1993 yil Bosh bitim buyicha Urugvayda sakkizinchi kup yoklama savdo
kelishuvida butun jaxon savdo tashkiloti (VTO) deb yuritildi.
Xozirgi paytda Bosh bitimning a’zolari 125 davlatdan iborat bulib, u jaxon
mol almashtirishning 90 foiz ulushiga tugri keladi. 20 ga yakin davlagglar Bosh
bitimga kushilish arafasida turibdi. Sektornaya kelishuvidan biri savdoda texnik
tusiklar buyicha kelishishdir.
Bu kelishuvning asosiy talablari uchta guruxga bulinadi.
Standartlashtirish doirasi. Yaratilayotgan standartlar xalkaro savdoda
kelishmovchiliklarni keltirib chikarmaslik uchun tomonlarning kafolat berishi
kerak buladi. Ba’zida bu yaratilayotgan standartlar xalkaro standartlarga boglik
bulishi kerak. Aks xolda boshka tomondan yaratilayotgan xalkaro standartlardan
farqlanuvchi standartlar buyicha xabar berishi kerak buladi.
Muvofiklikni baxolash doirasi. Yaratilayotgan va kullanilayotgan
muvofiklikni baxolash tizimini xalkaro savdoda kelishmovchiliklarni keltirib
chikarmasligi uchun tomonlar kafolat berishi lozim.
Agar milliy baxolash tizimi xalkaro qonun-qoidalaridan farqlansa, unda
tomonlar quyidagilarni e’tiborga olish lozim:
-
muvofiklik baxosining tizimini kiritish xakidagi ma’lumotni kirityb,
kizikuvchi tomonlarning uz vaktida tanishishini y^lga quyish;
-
tarif va savdo buyicha (GATT/VTO) Bosh bitim kotibiyati maxsulot
xakida, xamda taklif etilayotgan tizimning kiskacha MAQSADI bilan uning
keng kulamda kullanilishi xakida xabar berish;
.
-
boshka tomonlarning kamsitilishsiz talablari buyicha taklif etilayotgan
tizimining qonun-kidalari yoki bu qonun-koidalarning nusxasi xakidagi tulik
ma’lumotni namoyish etish yoki kursatish.
