Terining zamburugli kasalliklari

TERINING ZAMBURUGLI KASALLIKLARI

Teri kasalliklari orasida bu xastaliklar piodermitlardan keyin ikkinchi urinni egallaydi.

Zamburuglar tabiatda keng tarkalgan bulib, ularni ayrimlarigina odam va xayvonlar uchun patogendir. Zamburuglar o’simliklar toifasining eng sodda turiga kiradi va o’simliklardan ularni asosiy farki – xlorofill yukligi xamda uglekislotani egib ololmaslik xususiyati.

Patogen zamburuglarni asosiy guruxini eng sodda o’simlik mikroorganizmlar tashkil etadi. Ular o’simliklarda. Erda. Xayvonlarda va odamlarda parazitlik kiladilar. Fakat odamni terisini va teri ortiklarini shikastlaydiganlari – antropofill deb nomlanadi. Odamlar va xayvonlar tersidi bulsa – zooantropofil zamburuglar deb ataladi.

Yukish yullari asosan bemor odamdan eki xayvonlardan xar xil buyumlar orqali yoki tugri uzidan. Ko’pgina zamburug kasalliklari faslga karab kupayishi va kuzgalishi mumkin. Masalan. Oyoq mikozi baxorda va yozda.

Bu zamburuglar organizmga yukish uchun organizmda xam ko’lay vaziyat bulishi kerak. Bunga odamni yoshi, ichki sekrestiya bezlarini faoliyati, terini RN, terni-pot ximiyaviy tarkibi, ko’p terlash, organizmning immun xolati.

Zamburugli kasalliklarni klassifikastiyasi juda ko’p (klinikasiga karab, morfologik xususiyatlarga karab, ustiriladigan sredalariga karab) lekin xozirgi kunda eng ko’p ishlatiladigan - bu N.D.Sheklakovni klassifikastiyasi. Bunda odam uchun patogen bulgan zamburug kasalliklari 4 ta guruxga bulinadi: 1) keratomikozlar – kepaksimon yoki rang-barang temirotki, eritrazma (fakatgina sharti bilan, chunki uni kuzgatuvchii yangi ma’lumotlarga karaganda korinebakteriyalar) tugunli trixosporiya va ko’l tagidagi trixomikoz. 2) Dermatomikozlar – epidermofitiyalar, rubromikoz, trixofitiya, mikrosporiya, favus. 3) kandidozlar (terini, shillik kavatlarni, ichki a’zolarni). 4) chukur mikozlar.

KERATOMIKOZLAR

Bu kasalliklarga fakat epidermisni shox kavati shikastlanishi, kam yukumli xam terida yalliglanish yukligi xosdir.

Bunga kiradi:

Kepaksimon yoki rang-barang temiratki

Pityriasis versicolor

Etiopotogenez qo’zgatuvchisi – Pityrospotum otbiculare ili Malassezia furfur – epidermisni shox katlamida joylashadi. Bundan tashkari kasallikka sabab bulgan omillar – ko’p terlash, terning ximiyaviy tarkibi, shox kavatining fiziologik kipiklanishi buzilishi, diabet, tireotoksikozlar, surunkali kasalliklar, masalan, vetetonevroz, tuberko’lez bilan ogrigan bemorlarda ko’p uchraydi yoki SPID bilan – demak SPID ga bu markerdir. Ko’proq esh yigit va kizlarda bulsada, uncha yuko’li emas.

Klinikasi ko’proq orqa buyin, kamdan kam xollarda korinda, badanning en taraflarida, elkalarda keskin cheklanib turadigan, katta-kichik va shoxli xar xil jigarrangsimon-sarik yalliglanmagan doglar yuzaga keladi. Ular kattalashib, bir biri bilan kushilishga moyil buladi va galati shaklli figuralar jimjimasimon xosil kiladi. Doglar rangi xar xil pushti-sarikdan tuk kungirgacha, kupincha sutli kofe rangla buladi. Doglar yuzasida kepaksimon pustlar buladi, uni tirnok bilan kirganda yaxshi kurish mumkin. (Bene-Mesherskiy simptomi). Yana buni aniqlash uchun 5% yod eritmasini surtilsa, bunda shox kavatidagi zichlik ancha buzilib ketganligi natijasida doglar yuzasidagi tangachalar yodni bir muncha ko’proq singdirib oladi, shuning uchun doglar soglom teridan ancha ajralib turadi – Balster sinamasi.

1. 
   Bene belgisi – «kukun» – «strujek» belgilari musbat – tirnok bilan tirnalganda, kirilganda tangachalar tushib turadi «yashiringan» kipiklar xosil buladi.
   
2. 
   «Tirnok bilan urish»
   

Sub’ektiv belgilar bulmaydi, odatda, yoki bir oz kichinish. Kupincha boshni soch kismida xam buladi, shuning uchun ristidivlar buladi.

Tashxis. Klinikasi karab Balster sinamasi, Bene s-m – «kukun» musban, Bene – Mesherskiy, VUD – lampasida – tuk jigarrang yoriglik beradi, laboratoriya tekshiruvi.

Takkoslash. 1. Zaxmning rozeolasi: - rozeolani rangi pushti, kepaklanmaydi, bosilsa yukolib ketadi va zaxmni boshka belgilari.

2. Jiberni pushti temiratkisi – pushti rangdagi doglar kukrak kafasining teridagi Langer chiziklari buylab joylashishi, shakli rombsimon yoki chuzilgan yassi, markazida esa kipiklanish «medalon» «papirus kogoziga o’xshashlik».

3. Davolangan rang-barang temirotkidan keyin leykoderma qoladi. Soxat buni zaxmdagi chin leykodermadan farki: bu erda (zaxmda pigmenti kamdoglar bir biri bilan kushilmaydi, shakli – «krujevnaya setochka» – u buyin terisida, ko’ltik tagida, badanning en taraflarida + serologik reakstiya (+) II zaxmni boshka belgilari.

Davolash.

Maksad: shox katalamining zamburuglar yashaydigan yuza kismlarini kuchirib tushirish – keratolitik moddalar va fungistid davo. 5% spirtni solistil kislotasi yoki 3-5% rezorstin spirt, 10-20% sera, 3-5% salistil mazi, 3-5% yod eritmasi.

Jidkost Andriasyana (Urotropini 10.0 Glycerini 20.0 Sol ac.acefici 8% 70.0) terni iylab turish uchun. Rastvor va malxamlar 5-6 kun surtiladi. Keyin kiyim dezinfekstiyasi kilinadi, bemorga vanna, UFO-obluchenie, O’choqlar katta bulsa, kutirga o’xshash Demyanovich usuli (60% natriy tiosulfat + 6% HCl).

Keyin profilaktika uchun bir kunda bir maxal 1-2% salistil spirt, 2% barno-salist spirt bir necha xafta surish 1-2 oydan keyin yana kurs lecheniya.

ERITRAZMA

Qo’zgatuvchisi – Corynebacterium minutissimu – zamburug emas, soxta mikoz. Ular epidermisni shox kavatida joylashadi, tirnok va sochlarni shikastlamaydi.

Patogenezi o’xshash – semiz odamlarda terlash, teri RN, organiq xolati mosteroz, ishkalanish. Sog terida xam saprofit xolda bulishi mumkin. Yukish – kiyim orqali, vanna. Kupincha erkaklarda terining tabiiy burmalarida joylashadi (chov-son burma), ayollarda ko’ltik tagida, kukrak bezi tagida.

Yalliglanmagan, tuk-kizil yoki jigarrang-kizil (gishtga o’xshash) doglar kushilib katta o’choqlar chetlari anak yoki jimjimali. Doglarni usti sagal pust tashlab turadi, badan bir oz kichiydi. Kupincha terlash natijasida yalliglanadi, kizarib, shishib, pufakchalar paydo buladi,

Kupincha kuzgalib turadi, ko’p terlash, semiz odamlarda.

Tashxis. Lokolizastiya, doglar gisht, kizil rang jimjimali chetlari bilan.

Chof epidermofitiyasida – chetlari kutarilgan, pufakchalar, yalliglanish jaraeni, kichinish.

Rubromikoz agar chov-chon burmasida bulsa, eritrazma o’choqlarn cheti bir tekisda, rubronikozda – uzilib turadigan yalliglangan chetlari, oyok va tirnok shikastlanadi, kichinish.

Eritrazmada – lokalizastiya va doglarni rangi.

Oprelost – utkir yalliglanish va o’choqlarni kurinish cheti.

Davolash. Raznostv. o’xshash, lekin % kamrok chunki terini nozik joylarida, 5% eritromistin mazi 12-18 kun ichida juda yaxshi natija beradi.

O’choqlar ko’p bulsa eritromistin ichiriladi – sutkada (Andriasyan suyukligi)

Profilaktikasi – 2% borot-solist spirti surtish, prisыpka (5-10% bornaya kislotasi).

Dermatomikozlar

Bu zamburugli kasalliklar fakatgina terini emas, balki uni ortiklarini xam zararlaydi, ular yukumli, keng tarkalgan.

Epidermofitiyalar – bunda epidermofiton degan zamburuglar sillik terini ustki katlamlarini va tirnoklarni zararlanishidan kelib chikadi. Uni 2 turi mavjud.

1. 
   chov epidermofitiyasi (yoki katta burmalar epidermofitiyasi)
   
2. 
   oyok panjasi epidermofitiyasi.
   

Chov epidermofitiyasi

Etiologiya – qo’zgatuvchisi – Epidermophyton inguinale

Epidemiologiya. Yukish asosan xammomlarda, umumiy vanna orqali, mochalka yoki boshka buyumlar orqali (sochik, kiyim).

Ko’proq erkaklarda uchraydi. Bunda ko’p terlash, ayniksa burmalarda ter yigilishi, semiz va diabet bilan ogrigan odamlarda ko’p uchraydi.

Klinikasi. Patologik o’choqlar kuyidagi soxalarda: chov-son burmalarida, sonlarni ichki tomonida, ko’ltik tagida (ba’zida kukrakda, korinda, ayollarda kukrak bezi tagida)

Bu erda xam doglar xosil buladi: kizil, yalliglangan, yallikdek kipiklanib turadigan. Ular kattalashib katta o’choqlar – giperemiyalangan chetlari kutarilib turadigan, ustida pufakchalar, pustloklari buladi. O’choqlar kaftdek katta bulishi mumkin va ularni markazidan boshlab rangi ketishi mumkin va turi satxidan xiel chukur turali. Chetlarida esa kuchaetgan epidermisni uchlarini kurish mumkin. Bemorlarni kichinish bezovta kiladi, ayniksa kuzgalish davrida. Kasallik oldiniga utkir keyin surunkali kechadi, issik faslda kuzgalib turadi (okoymlennaya ekzema – eski nomi).

Tashxis. Klinikasiga karab, joylashishiga, utkir boshlanishi, surunkali kechishi. Mikroskopda zamburugni iplari kurinadi.

Takkoslash. Eritrazma – fark klinikada va kechishi.

Sillik terini surunkali trixofitiyasi kupincha burmalarda bulmaydi. Rubromikozdan laboratoriya tekshiruvi. Drojji bilan kechadigan yuza shikastlanishlar klassifikastiyasi, laboratoriya tekshiruvlar.

Davolash. Utkir davrda primochka namlash 3% borot kislotasi, 0,25% kumush neytrati, -2% yod eritmasi, 3-5% ser-detterst solist. mazi.

Fungist. malxamlar – nitrofungin, mikoseptin, amikozol, «Undestin», «Цinkundan», 2-5% Kasteliani.

Desensibil – 10% kalstiy xlor, natriy tiosulfat.

Profilaktikasi. – 2% yod surtish.

Oyok panjasi epidermofitiyasi.

Juda keng tarkalgan kasallik, ayniksa shaxarlarda, shaxtada ishlovchilar, issik stexlarda ishlovchilar, xammom xodimlari – 60-80%.

Etiologiya. Kuzgatuvchi – Trichophyton mentagruphytes (fakat tradistiyali orqali kasallikni epidermofitiya deb ataladi).

Epidemiologiya – yukish xammomlarda, basseyn, dushda, plyajda xar xil buyumlar orqali, xamda bemorni oyok kiyilari, noskisini kiylsa. Bemorni Oyoqlaridan doim pustloklar tushib, ularni ichida zamburuglar buladi.

Patogenez. Zamburug sairofitdan patogen turiga utishi uchun omillar sabab buladi – kyp terlash, tor Oyoq kiyimi, shilinishlar, terini ximiyaviy tarkibi, RN, terini anot-fiziologik xususiyati. Travmalar, issik joylarda bulish.

Endogen omillardan – markaziy va periferik asab sistemasi buzilishlar, angiopatiyalar, kon tomirlarni uzgarishi, kon tarkashi, gipovitaminozlar.

Klinikasi 4 xil – skvamoz, intertriginnoz, disgidrotik va tirnoklar epidermifitiyasi. Allergik xolat vujudga keladi va terida epidermofitidlar xosil buladi.

Skvamoz turi.

Oyok panjasi bir oz kizaradi va bir oz kipiklanish kutiladi, ba’zida kichinib turadi, bir Oyoqdan keyin ikkinchisiga utadi, bemorlar uncha axamiyat bermay yuraveradilar, boshkalar uchun esa yukumli. Kupincha disgidrotik turiga utishi mumkin.

Intertriginoz uzidan uzi boshlanadi eki skvamoz turidan keyin. Jaraen panjalar orasidan asosan IV va V, III va IV panja orasidan. Keyin Oyoqni ustilariga, boshka Oyoqga utishi mumkin.

Panjalar orasida yoriklar, moilronst xosil buladi – bu okkishdan kelgan shox kavatini kuchayatgan katlami. Suvlanish, kichishish, eroziyalar bulsa – ogrik. Kupincha issik paytida kuzgaladi, eriklar paydo bulishi natijasida infekstiya kirib, tromboflebit, boldirni yalliglaniishga olib keladi.

Disgidrotik Oyoq kaftida pufakchalar xosil buladi, sagovы zerna, usti tarang. Ular kushilib ketib, ko’p kamrali pufaklar xosil buladi, ular erilib katta eroziyalar vujudga keladi. Jaraen tarkalib borib oyok kaftini en tomonlariga, panjalariga borishi mumkin. Sub’ekt kichinish, ogrik. Infekstiya kushilsa yiringli o’choqlar, limfangit, limfadenit buladi. Tuzalib boraetganda – skvamoz turiga utishi mumkin. Ko’proq bitta Oyoqda buladi, uzok davom etadi kuzgalib turadi, baxorda va ezda. Agar infekstiya niodermiya kushilsa, utkir epidermofitiyada umumiy axvol uzgaradi, bosh ogrigi, temperatura, chov limfodeniti va epidermofitidlar – ikkilamchi allergik toshmalar tanada 1-2 oy davom etadi.

Tirnoklar epidermofitiyasi

Oldiniga tirnoklar chetida sargish doglar paydo buladi, keyin kalinlashadi, tuk sarik tusni oladi, maydalanib turadi – kroshitsya tagida giperkeratoz buladi, shox kavatini xujayralarini yigilishi. Ba’zida onixolizis – tushib ketadi, ingichka bulib ketadi. Kupincha I va IV panjani tirnoklari shikastlanadi. Ko’lni panjasini tirnoklari xech kachon zararlanmaydilar.

Tashxis. Laboratoriya tekshiruvi, klinikasi.

Takkoslash. Kuruk plastinkali disgidroz – skvamoz epidermofitiyadan farki simmetriya xos, yalliglanish bulmaydi, pustlokda zamburug bulmaydi.

Psoriaz – boshka soxalarda xam toshma, chetlari aniq, infiltrastiyalangan.

II zaxmni konulasi – skvamozcha epidermofitiyaga uxshab ketadi (kaytayatgan davrda) lekin ular kattik elastik, bitta-bitta bulib joylashgan yoki xar xil figuralar, II zaxmni boshka belgilari (olonest, leykoderma, rozsom, badanda, Oyoq-ko’lda, ogiz bushligida ).

Intertriginoz ekzema va intertritnozli kandidoz – suvlanish, pilchirash kukrak va mikroskopda Candida albecans.

Tirnoklar epidermofitiyasi – assimetriya, fakat I va V panjani tirnogi, ko’l barmoklarini tirnoklari shikastlaydi.

Tirnoklar rubromikozi – xamma tirnoklar ko’lda va Oyoqda.

Agar trofik uzgarishlar bulsa – unda simmetriya, distrofiya, deformastiya xamma tirnoklarda.

Epidermofitidlar – ikkilamchi allergik toshmalar. Tg mentayrophytes kuchli toksik va allergen – organizmda sinsibilizastiya xosil buladi va xar xil toshma paydo buladi. Urtika, temperatura, kichin.

Davolash. Katta utkir kechishi bulsa, shunga fungistid va dezinfekstiya moddalarni mikdori kamaytiriladi.

Yalliglanishga karshi davo: namlash, o’choqlar tozalanadi, pufakchalar kesilib, epidermisni kuchgan joylari kirkiladi. Yalliglanish paytidan keyin epidermisni kuchiradigan va fungistid 3-5% ser-degtyar, ser-salist pasta, maz, “Undestin”.

Skvamoz epidrmofitiyada – otslaivayushaya maz Arivicha (Ac. lactici 6.0 Ac.solicul 12.0 Voseli ad 100.0)

Epidermis kuchgandan keyin Andriasyan suyukligi (uratr 10,0, glisterin 20,0 uks k-ta 8% 70,0) yoki Kastellani. Nitrofungin, «Цinkundan».

Intertriginozda keyinchalik prisыpka yoki Sulfa PP, Ac.Solicylin ,5, Ac.boin 5,0, Zinci oxydo, alci pulv 25,0.
Rubromikoz (yoki rubrofitiya)

Kuzgatuvchi – Tg. Tubtum.

Patogenez. Terini kurib ketishi, giperkeratoz, shox katlamni reaktivligi pasayishi, endokrin uzgarishlar, neyrovegetativ uzgarishlar, antibiot, stitostatik, steroid berish natijasida.

Klinikasi. – Oyoq rubromikozi Oyoq va ko’l rubromikozi

Tarkalgan rubromikoz

Tirnoklar rubromikozi

Oyoqlar rubromikozi

Boshlanishi – panjalar orasidan (xammasi) kein oyok tagiga utadi, bu erda kipiklanish boshlanadi. Kupincha borib-borib tirnoklar xam shikastlanadi.

Oyok va ko’l kaftlari rubromikozi. Avval oyoklar, keyin ko’l kafti va tirnoklari shikastlanadi.

Tirnoklar rubromikozi. Ko’p uchraydi. Kupincha xamma tirnoklar shikastlanadi. Agar shikastlanish normotrofik turi buyicha bulsa, bunda tirnok kalinligi uzgarmaydi, fakat sariksimon chiziklar xosil buladi. Gipertrofik turda tirnoklar kalinlashadi, oson maydalanadi, sinadi, chiziklar. Atrofik turda tirnoklar ingichkalashib, buzilib ketadi yoki onixolizis buladi, tushib ketadi.

Tarkalgan rubromikoz. Kupincha oyok va ko’l rubromikozi tarkokcha utib ketadi. Bunga sabab ichki a’zolari kasalligi, endokrin, asab uzgarishi, trofik uzgarish, antibiotik, steroidlar, stitostatiklar.

Klinikasi:

1. 
   Eritemali – skvamoz (yuzaki)
   
2. 
   Folliko’lyar – tugunsimon (chukur)
   
3. 
   Ekssudativ turi
   
4. 
   Eritrodermiyaga o’xshash.
   

Eritemali-skvamoz turida badanni xar xil soxasida kichinish. Neytrodermitli, ekzemaga ga uxshab ktadi. Lekin mikozda axamiyat berish kerak. O’choqlarni gruppalashiga giprpigmentastiya va markazda bir oz kipiklanish buladi.

O’choqlarni cheti jimjimali va chetlari bir oz shishib kutarilib turadi va albatta, ko’ltur. diagnostika yordam beradi.

Folliko’lyar-tugunsimon boldirda, dumbalarda, elkalarda, chov burmasi, dumbalar orasi, ayollarni kukrak bezi tagida juda ko’p shikastlanadi. O’choqlarni rangi sargish-kizil eki tuk kizil-rang, ular infiltrastiyalangan, ustilari kipiklanib turadi. Chetlari sagal kutarilib turadi, unda papula va korakutir bor. Bunday o’choqlar teri burmalari kondidoziga va mikrobli ekzemaga uxshab ketadi.

Kondidozda o’choq suvlanib turadi, uning oldilarida mayda o’choqchalar bor. Ekzemada polimorfizm.

Eritroderma turida rangi tuk kizil, binafshasimon. O’choqlar bir-biri bilan kushilib ketgan.

Davolash. Oyoq va ko’l kaftida keratolitik mazlar (Arievich). Pod kompressnuyu povyazku na 48 chas.

Keyin uni ustiga (povyazkani) 5% salist.vazlin – 4-8%. Keyin issik vannalar, tozalanadi. Ertalab 2% yod, kechkurun 10-15% ser-salist maz. Katta burmalar – kostalin, nitrofungin,2% yod, grizeofulvin 4-6 g bir kunda (1t-0,125 g) Kattalar 15-20 kun xar kuni keyin 15-20 kun kun ora 15mg/kg dan.

Bolalar 21-22 mg/Kt ovkat bilan, eg bilan. Vitamin A (5-10 tomchi – bolalar, 20-40 tomchi – kattalar).

Lamizil maz va tabletka 1 upakovka – 14 tabletka.

Tirnoklarni davolash.

Keratolitik plastыr, Araviyskiy mazi

TRIXOFITIYa

• 
  yuza trixofitiyasi
  
• 
  surunkali trixofitiya
  
• 
  chukur eki moddalangan infiltrativ trixofitiya
  

Trixofitiyaga sabab, trixofiton turkumiga kiradigan xar xil turdagi zamburuglar. Trixoftiyalarni ba’zi turlari odam terisida, boshka turlari xayvonlar terisida yashaydi. Trixofitonlar sochlarni zararlanishiga karab 2 gruppaga bulinadi.

1. 
   Antropofil. Tg endohrix – zamburug sporasi bilan listent, soch ichida
   
2. 
   Zooantropofil. Tg ectothrix – tashki tomonda xam
   

Epidemiologiya. Antropofil zamburuglari odamdan eki uni buyumlaridan

Zooantropofil zamburuglar odam va xayvonlardan.

Yuza trixofitiya, bosh soch kismini yuza trixofitiyasi

Kukrak bolalarda -sillik terini va tirnoklarni trixofitiyasi

Bosh soch kismini trixofitiyasi

Mayda eki katta o’choqlar, yalliglanmagan, notekis chetlari, usti pust tashlab turadi – ok kepaksimon. Sochlar kisman siyraklashib qoladi. Zamburug bilan shikastlangan sochlar teri yuzasidan 1-2 mm tepadan sinib tushadi. Sochlar teri damidan sinib tushadigan bulsa, kora nuktalarga uxshab qoladi. Singan sochlarni tagi ilmok, savol alomati shaklida kurinib turadi. Sub’ektiv sezgi bulmaydi.
Sillik teri yuza trixofitiyasi.

Ko’proq bolalarda bosh soch kismi bilan birgalikda. Terida keskin ajralib turadigan och kizil rangli dumalok yalliglangan dog paydo buladi. Chetlari sagal kutarilib turadi, giperemiyalangan, dogning markazi 1 x 3 yassi bulib, pustlar bilan koplanib turadi. Dogni chetlarida valik tugnatig boshidan keladigan pufakchalar eki papulalar, ular erilib kora kutir bilan koplanadi. Doglar periferiyaga tomon kattalashadilar, kushilib xilma xil shaklni xosil kiladidar. Sub’ektiv bir oz kichinish.

Surunkali trixofitiya

Yoshlikdan boshlanadi, kizlarda «kora nuktali trixofitiya» ga aylanadi, ugil bolada esa yuk bulib ketishi mumkin.

Patogenez. Klinikasi

1. 
   Bosh soch kismini trixofitiyasi
   
2. 
   Sillik terini trixofitiyasi
   
3. 
   Tirnoklar trixofitiyasi
   

Bosh soch kisimni trixofitiyasi

Boshning soch kismida, kupincha ensa va chakka soxalarda sochlar teri damidan sinib, kora nuktalarga uxshab kolgan va bir oz pust tashlab turgan kichikrok kasallik o’choqlari eki komedonlarni kurish mumkin. Bundan tashkari, terida sochdan maxrum bulib, atrofida uchragan bir talay mayda-mayda joylar bulish xarakterlidir.

Sillik teri trixofityasi

Tizza, boldir, dumba, bilak,tirsaklar soxasidagi sillik trida uncha keskin ajralib turmaydigan, kattaligi 10-15 t tangadek keladigan va pust tashlab turadigan pushti-binafsha rang doglar paydo buladi.

Sillik teri surunkali trixofitiyasi

Ko’l va Oyoq kaftlari terisining shox kavati kalin tortib, unda yalliglanish bulmaydigan, xalkasimon va plastikasimon pust tashlab turadigan kasallik o’choqlari vujudga keladi. Katta eshli bemorlar kasalni bolalarga yuktiradi, kupincha bu bilinmasdan kolaveradi va bemor boshkalarga yuktirib yuraveradi.

Surunkali trixofitiyani uzok davom etishiga sabab organizmning immunologik xolati pasayib ketishidir va bu erda tuklar shikastlanadi, xamda bosh soch kismi va tirnoklar shikastlanishi (tarkalgan shikastlanish) mumkin. Sub’ektiv – bir oz kichinish.

Chukur eki moddalangan – infiltrativ trixofitiya.

Sababchisi – Tg ectohrix

Kasallik sichkonlar, sigirlar, buzoklar, trixofitiya bilan ogrigan kasallardan yukadi. Bu kasallik kattalar orasida xam, bolalar orasida xam, ko’proq kishlok axolisi urtasida uchraydi. Kupincha mollarga karab turadigan odamlar kasallanadi, shu bilan birga bolalarda xam soch kismi ko’proq zararlansa, kattalarda sokol va muylovlar soxasidagi turi zararlanadi.
Moddalangan –infiltrativ trixofitiya

Bosh soch kismi trixofitiyasi

Bu erda chetlari aniq o’choqlar ularda gieriz, infiltrastiya buladi, ustida Ko’pgina yiringli kora kutirlar bilan koplangan. Ularni olib tashlansa, xar bir folliko’ldan yiring chikishi kurinadi, xuddi yiring asalari uyachasidan chikatganidek (Medovыe sotы stelziya) (Kerion Celci).

Umumiy axvol uzgaradi, temperatura, bosh ogrik, limfatik bezlar kattalashadi. Davosiz bir necha oy davom etadi, chandik koldiradi. Kupincha esa shish, infiltrastiya, giperkeratoz bulib keyin yuza trixofitiyasiga uxshab ketadi.
Sillik terini moddalangan infiltrastiya trixofitiyasi.

Chegarasi aniq bulgan, infiltrastiyalangan o’choqlar, ustida kepaksimon pustlar va Ko’pgina folliko’lyar pustulalar va kora kutirlar. O’choq kattalashib bir necha xaftadan keyin surilib ketadi, uzidan keyin dog koldiradi.

Tashxis. Bosh soch kismini mikrosporiyasi va favusi bilan.

Trixofityaida singan sochlar «penki» o’choqlar kushilmaydi zamburug sochni ichida.

Sillik terida cheti aniq, elemntlar bir oz shishgan va valik.

Surunkali trixofitiya boshda «kora nuktalar» atrofiya joylar (atroficheskie pleshinki) orqa va chakkada.

Asosan mikroskopik va ko’ltural tekshirish.

MIKROSPORIYa

Etiologiyasi. Qo’zgatuvchisi 2 gruppa keratofilar- antropofil va zooantropofil.

Antropofil – Micr ferrugineu – zangsimon (rjavыy mikrosporum) i Micr Oduena

Zooantropofil – Micr canic – koshachiy, sobachiy – vroid

Epidemiologiyasi.

Antropofil – kasal odamdan yukadi eki uni buyumlari orqali. Zangsimon (Rjavыy mikrosporum) eng yukumlidir.

Zooantropofil kasal odamdan eki kaal mushuk, kuchukdan.

Mikrosporiya kupincha bolalarda buladi. Kattalarda fakat sillik teri. Tirnoklarda mikrosporiya bulmaydi.

Antropofil mikrosporiyani chikazgan kasallikni.

Klinikasi bosh soch kisimda mayda o’choqlar chetlari noaniq, yuzaki trixofitiyaga o’xshash.

Farki bu erda o’choqlar kushilishga moyil va katta o’choq xosil kilishga. Rangi pushti, ustida kipiklanish. Bunda bir o’choq boshda, bittasi esa sillik terida. Bu erda bir o’choq ichida boshka o’choq joylashadi (kolsto) forma ITIS

Yuzaki trixofityai va zoofil mikrosporiyadan klinik farki: (antropofil mikrosporiyani) o’choqlarda folliko’lyar giperkeratoz. Xamma mikrosporiya turlarida sochlar balandda snadi, teri satxidan 5-8 mm narida va soch asosida ko’l rang okkish mufta bilan uralgan buladi.

Sillik terida o’choqlar yaxshi kurinadi, forma IRIS tashkil etadi.

Zooantropofil (pushistыy mikrosporum) kelib chikadigan mikrosporiya.

Bosh soch kismida chegaralangan aniq o’choqlar, ustida asbestsimon ko’l rang tangachalar. Sochlar 5-8 mm dan singan. Sochlar asosida – okkish mufta u erda zamburug sporalari sochni urab turadi. Yalliglanish arani uncha bilinmaydi, rangi pushti. Ogir kechadi – Mr profunda yalliglanish xos o’choqlarda, temperatura, pustulalar.

Sillik terida – eritemali o’choqlar, ustida ko’l rang tangachalar. Chetlari bir oz kutarilib turadi va ustida pufakchalar va korakutirlar bulishi mumkin. Kupincha tuklar xam shikastlanadi.

Tashxis. Lamin VUDa korongida, kukimtir eruglikda.

Rjavыy Mg – yarko-zeleno svch

Pushistыy Mg – bledno-zelenыy, ….

Ko’ltural tekshiruv.

FAVUS

Favusga Achorion Schornleini. Deton zamburug sabab buladi, boshni sochli kismini, sillik terini va tirnoklarni shikastlaydi. Ilgari «kal» nomi deb atalardi. Bu kasallk kasal odamdan eki ular tutgan buyumlari orqali yukadi. Xayvonlarni bu zamburug zararlamaydi. Favus trixofitiya va mikroskofiz karaganda kamrok yukumlidir.

Bu kasallik xolda toydiruvchi xronik kasalliklardan, sildan keyin, yaxshi ovkat maydigan, bitlab yuradigan, organizmni reaktivligi pasayib ketgan odamlarda, bolalarda buladi.

Klinikasi. Bu erda fovus kalkonchalari eki skutulalar, ulardan kyin kolgan chandikdar va uziga xos tarzda zararlangan sochlar buladi.

Favus skutulasi bosh sochli kismiga tushib, soch fallko’lini ogzida kupayadi va bu erda likopchasimon sarik rangli kuruk kora kutir pust xosil buladi. Skutula markazdan soch chikib turad. Skuula kattalashadi- diamtri 1,5 s tadi. Skutula olib tashlangandan keyin uning urnida botib turadigan och pushti rangli yuzasi qoladi. Skutula uzok turadigan bulsa, uning atrofida atrofik chandik paydo bulib, bu joyda soch usmaydi.

Skutulalar tup-tup bulib joylashadi, ulardan ko’lansa sichkon xidi klib turadi. Skutulalar asta-sekin kurib, uvalanadi va sochlarni urab oladi. Zararlangan sochlar elastikasini yukotadi, rangi xira murt bulib qoladi, lekin tri yuzasidan ancha balandda sinadi, ko’lansa sichkon xidi kladi.

Kasallik ko’p yil davom etishi mumkin. Atrofik chandiklardan keyin sochlar uladi va boshka chikmaydi.

Favusni antipik turlari:

Imptiginoz turi – ochlarni bir-biri bilan epishtirib kuyadigan va imptgo korakutiriga uxshab ktadigan korakutiri buladi. Korakutirni olib tashlasa, tagida atrofiyalangan tri kurinadi.

Skvamoz turi bir talay pust ajralib turishi, okkish-sargish tangachalarning ustma-ust etishi buldai. Ammo fovusga xaraktrli belgilar buladi (ulik sochlar, chandiklanish, atrofiyaga uchragan joylar).

Fovus sillik terida kam uchraydi. Bunda doglar eki likopsimon tinik sarik skutulalar paydo buladi (dumalok, pushti-kizil, kepaksimon pustlar bilan koplangan doglar).

Ko’l va Oyoq tirnoklari favusi ikkilamchi paydo buladi, tirnok kalinlashadi, uvalandi, xiralashadi, ko’l rang tusni oladi.

Tashxis. Kl manzara, mikroskopiya.