Термиз давлат университети педагогика факультети “бошланғич таълим” кафедраси

«0‘zim tekshiraman»
Bunday o‘yinlar o‘tkazishda o‘qituvchi kichik hajmdagi dik- tantlami tanlaydi. Bunday o‘yinlami har bir boshlang‘ich sinf- da darsning awalida o‘tkazish mumkin. 0‘qituvchi o‘quvchilarga kichik hajmdagi diktant yozdiradi. Barcha o‘quvchilar yozib bo‘lishgach o‘qituvchi xattaxtaga diktantni yozib ko‘rsatadi. Diktant xattaxtaga oldin yozilib, usti yopib qo‘yilgan bo‘Isa, o‘qituvchi par- dani ochadi. 0‘quvchilar esa o‘qituvchi yozganiga qarab o‘zlarining diktantlarini tekshiradilar. Bunday diktantlami hatto alifbe darsida ham qo‘llash mumkin bo‘lib, o‘qituvchi avvaliga faqat harflardan, so‘ngra (undosh harflar bilan tanishtirilgach) bo‘g‘inlardan iborat diktant yozdirsa bo‘ladi.
- variant: O.o. Li. U. u. A. a. 0‘.o‘.
- variant: - Lo. - no. - to. - mi. - in.
- variant: Bola, lola, ona, zar, par.
- variant: Bugun havo issiq.
«Hikoya»
0‘qituvchi xattaxtaga bir nechta so‘z yozib qo‘yadi. 0‘quvchilar mustaqil ravishda shu so‘zlar ishtirokida hikoya tuzadilar.
0‘quvchilar hikoya tuzar ekanlar, ulaming lug‘at boyligi ortishi bilan birgalikda, gaplami to‘g‘ri tuzish, tovushlami to‘g‘ri talaffuz qilish va mustaqil fikrlash malakasi shakllanadi.
0‘quvchilami vaqti-vaqti bilan rag‘batlantirish o‘quvchilaming o‘ziga bo‘lgan ishonchini orttiradi. Bu o‘yindan ona tili darslari- da yoki darsdan tashqari mashg‘ulotlarda, to‘garaklarda foydalanish mumkin.
- variant: Nafisa, soat, yomg‘ir, kitob.
- variant: Olma, kasal, o‘rtoq, Abduvali.
variant: Mushuk, bobo, poliz, non, sichqon
« U kim? Bu nima? »
Stol ustiga bir qancha predmetlar terib qo‘yiladi. 0‘qituvchi shu predmetlardan birortasini ta’ rifiaydi, о ‘ quvchilar shu belgilar asosida gap nima haqida borayotganligini topadilar.
Bu o‘yinning afzallik tomoni shundaki, undan dars davomida о‘quvchilar diqqatini jamlash, qo‘llariga dam berish maqsadida yoki yangi tovushlar bilan tanishtirish, ona tili darslarida yangi mavzuni bayon qilish jarayonida ham foydalanish mumkin.
Bu о‘yin o‘quvchilarda ziyraklik, sinchikovlik sifatlarini va mustaqil fikrlash malakalarini shakllantirishga imkon beradi. Bun- dan tashqari, bu o‘yindan dam olish daqiqalarida ham unumli foyda­lanish mumkin.
variant: U shar shaklida. Uni katta-katta sportchilarimiz ham stadionlarda o‘ynaydilar. Yosh bolalar ham uni sevib o‘ynaydilar.
(Javob: «Koptok»)
variant: U barcha о‘quvchilar o‘rtog‘idir. Onalarimiz ham, otalarimiz ham uni juda yaxshi ko‘radilar.
(Javob: «Kitob»)
variant: U shunday narsaki, bizga vitaminlarga boy mevalar beradi. Xohlasak stol yoki stul ham bo‘lishi mumkin.
(Javob: «Daraxt»)
«Topag‘on»
0‘qituvchi biror belgi asosida savol beradi. О‘quvchilar shu belgini o‘ziga jam qilgan predmetlar nomlarini yozadilar, eng ko‘p to‘g‘ri javob topgan o‘quvchilar g‘olib sanaladi.
Bu o‘yinni o‘tkazish o‘quvchilarga so‘z turkumlari haqidagi dastlabki ma’lumotlar berish jarayonini yengilashtiriradi. Bundan tashqari ulaming so‘z boyligi ortib, ularda hozirjavoblik, ziyraklik, ijodkorlik kabi sifatlar shakllanadi.
variant: Savol: Nima oq rangda?
Javob: Qog‘oz, daftar, surp, bulut, parda, buvumning sochlari, qor.
variant: Savol: Nima yumshoq?
Javob: Non, xamir, yostiq, ko‘rpa, paxta.
variant: Savol: Nigora nima qilayapti?
Javob: Kitob o‘qiyapti, kir yuvayapti, qoshiq artayapti.