z miyneti ha`m ulkenler miyneti menen tanistiriw arqali, o`z-o`zine xizmet etiw, seyiller o`lkiziw gigienalin` is ilajlar arqali a`melge asiriladi.

Ta`lim-ta`rbiya islerin jetiskenlikli a`melge asiriw balalar baqshasindag`i pedagogikaliq proyessti, ha`r bir iskerlik turin tuwri sho`lkemlestiriwge baylanisli.

Balalar baqshasinin` pedagogikaliq proyesste ta`lim zarur a`hmiyet kasip etedi ha`m ol kundelik o`mirde, oyinda, msiynetde, shinig`iwlar arqali a`melge asiriladi. Shinig`iwlarda ta`lim ha`m ta`rbiya waziypalari sheshiledi. Balalar do`gerek-a`tiraptag`i o`mir ha`m ta`biyatpenen tanisiw, tilin o`siriw ha`m sawat uyreniw, matematika, fizikaliq ma`deniyat, suwretlew iskerligi, muziqa boyinsha en` a`piwayi sa`wleler ha`m bilimlerdi, uqip ha`m ko`nlikpeler sistemasin iyelep aladi. Balalar iyelep aliwlari kerek bolg`an bilim, uqip ha`m ko`nlikpeler balalar baqshasi da`sturinde belgilep berildgen bolip, ol balalardin` uliwma rawajlaniwinda ha`m olardi mektep ta`limine tayarlawda zarur a`hmiyetke iye. Shinig`iwlardi ta`lim beriw didaktika printsiplari tiykarinda balalardin` jas ha`m o`zine say o`zgesheliklerin esapqa alip belgili izbe-izlikte alip bariladi, mazmuni a`sten kuramalasip bariladi. Na`tiyjede ol rawajlandiriwshi ha`m ta`rbiyalawshi o`zgeshelikke iye boladi.

Da`sturde ha`r bir jas toparinda ha`pte dawaminda o`tkiziletug`in shinig`iwlar sani ha`m ha`r bir shinig`iw qansha dawam etiwi belgilep qoyilg`an.

BALALAR BAQShASINDA TA`LIM-TA`RBIYa ISLERIN REJELESTIRIW HA`M ESAPQA ALIW

Reje
1. Pedagogikaliq protsessti planlastiriw.

2. Azang`a saatlardi rejelestiriw.

3. Seyildi rejelestiriw

4. Kunnin` ekinshi yarimin rejelestiriw

5. Ta`lim-ta`rbiya islerin esapqa aliw

1.Balalar baqshasinda a`melge asirilatug`in ta`lim-ta`rbiya islerin rejelestiriw belgili maqsetke qaratilg`an protsess bolip, onin` waziypasi, mazmuni ha`m metodi mektepke shekemgi ta`rbiya jasindag`i balalardin` ruhiy fiziologiyaliq rawajlaniwin ha`m olardin` o`zine say ta`replerin itibarg`a alg`an halda ta`rbiyalaw.

Mektepke shekemgi ta`rbiya mekemelerindegi ta`lim-ta`rbiya islerin rejelestiriw quramali bolip, ta`rbiyashidan balalardin` ruhiy fmiziologiyaliq rawajlaniw da`rejesi haqqindag`i bilimlerdi, ta`lim-ta`rbiya da`sturin, ta`lim ha`m ta`rbiyanin` metod ha`m usillarin biliwdi o`z ishine aladi.

Reje ta`rbiyashig`a jol boyi a`melge asiratug`in ta`lim-ta`rbiya islerin bir tegiste bo`listirip, belgili izbe-izlik penen a`melge asiriwg`a ja`rdem beredi.

Reje balalar menen a`melge asirilatug`in ta`lim-ta`rbiya islerine aldinnan puxta tayarliq ko`riw metod ha`m usillardi jaqsilap oylap aliw, kerekli material ha`m jihazlardi tayarlaw imkaniyatin jaratadi. Ta`rbiyashi rejelestirgen ha`mme isler ha`r bir balanin` ha`r ta`repleme rawajlaniwin ta`miyinlewi lazim. Sonin` menen birge reje qatip qalg`an na`rse bolmay, waziyatdan kelip shig`ip, og`an o`zgerisler kiritiw mumkin.

Sonin` ushin balalar baqshasinda bir-birin toltiratug`in bir neshe ha`r qiyli reje duziledi, balalar baqshasinin` jilliq rejesi, perspektivaliq reje ha`m ta`rbiyashinin` kalendarliq rejesi.

Jilliq reje tiykarinan baqsha baslig`i, metodist ta`rbiyashi ia`repinen duzilip, balalar baqshasinda a`melge asirilatug`in barliq islerdi o`z ishine aladi.

Perspektivaliq reje 1-3 ayg`a mo`lsherlengen bolip, onnan ko`zlengen maqset balalar menen alip barilatug`in ta`lim-ta`rbiya islerin ta`rtipke saliw ha`m onin` belgili maqsetke qaratilg`an ha`m na`tiyjeli boliwin ta`miyinlew.

Perspektiv rejede da`sturdin` a`mme bo`limleri boyinsha a`melge asiriliwi lazim bolg`an ta`lim-ta`rbiya isleri dizimi balalar iskerliginin` ha`mme turlerinde aniq temalar boyinsha belgilep shig`iladi.

Kalendar reje 10-12 kunge duziledi. Ol kun dawaminda a`melge asirilatug`in ta`lim-ta`rbiya isleri mazmunini sa`wlelendiredi. Oni duzuwde da`stur talaplari, balalardin` rawajlaniw ha`m ta`rbiyalaw da`rejeleri, mektepke shekemgi ta`rbiya mekemelerinin` is sharayati emapqa alinadi.

Kalendar rejege balalardin` aniq bilim ha`m ko`z aldina keltiriw protsessi ha`m olarda do`gerek-a`tiraptag`i na`rse ha`m buimlar haqqinda uliwmalastirilg`an bilimlerdi qa`liplestiriw, biliwge qizig`iw ha`m aqiliy qa`biletlerin o`stiriw, a`dep-ikramliliq sanasin qa`liplestiriw, a`dep-ikramliliq minez-quliq, a`det ha`m uqipliliqlardi iyelewi ha`m basqalar kiredi.

Balalar baqshasi ta`rbiya da`sturin jaqsi biliw kalendar rejeni jetiskenlikli duziwdin` tiykarg`i girewi.

Pedagog ha`m psixolog alimlar alip barg`an ilimiy izertlew islerinin` juwmaqlari balalardin` uqip ha`m ko`nlikpelerin iyelewi belgili jas basqishinda juzege keliwin ko`rsetedi.

Ta`rbiyashi mine usi da`wirdi qoldan bermey , balani ha`r ta`repleme rawajlandiriwg`a erisiwi zarur.Ta`rbiyashi o`zi islep aiirg`an topar, sonday-aq o`zinen alding`i ha`m keyingi toparlar da`sturi talaplari ha`m mazmunin jaqsi biliwi kerek. Ma`selen, da`sturdin` kishkene topar balalarin do`gerek-a`tirap penen tanistiriw bo`liminde balalardi haywanlar, o`simlikler ha`m usig`an uxsaslar haqqindag`a en` a`piwayi bilim ha`m tusinikler menen tanistiriw waziypasi belgilengen.

Orta toparda da`stur balalardi do`ggerek-a`tirap penen tanistiriw ha`m na`rse-buimlarg`a, waqiya-qublislarg`a karay qizig`iwshilig`in o`stiriw ha`m usi tiykarinda en` a`piwayi tusinikler payda etiw, en` zarurlisi bolsa, baqlawshiliqti, na`rse ha`m buimlar, waqiya-qublislar ortasindag`i o`z-ara baylanisliqti taba bilige uyretiw bas waziypa esaplanadi. Ulken ha`m tayarlaw topari balalarin na`rse-buimlar, waqiya-qublislar haqqindag`i haqiyqiy tusinikler, olardin` ta`biiy sebepler menen baylanisli ekenligin qa`liplestiriw da`sturdin` zarur waziypasi.

Mektepke shekemgi ta`rbiya jasindag`i balalarg`a ta`lim-ta`rbiya beriw isin jetiskenlikli a`melge asiriw ushin da`sturdi jaqsi biliwdin` o`zi jeterli emes, sonin` menen bire, ha`r bir balanin` shaxsin rawajlandiriw jollarin jaqsi biliw balanin` bilim, uqip, ko`nlikpelerin iyelep aliw qa`bileti ha`r qiylig`in ha`m itibarg`a aliw kerek.

Ta`rbiyashinin` isin jetiskenlikli rejelestiriwdin` ja`ne bir zarurligi 45 minut, orta toparda 1 saat, ulken toparda -1 saat, tayarlaw toparinda -1,5 saat ajiratiladi.
Syujetli-rolli oyinlar ha`m rejelestiriledi. Rejede sol\onday-aq stol usti baspa oyinlari, didaktikaliq oyinlar ha`m mo`lsherlengen. Rejege stol usti baspa oyinlari qag`iydasi, tusindiriliwi ha`m jaziladi. Bul waqitta drammalastirilg`an oyinlar ha`m rejelestiriledi.

Ta`rbiyashi qurilis oyinlarinda o`zinin` qatnasiwin ha`m rejege jazip qoyadi. Onda ta`rbiyashinin` balalar menen atributlar jasawi ha`m mo`lsherlenedi.

Keshki payt kewil ashar oyinlarin rejelestiriw mumkin. Ol ha`ptesine bir ma`rte o`tkiziledi.

Ulken ha`m tayarlaw toparinda kitaplardi bir neshe kun dawaminda oqip beriw ha`m rejelestiriledi. Ta`rbiyashi ha`r sapar oqiwdan aldin O`tken sapar men sizlerge ne oqip bergen edim deydi. Balalar buni esine tusirip, so`ylep beredi. Ta`rbiyashi sorawlar menen ja`rdem berip turadi.

Kunnin` ekinshi yarminda tiykarinan balalardin` ha`r qiyli oyin iskerlikleri sho`lkemlestiriledi. Balalardin` syujetli-rolli oyinlari ushin sharayat jaratiw, oyinshiqlar menen oynawg`a uyretiw ha`m basqalar kalendar rejesine jaziladi.Oyinda ta`rbiyashinin` qatnasiwi ha`m rejede belgilenip bariladi. Bul balalar oyinin sho`lkemlestiriw ha`m og`an ta`rbiyashinin` basshiliq etiwi ushin shart-sharayat jaratiladi.

Ulken ha`m tayarlaw toparlarinda ta`rbiyashinin` balalar oyinina basshilig`i o`zgerip, ta`rbiyashi balalardin` o`z betinshe iskerliklerin xoshametleydi. Ta`rbiyashi qurilis materiallari menen oynalatug`in oyinlardi, sahnalastirilg`an ha`m qag`iydali oyinlardi ha`m rejelestiredi.

Kundizgi uyqidan keyin topar xanasin jiynastirip, jirtilg`an kitaplardi jamaw, quwirshaq kiyimin juwiw, kishi balalar ushin oyinshiqlar jasap beriw, o`simlik ha`m haywanlardi qqaraw siyaqli miynet iskerligi rejelestiriledi. Ta`rbiyashi sonday-aq kewil ashar oyinlardi ha`m umitpaydi. Bug`an quwirshaq, soya teatri, kontsertler, sport, qosiq ha`m a`debiy kewil ashiw saatlari, gramplastinka esitiw ha`m usig`an uxsaslar kiredi. Ta`rbiyashi a`debiiy shig`armalardi oqip beriw, klassik ha`m zamanago`y suwretkeshlerdin` suwretlerin tamasha etiwdi ha`m esten shig`armaydi. Kunnin` ekinshi yariminda ha`r kuni seyil o`tkiziledi, onin` mazmunina ha`reketli ha`m do`retiwshilik oyinlar, miynet iskerligi kiredi.

Buimlardi, ja`miyetlik o`mir waqiyalarin baqlaw, janli ob`ekt penen qarim-qatnasiqta boliw ha`m kalendar rejesinen orin iyelewi kerek.

Ta`rbiyashi balalardin` o`zleri qiziqqan iskerlik penen shug`illaniwlari ushin shart-sharayat jaratadi. Reje kun dawaminda ha`r bir bala mazmunli, qiziqli iskerlik penen shuqg`illanatug`in etip duziliwi kerek.