Tərtib edən: Əlirza Muxtarpur Tərcümə edən: Əlirza Sərablı

Müstəmləkəçilərin İslam quruluşu təfəkkürü ilə mübarizəsi

İslam adı və İslam həqiqəti İslam dünyasında fərdi formada vardı, bəzi yerlərdə güclü, bəzi yerlərdə isə zəif idi. Amma İslamın dünyaya, xalqa və İslam ümmətinə böyük istedada malik, hərəkətə və oyanışa qadir olan əzəmətli bir varlıq kimi baxışı müsəlman İranda kök saldı, meydana çıxdı və bütün dünyanı işıqlandırdı. İslama bu baxışla yanaşmaq, azadlığı, demokratiyanı və xalqın iradəsinə söykənən bir hakimiyyəti İslam təlimlərindən çıxaran və hökumət quran bu təfəkkürün İslam dünyasında təbliği bizim dövrümüzdə və bizdən öncəki əsrlərdə İslam dünyasının heç bir yerində görünməmişdi. Xalqın Osmanlı xəlifələri və ondan öncəki Abbasi və Əməvi xəlifələri dövrünün İslam hökümətinə dair təsəvvürü bu gün İslam dünyasının müsəlman İrana baxarkən dərk etdiyi hökumət məfhumu ilə tamamilə fərqlidir. Özü İslam quruluşunun qaynağı olmuş və həm də İslam quruluşundan irəli gələn bu dini mədəniyyət, İslam vəhdətinə doğru hərəkət, həmçinin İslam dünyasında və müsəlman cəmiyyətlərdə irqi və milli ixtilaflardan çəkinmək İslam inqilabının mesajlarıdır. Bu təfəkkürdə mövcud olan amillərdən biri İslam ümmətinin birliyi, yəni İslamın ümmətə vahid bir toplum kimi baxışıdır. Bunları diqqətdən qaçırmaq və yaddan çıxarmaq olmaz.

İslam inqilabı azadlıq, demokratiya və ədalətsevətlik şüarı verdi, İslamı dünyaya bu baxış, şüar və fikirlərlə tanıtdırdı. Biz bu məsələlərə diqqət yetirməliyik. Bu gün də dünyada müxtəlif səviyyələrdə İslam quruluşunun İslamdan qaynaqlanan təfəkkürlər məcmusuna qarşı mübarizə aparılır. Din hakimiyyəti, dinin xalqın həyatını idarə etməsi və demokratiyanın dinlə uyğunluğu ilə həm nəzəri, həm də əməli müstəvidə mübarizə aparılır. Həmçinin İslam ümmətinin birliyi ilə də kəskin mübarizə aparılır. Bu, müstəmləkəçilərin qədim təcrübələrindəndir.

Dini Ekspertlər Məclisinin üzvləri ilə görüşdəki çıxışdan: 2003.

Müsəlmanların söz birliyindən ötrü mübarizə

İslam quruluşunun qaynağı olan əsl İslamın şüarı budur ki, müsəlmanlar öz dini etiqad və əsaslarındakı fərqlərinə rəğmən, söz birliyinə malik olmalı, müştərək cəhətlər üzərində dayanmalı və bir-birinin heysiyyətinə toxunan məsələlərdən çəkinməlidirlər. Daxilində azadlığın, ədalətin, demokratiyanın, İslam dünyasında və İslam ümməti arasında vəhdətin mövcud olduğu bu dini mədəniyyət bizim mübarizə sahələrimizdən biridir. Biz bundan ötrü çalışmalıyıq.

Dini Ekspertlər Məclisinin üzvləri ilə görüşdəki çıxışdan: 2003.

Hegemonların həqiqi İslamdan qorxması

Bu parlaq istedad, bu zəngin məmləkət, bu həssas coğrafi mövqe, bizim mədəniyyətimizin və fəxrlərimizin dayağı olan bu möhtəşəm tarix və ən üstünü, bu gün gənclərimizin qəlbində parlayan və dünyanın diqqətini özünə yönəldən iman nuru bizim gənc və yeniyetmə nəslimizə gələcək üçün müjdələrdir. Siz həmin gələcəyi daha yaxşı qurmağa çalışmalısınız. Bu gənc, bu mövqe və bu tarixi keçmiş bizdə inqilabdan öncə də vardı, amma bu nailiyyət və inkişaf yox idi. Nə üçün? Çünki o zaman bu ölkəyə, onun bütün fəal mərkəzlərinə hakim olan siyasi sistem əvvəla dindən, imandan və dəyərlərdən çox uzaq idi, heç bir dəyəri olmayan bir qrup səviyyəsiz insan xalqa hakim olmuşdu; ikincisi, bu amillər onların özlərinin düşmənlərdən asılı olmasına səbəb olmuşdu. Bizim əziz İranımız oğru və soyğunçuların cənnəti idi. Nə üçün? Çünki kəndxudanı görüb kəndi çapırdılar; rejimin məmurlarını da öz soyğunçuluqlarına şərik edib xalqı talayırdılar. İnqilab gəlib əcnəbilərin xain nüfuzu, həmçinin azğın insanların qeyri-qanuni və qeyri-məntiqi istismarı qarşısında ən böyük maneənin yaratdı. O maneə İslam idi. İslam öz mövqeyində durduğu təqdirdə beynəlxalq hegemonluğun təbliğatçıları İslamdan çox qorxurlar. Bəli, əgər İslam siyasətdən, həyatdan və ictimai mühitdən uzaqlaşıb ibadət ocaqlarının və məscidlərin bir küncünə məxsus olsa, ondan qorxmazlar. Əgər bir qrup adam xəlvətdə ibadətlə məşğul olsa, cəmiyyətin, ölkənin idarəsi, işləri müxtəlif düşüncə, həvəs və məktəblərin əlində olsa, onlar İslamdan qorxmaz və ona əhəmiyyət verməzlər. Lakin İslam Allahın istədiyi və Quranın təyin etdiyi kimi həyat proqramı sayılsa və qəbul olunsa, ondan qorxarlar. Nə üçün? Çünki bu İslam birinci növbədə öz daxilində iki böyük elementi daşıyır. Bunların biri insan şəxsiyyətinə hörmətdən və insanın inkişafına diqqətdən, ikincisi isə soyğunçuların, tağutların, haqsız, zalım və qlobal güclərin nüfuzunun qarşısını almaqdan ibarətdir. Bunlar tövhid sözündə vardır: “Allahdan başqa heç bir tanrı yoxdur”¹. Bu sözün dəyərli və mühüm bir hissəsi tağutlarla, beynəlxalq azğınlarla, bu gün dünyada necə at oynatdıqlarını və xalqlara nələr etdiklərini gördüyünüz zalımlarla və qlobal güclərlə razılaşmamaqdan ibarətdir. Tövhid müsəlmanın Fələstinlə, İraqla və Əfqanıstanla bəlli rəftarı edən, ondan öncə Bosniya, Livan və digər müsəlman ölkələri və dünyanın digər bölgələri ilə ayrı cür rəftar edən cilovsuz güclər qarşısında əyilməsinə icazə vermir. Bəzi zəif xalqların əyilməsi həmin qaniçənləri belə gücləndirmişdir. Əgər xalqlar öz hüquqlarını bilsələr, qlobal hegemonların boyunduruğu altına girmək istəməsələr və bu beynəlxalq riyakarların yalançı şüarlarını qəbul etməsələr, bunlar belə güclənməzlər.

Şagirdlərin İslam Birlikləri İttifaqının üzvləri ilə görüşdəki çıxışdan: 2003.

Gəncin həvəskarlığı və yüksək ruhiyyəsi

Sözümün əvvəlində siz gənclərə deyim ki, ölkənin müxtəlif sahələrində sizin fəaliyyətiniz Allahın bu xalqa bəxş etdiyi böyük nemətlərdən biridir. Mən hər zaman siz gənclərin toplantısında və buna bənzər toplantılarda iştirak etdikdə Hafizin bu beytini xatırlayıram:

Səba yelinin nəfəsi müşk ətri səpəcək,

Qoca aləm yenidən gəncləşəcək.

Bu vəd İran xalqı üçün böyük həddə həyata keçmişdir. Qoca aləmin cavanlaşmasının amillərindən biri sayılan siz gənclər gənclik həvəsini, ümidini və fəallığını bu xalqda daha da artırmağa çalışacaqsınız.

Gənc olmaq bir mərhələdə əhalinin gənc olmasına aiddir. Gənc bir ölkə öz gəncliyinin bir hissəsi üçün ölkədə mövcud olan gənclərinin çoxluğuna borcludur. Biz bu baxımdan gənc ölkəyik. Digər hissə yeni hərəkətə başlamaq üçün xalqın arzularının yeniləşməsinə, iradələrinin canlanmasına, damarlarına ümid ruhunun köçürülməsinə aiddir. Bu da bizim ölkəmizdə inqilabın sayəsində yarandı.

Bu gün beynəlxalq hegemonluq şəbəkəsinə bağlı olanlar bizim xalqımızın gənclik simasını, həvəsini və ruhiyyəsini almağa çalışırlar, lakin bacarmırlar. Mən yaxşı hiss edirəm ki, bizim ölkəmizdə gənclik ruhiyyəsi, iradəsi, həvəsi və qanı mövcuddur. Bu nə şah rejiminin ağır və rəzil sayəsi altında mümkün idi, nə də düşmənlərdən asılılığın xaredici sayəsi altında. Əldə edilən İran xalqının azadlığının məhsuludur.

Zəncan vilayəti universitetlərinin müəllim və tələbələri ilə görüşdəki çıxışdan: 2003.

Pəhləvi dövrünün xüsusiyyəti: diktatorluq və asılılıq

Bizim xalqımız və ölkəmiz bir-birinin ardınca gəlib-gedən diktator rejimlərin və şah sülalələrinin uzun dövründən sonra elə bir halda yeni mərhələyə daxil oldu ki, bir tərəfdən diktatura dövrü bitməmişdi, digər tərəfdən isə asılılıq dövrü başlanmışdı. Əgər ölkənizin tarixinin inqilabdan qabaqkı son hissəsinə baxsanız, inqilabın gətirdiyi bu tarixi dönüş ərəfəsində bizim hansı vəziyyətdə olduğumuzu görərsiniz. O zaman indiki mövqeyimizi düzgün dərk edə bilərik. O dönəmdə bu ölkədə avtoritorizm və diktatura dövrü asılılıq dövrü ilə əvəzləndi. Sözsüz ki, ölkənin asılılığı birdən-birə yaranmadı. Qacarlar dövrünün sonlarından etibarən bir-birinin ardınca xaricilərə İran xalqının zərərinə olan imtiyazlar verməklə tədricən dünyanın və əcnəbi dövlətlərin iqtisadiyyatına və siyasətinə asılılıq başlandı. Sonra diktatura dövrü Məşrutə hərəkatı və digər məsələlərə görə zəifləyəndə birdən-birə Pəhləvi hökumətində bədbəxt və rüsvayçı asılılıq bayrağı ucaldı - yəni qeyri-müstəqil siyasətlərin, əmr altındakı müqavilələrin, xarici fərmanlara qulaq asan, onların tərəfindən təyin olunmuş hakimlərin və siyasilərin hakimiyyəti. Əlbəttə, onda da diktatorluq vardı və günbəgün daha təhlükəli, daha modern və daha çətin olurdu. İnqilab belə bir şəraitdə qələbə çaldı; yəni İran xalqı eyni zamanda həm uzun əsrlər bu ölkəyə hakim olan diktatorlar və eqoist hakimlər əleyhinə əzəmətli hərəkətə başladı, həm də asılılıq, mütilik və xarici qüvvələrə tabe olmaq əleyhinə. İnqilab bizim ölkəmiz üçün çox dərin, qədim və təhlükəli olan bu iki amilə qarşı vuruşdu. Buna görə inqilabın işi çətin idi.

Zəncan vilayəti universitetlərinin müəllim və tələbələri ilə görüşdəki çıxışdan: 2003.

İslam inqilabının əsas sütunu: tövhid

Əgər inqilab dini etiqada və İslam inancına söykənməsəydi, qələbə çala bilməzdi. Bu hərəkəti yaradıb davam etdirən xalqın hər bir fərdinin imanı idi. İslam inqilabından qabaqkı 150 ilin bütün hərəkatları bu məqsədlə çalışdılar, amma uğursuzluqla üzləşdilər. Lakin inqilab bu yolda qüdrətlə irəliləyib uğursuzluq amillərinə qələbə çala bildi. Nə üçün? Çünki İslam inqilabı ortaya yeni söz qoydu. Bu söz dünyanın, xüsusən də İslam dünyasının ictimai rəyində özünə böyük yer aça bilərdi. Bu yeni sözün ən böyük hissəsi Tövhid idi; dərin, dəqiq və kompleks mənada. Tövhid - cəmiyyətdə ilahi dəyərlərin hakimiyyəti, tağut, avtoritorizm, mənfur və azğın hökumətlərin insani və prinsipial dəyərlərə hökmranlığının inkarı deməkdir. Buna əsasən, tövhid İslam şüarının və İslam inqilabının mesajının fəqərə sütunu və əsas hissəsi idi.

Zəncan vilayəti universitetlərinin müəllim və tələbələri ilə görüşdəki çıxışdan: 2003.

İnsana hörmətin inqilabın şərtlərindən olması

İslam inqilabının başqa bir sütunu insana hörmətdir. Bir coğrafi və siyasi ərazidə yaşayan cəmiyyətə hörmət onun azad və müstəqil olmasını, istedadlarının çiçəklənməsini, öz taleyinə hakim olmasını, təhqirə və hörmətsizliyə məruz qalmamasını tələb edir. Avtoritar rejimlərdə və sonra asılı Pəhləvi hökumətində bunlara önəm verilmirdi. Avtoritar hakimlər bəzən fəthlər etmiş, abadlıq işləri görmüş və xalqa böyük xidmətlər göstərmişlər. Lakin hər bir insanın ən böyük insani dəyəri olan azadlıq, müstəqillik, öz taleyinə sahib olmaq dəyərlərini İran xalqından almışdılar. Bu bütün avtoritar rejimlərin xarakteridir.

Təəssüf ki, diktatura rejimi sayılmayan, azadlıq, liberalizm və demokratiya bayraqlarının ucaldığı ölkələrin çoxunda işin mahiyyəti elə diktatura və xalqın iradəsinə hökmranlıqdır. Şüarları və siyasi üsulları demokratiya olan ölkələrin çoxunda bu gün əslində xalqın düşüncə azadlığı və seçim haqqı yoxdur. Bu azadlıqlar müxtəlif təbliğat vasitələri altında gizlədilir. Bu gün görkəmli Qərb ziyalıları istər Amerikada, istər Avropada bunu açıq şəkildə deyirlər. İnsana hörmət isə bunun əksini tələb edir və İslam inqilabı onun bayraqdarıdır.

Zəncan vilayəti universitetlərinin müəllim və tələbələri ilə görüşdəki çıxışdan: 2003.

İslam inqilabının möcüzəsi: demokratiya

Bu gün düşmənlər təbliğatlarında deyirlər ki, İran demokratiyaya doğru getməlidir. İnqilab İrana demokratiyanın ən azad növünü bəxş etmişdir, İran haraya getməlidir?! Demokratiya xalq hakimiyyəti deməkdir, yəni siyasi hakimiyyətdə və ölkənin idarəsində xalqın istəyinin hakim və meyar olması. İnqilab bunu möcüzə kimi İranda həyata keçirdi. Məşrutə dövründən İslam inqilabına qədərki on illər boyunca bunu təsəvvür etmək belə mümkün deyildi. Düzdür, azad seçkilərin mövcud olduğu milli hərəkat dövründə bu, həyata keçdi, amma təəssüf ki, başçıların ardıcıl səhvləri ucbatından bu dövr təxminən iki ildən artıq sürmədi. Hər halda, məqsəd budur ki, o qısa dövrdən sonra İran xalqı bu ölkədə öz taleyini seçmək üçün bir gün də azad olmayıb.

İran xalqı inqilab vasitəsi ilə öz ucalığını dərk etdi, düşünüb qərar verə, addım ata və seçə bildi. Xoşbəxtlikdən, İran xalqının İslam əsaslarına dərin imanı demokratiyanı təbii formada dini təfəkkürlər üzərində ucaltdı. Demokratiyanın ən gözəl forması da budur. İslam və din dəyərləri çərçivəsində demokratiyanı mütləq şəkildə müdafiə etmək olar və bu bizim ölkəmizdə təbii formada həyata keçdi. Çünki xalqımız mömindir və imanı dayaz deyil.

Zəncan vilayəti universitetlərinin müəllim və tələbələri ilə görüşdəki çıxışdan: 2003.

İstismarçıların acı soyğunçuluq dövrü

Bu günlər möhtəşəm İslam inqilabının ildönümü, İran xalqı və hətta dünya müsəlmanları üçün bir bayramdır. İslam soyğunçu və istismarçı güclərin hökmranlığı və istismarı ilə vuruşub bir xalqı xilas etmək fəxrinə nail ola bildi. Müstəmləkəçi qüvvələr on illərlə İranda hökmranlıq etdilər. On illər ərzində müstəmləkəçi İngiltərə dövlətinin İran xalqının başına gətirdiyi bəlalar yaddan çıxmaz. Onlar Məşrutə inqilabını müsadirə, bu xalqı sərt Rza xan diktatorluğuna məcbur etdilər. Nefti qarət elədilər, ölkəni geridə saxladılar, xalqı aşağıladılar, xar etdilər, on illər boyu bir xalqın bütün haqlarını tapdadılar. Beynəlxalq miqyasda ingiltərəlilərin qüdrəti azaldıqdan sonra amerikalılar özlərini bu süfrəyə çatdırdılar, oğurluğa başladılar. Məhəmmədrzanın 25 illik diktatorluğu və o vaxta qədər ingilislilərin törətdiyi cinayətlər İranda amerikalıların vasitəsilə törədildi. Onlar caynaqlarını bu ölkəyə günbəgün daha artıq batırır, sərvətləri talayır, dini və milli mədəniyyəti məhv edir, onun yerinə əcənəbiyə pərəstiş mədəniyyətini gücləndirirdilər. Bu ölkənin hər bir şeyi onların hökmranlığı altında idi. Bu xalqın son qüvvəsini almışdılar. İslam bu xalqın damarlarına yenidən qan köçürə bildi. İslam oyanışı şüarı bu xalqı hərəkətə gətirdi. Böyük İmamın rəhbərliyi bu xalqa yolu göstərdi. Bu xalq Quranın buyurduğu kimi, öz taleyini öz iradəsi, müqaviməti və səyi ilə dəyişdirdi, diktaturanı məhv etdi, Amerikanı bu ölkədən qovdu, supergüclərin istismarına son qoydu, xalq öz taleyini seçmək və ona hakim olmaq hüququnu yenidən əldə etdi və nəticədə İran xalqı dirildi.

Xalqın müxtəlif təbəqələri ilə görüşdəki çıxışdan: 2004.

Şəfəq ongünlüyü - bütün müsəlmanların bayramı

Şəfəq ongünlüyü İran xalqının və bizim əziz ölkəmizin yenidən həyata qayıtmasının ildönümüdür. Xalq bu günləri bayram edir və buna haqqı da var. Mənim əzizlərim! Bilin ki, dünyanın harasında ayıq müsəlmanlar varsa, onların gəncləri, görkəmli şəxsiyyətləri, mədəni və siyasi elitası da bunu öz bayramları sayır və bu oyanışı öz xeyirlərinə bilirlər. Hegemon güclərin istismarı altında yuxuya qalmış İslam dünyası oyandı; bəzi yerlərdə özlərini xilas edə bildilər, bəzi yerlərdə də oyanışın özü xilasa müqəddimədir.

Bu inqilabın dəyəri İranı dünyanın hegemon güclərinin istismarından xilas etməsindədir. Siz görün dünyada beynəlxalq istismarçı və inhisarçılar xaqlara nə edirlər. Bu ölkəyə, bu xalqa, bizim neftimizə, mədəniyyətimizə, hökumətimizə, bütün insani və maliyyə resurslarımıza bunlar hakim olmuşdular. İnqilab bu vəziyyətə son qoydu, bunları ölkədən qovdu və xalqı istismardan qurtuldu. Bizim inqilabımızın dəyəri budur. Bu inqilabın qədrini bilək, onu öz yolunda qoruyaq və uca məqsədlərinə sarı getməsinə yardımçı olaq. Bu prinsip və əsaslar bizim gələcəyimizi, taleyimizi, iqtisadiyyatımızı, mədəniyyətimizi, din və dünyamızı yaxşılaşdıracaq, əziz və məzlum İranın yaralarına məlhəm olacaq.

Xalqın müxtəlif təbəqələri ilə görüşdəki çıxışdan: 2004.

Keçmiş rejimlərin diktatorluq və asılılıqlarının acı təsirləri

Bu xütbədə bir qədər inqilab haqda danışmaq istəyirəm. Əvvəla bizim inqilabımız nə idi, bu fenomen hansı rolu öhdəsinə götürdü və ifa etdi? İkincisi, düşmənlər bəzən əvəzlənsə də, bu günə qədər davam bu düşmənliklərin səbəbi nədir? Üçüncüsü, bu inqilabın və bu quruluşun düşmənlərinin istifadə etdiyi üsullar hansılardır? Dördüncüsü, çıxış yolu nədir? Bunlar mənim birinci xütbədə qısa şəkildə danışacağım mövzulardır.

Bu inqilab bizim tariximizdə yeni bir dövrün başlanığıcı oldu. Keçmişdə uzun bir dövrdə biz İran xalqı istibdada düçar olduq. Diktator, avtoritar və təkəbbürlü padşahlar bu məmləkətin bütün işlərini əllərinə almışdılar; məmləkəti öz mülkləri, xalqı öz rəiyyətləri bilirdilər. Son dövrdə - yəni Qacarların şahlığının sonlarından Pəhləvilərin axırına qədər bu məsələyə başqa bir dərd və xəstəlik də əlavə olundu və o, asılılıq idi. Qədim padşahlar diktator olsalar da, əcnəbi güclərdən asılı və onların fərmanına tabe deyildilər. Lakin Qacar dövrünün sonlarından və bütün Pəhləvi dövründə padşahlar həm diktator, həm də asılı idilər. Bu oldu keçmiş dövrdə İranda hakim olan siyasi quruluşun əlavə xəstəliyi. Bu diktatorluğun və asılılığın bizim ölkəmiz və xalqımız üzərində çoxlu təsir və nəticələri olmuşdur. Bizim ölkəmizi geridə saxlayan, təbii sərvətlərimizi düşmənlərə yedirdən, xalqımızın fikir və elm inkişafına mane olan bu diktatorluq və asılılıq idi. Biz bir zaman dünyada elmin bayraqdarı idik. Sonra isə digərlərinin elminin zəif və əhəmiyyətsiz cəhətlərinin və artığının dilənçisi olduq, digərlərinə əl açdıq. Onlar da istədikləri zaman bizim əlimizə bir az nəsə qoydular, istəmədikdə də - əksər vaxtlarda istəmirdilər - imtina etdilər. Buna əsasən, bizim xalqımız həmin diktatorluq və asılılıq ucbatından geriqalmış və zəif bir xalq oldu, neftimiz və digər sərvətlərimiz də getdi. Gələcək üçün keçmişdən qat-qat təhlükəli olan planlar cızmışdırlar. İnsan mənfur Pəhləvi hökumətinin son dövrünün sənədlərinə baxanda aydın şəkildə görür ki, bunlar bu ölkənin və bu xalqın gələcəyi üçün çox təhlükəli planlar nəzərdə tutmuşdular. Əgər onlar icra olunsaydı, bizi daha yüz il geriyə salacaqdılar. İnqilab gəlib bu prosesi dayandırdı, xalqımızın tarixində yeni dövr başlandı. İnqilabın əsas dörd xüsusiyyəti olan müstəqillik, azadlıq, özünəinam və inkişaf bütün müxalifətlərə və düşmənçiliklərə rəğmən, inqilabın bu məmləkətdə ucaltdığı möhkəm təməllərdir.

Tehranın cümə namazı xütbələrindən: 2004.

İnqilabın əsas təməlləri

1. Müstəqillik

Müstəqillik odur ki, İran xalqı və hökuməti əcnəbi güclərin iradəsinə tabe olmağa məcbur deyil. Əcnəbilər istəyirlər ki, hər bir iş onların meylinə uyğun görülsün; onlar ölkənin maraqlarını qurban vermək istəsələr də, hökumət yerindən tərpənməsin; ölkənin milli sərvətlərinə təcavüz etsələr də, heç kim danışmasın; xalq buna qarşı çıxsa da, hökumət başından vursun. Biz Pəhləvi dövründə bu vəziyyəti bütün vücudumuzla hiss etdik. İnqilab qələbə çalıb xalqı, ölkəni və hökuməti müstəqil etdi. Bu gün dünyanın heç bir güclü dövləti ölkəmizin məsələlərinə müdaxilə edib, bizi nəyəsə məcbur edə bilməz. Ölkənin məmurları məsləhət bildikləri hər bir işi görürlər. Xalq məmurların işlərinə baxır və mühakimə yürüdür; bəyənsə, onların arxasında dayanır, bəyənməsə, onları əvəzləyir. İxtiyar xalqın əlindədir.

2. Azadlıq

Azadlıq odur ki, bizim xalqımız ölkə məmurlarını digərlərinin məcbur etdiyi qanun çərçivəsində yox, öz qanunları çərçivəsində seçir. Əgər onların fəaliyyətindən razı qalsa, bu seçimi davam etdirir, razı qalmasa, onları kənarlaşdırır və digərlərini seçir. Bizim ölkəmizdə azadlığın ən mühüm cəhəti budur. Bu gün bizim ölkəmizdə düşüncə və ifadə azadlığı tam şəkildə mövcuddur. Əcnəbi radiolar bunun əksini deyirlərsə-desinlər, xalqın özü görür. Nə quruluşu, nə hökuməti, nə rəhbəri qəbul edən şəxslər danışır və fikirlərini bildirirlər, heç kimin də onlarla işi yoxdur. Bu gün heç kim öz düşündüyünü danışdığına görə mühakimə olunmur. Düzdür, onlar yenə də narazıdırlar və narazılıqlarının səbəbi xalqın onlara qulaq asmamasıdır. Bu heç kimin təqsiri deyil, xalq onları sevmir, onlardan yaxşı bir şey xatırlamır. Xalq inqilaba yaxın keçmişdən indiyədək onların bənzərlərini görmüşdür. Buna görə onlara inanmır. Bu heç kimin təqsiri deyil. Azadlıq isə mövcuddur.

3. Özünəinam

Üüncüsü özünəinamdır. Bu xalq İslam inqilabının və İslam quruluşunun sayəsində özünəinam əldə etdi; yəni bacardığına inandı. Bunu bizə imam öyrətdi və İslam quruluşunun ümumi ab-havası ərməğan etdi. Bu gün bizim gəncimiz, tələbəmiz, müəllimimiz, tədqiqatçımız, sənətkarımız və qurucumuz bacardığına inanır. Bu özünəinam elmdə bizə kömək etdi. Biz bu gün elm sahəsində çox inkişaf etmişik, lakin hələ geridəyik. Heç kəs güman etməsin ki, elmdə inkişaf etdiyimizə görə məqsədə çatmışıq və daha bəsdir. Xeyr! Bizi çox geridə saxlayıblar, amma biz inkişaf etmiş və bu 25 ildə çox irəliləmişik. Statistikaya əsasən, inqilab dövründə bizim elmi inkişafımızın nisbəti bütün dünyadan yüksək və çox olmuşdur. Bir neçə gün öncə buraya gələn gənc alimlərə də bunu xatırlatdım. Elmdə, siyasətdə və ölkənin müdafiəsində özünəinam bizə kömək etdi. Səkkizillik müharibə zamanı özünəinam olmasaydı, bu xalq fəlakətə düşər, bu ölkə məhv olardı. Müharibədə 25 yaşlı bir gənc özünə inanır və güvənirdi. Bir diviziyanı 25 yaşlı bir gəncə tapşırırdılar; idarə edir, hazırlayır, hərəkət edir və böyük işlər görürdü. Bu gün bu özünəinam mövcuddur. Bu gün bizim universitetlərimiz elmi işlər görürlər, gənclərimiz elmi cəhətdən inkişaf edirlər. Bizim bəzi elmi inkişaflarımız dünyanı narahat edir. Bu, inqilabın sayəsində əldə olunmuşdur. Onlar İran xalqının və ölkəsinin elmi cəhətdən inkişaf etməsini istəmirlər, bunu açıq şəkildə söyləyirlər. Bir ölkənin elmi və iqtisadi inkişafı olmayınca həmişə güclülər ona hegemonluq edəcəklər. İstismar və işğal altında olan Yaponiya özünü toparlayıb elmi cəhətdən inkişaf etdi. Qərblilər Şərq regionuna nəzər salmağı, qeyri-Avropa irqinə diqqət yetirməyi əsla istəmirlər, ancaq elmi inkişafına görə onu ciddiyə almağa məcburdurlar. Amerikanın bəzi siyasi, yaxud siyasi-elmi mərkəzlərində demişlər ki, biz bir müsəlman Yaponiyasının yaranmasını istəmirik. Müsəlman Yaponiya - yəni siz. Demişlər biz imkan vermərik ki, İran xalqı elmi inkişaflara nail olsun. Bunlar İran xalqının hərəkətini, bu özünəinamı görürlər. Bu da inqilabın və İslam quruluşunun faydalarından idi.

4. İnkişaf

Dördüncüsü inkişafdır. Düşmənlərimizin istəyinin və bu gün təbliğat apardıqlarının əksinə olaraq, biz inkişaf etmişik. Bu inkişafların mənası bu deyil ki, biz öz məqsədlərimizə çatmışıq. Mən dəfələrlə demişəm, yenə də təkrar edirəm: mən İslama və inqilaba inanan bir hövzə tələbəsi kimi düşünürəm ki, məqsədlərimizin bir çoxunda hələ yarıyoldayıq. Biz ictimai ədalət və yoxsulluğa son qoyulmasını və ölkənin hərtərəfli abadlığını istəyirdik. Hələ bu məqsədlərə çatmasaq və yarıyolda olsaq da, hərəkət etmiş, irəliləmiş, yolun mühüm bir hissəsini keçmişik. Bu işləri İslam inqilabı və quruluşu gördü.

Bunlar İslamın sayəsində və İslam bayrağı altında qələbə çalan inqilabın dörd əsas təməlidir. Əgər İslam olmasaydı, müstəqillik, azadlıq, özünəinam və inkişaf əldə edilməzdi. Bunları İslam bizə verdi. Bunlar İslamın hədiyyəsidir. Bir qrup İslamın adına, bir qrup İslam hökmlərinə, bir qrup İslamın ruhuna qarşı çıxır. Bunlar ölkəyə və onun gələcəyinə necə zərbə vurduqlarını anlamırlar. Bunlar İran xalqının hərəkətini dayandırmaq istəyirlər. Xoşbəxtlikdən, bu gözəl ağacın¹ gücü və müqaviməti bu zərbələrdən artıqdır. Hər halda, bəzi adamlar yara vurur, amma səhvə yol verirlər.

Tehranın cümə namazı xütbələrindən: 2004.

Hegemonların inqilabla düşmənliyinin səbəbi

Nə üçün düşmənlik edirlər? Bəzi adamlar elə bilirlər ki, inqilabın məmurları, yaxud imam özünə düşmən yaradır. Xeyr, məsələ belə deyil. Əgər bir zalım və qoluzorlu illərdir sizin evinizi zəbt etmişsə, siz sənədlərlə qanuni mərkəzlərə müraciət edib öz evinizi geri alırsınızsa, təbii ki, həmin quldur sizə düşmən olacaq. Sizi qınamaq olmaz ki, nə üçün düşmən yaradırsınız. Siz öz haqqınızı almaq istəmisiniz, bu, düşmən yaratmaq deyil. Əcnəbilərin qarşısında bir süfrə salınmışdı və burada istədikləri işi görürdülər. İnqilab bu süfrəni yığışdırdı. Bəllidir ki, düşmən olacaq, kin bəsləyəcək və qəzəblənəcəklər. Bu inqilab İslam və ərəb dünyasında ümid oyatdı. Bizim inqilabımız qələbə çalanda ərəb və İslam dünyası ümumi şəkildə bir durğunluq, sükut və ümidsizlik halında yaşayırdı. Sionistlər öz işlərini görmüş və hamını qorxutmuşdular. Heç bir xalq onun üçün ümid qapısının açılacağını güman etmirdi. Birdən əzəmətli qurtuluş darvazası açıldı və xalqlar ümidləndilər. Sionistlər Fələstini yediklərini və məsələnin bitdiyini güman edirdilər. Amma siz baxın, bu gün Fələstin xalqı bütün vücudu və qüvvəsi ilə meydandadır. Ona çoxlu təzyiq göstərilməsinə rəğmən, yenə dayanmışdır. Bu yalnız İsrailin məğlubiyyəti deyil, həm də Amerikanın və dünyaya hakim olan bütün sionist qüvvələrin məğlubiyyətidir. Fələstin ərazisində mühasirədə qalmış silahsız bir xalq bütün bunları aciz etmişdir. Livan xalqını oyadan bu ümidvarlıq idi. Bizim inqilabımızın baş verdiyi günlərdə sionistlər Livanda istədikləri işi görürdülər: hücum edirdilər, öldürürdülər, təcavüz edirdilər, təyyarələri Livan səmasına gəlib-gedirdi, sanki öz ölkələrinin səmasıdır. Əvəzində Livanlı qruplar bir-birinin canına düşmüşdülər. İnqilabın qələbəsinə yaxın mərhum Doktor Çəmrandan ikisaatlıq bir kaset gətirmişdilər. Mən Məşhəddə onu dinlədim. Özü Livanda idi və orada Livan xalqının faciələrinin təfərrüatını açıqlayırdı. İndi Livan xalqı elə bir həddə çatmışdır ki, İsrailə heç bir ərəb dövlətinin vurmadığı zərbəni vurur. İki il öncə onları geri çəkilməyə məcbur etdilər. Bir neçə həftə öncə də sionistlərin qarşı çıxmasına rəğmən, özlərinin bir neçə yüz məhbusunu azad etdilər, möhtəşəm bayram keçirdilər. Əgər bir xalqın qəlbində ümid olmasa, bu işləri görə bilməz. Bu ümidi siz verdiniz. Bu gün bu ümidlər bütün İslam və ərəb dünyasında nəzərə çarpır. Bu məsələnin xırdalıqlarını şərh etməyə fürsət yoxdur. İran inqilabı İslam dünyasında ümid yaratdı, müsəlmanları oyatdı. Bu xüsusiyyətlərə malik olan bir inqilab qələbə çalanda İslam dünyasının zəifliyindən və durğunluğundan sui-istifadə edənlərin düşmən olması təbiidir. Biz canlı bir məxluq da olsaq, özümüzü müdafiə etməliyik. Bir xalq canlıdırsa və onunla düşmənlik edirlərsə, reaksiya verməsi təbiidir. Biz əlibağlı oturub gözləyə bilmərik ki, siyasi və iqtisadi cəhətlərdən bizə qarşı düşmənlik etsinlər, biz də düşmən yaratmaq istəmədiyimizə görə sakit durub özümüzü müdafiə etməyək. Bu məntiqdən deyil. Düşmənliyin səbəbi də budur.

Tehranın cümə namazı xütbələrindən: 2004.

İmamı və onun yolunu sual altına salmaqda düşmənin məqsədi

İslam inqilabının qələbəsindən və İslam Respublikası quruluşunun yaranmasından 25 il, bu respublikanın banisi və inqilabın böyük rəhbərinin vəfatından isə 15 il sonra hələ də inqilabımızın və ölkəmizin düşmənlərinin qəzəbli təbliğatının əsas hədəfi bizim imamımızdır. Onlar hətta İslam quruluşunun yaranmasından 25 il sonra da sionist və hegemon şəbəkələrin dünyanın müxtəlif yerlərindən yayımlanan yüzlərlə radio və televiziya kanalı üçün ayda minlərlə saat proqram hazırlayıb imamın böyük şəxsiyyətini və parlaq simasını sual altına salmağı özlərinin ən mühüm məqsədləri seçmişlər. Qəbul etməliyik ki, İslam quruluşunun düşmənlərinin bu quruluşa və İran xalqına qarşı mübarizə üçün bundan başqa yolları qalmayıb. Çünki İran xalqının öz şərəfli yolunda təslim olmasından və duruş gətirməsindən ibarət olan mühüm amil imamın siyasi məktəbi və siyasi fəlsəfəsidir. Bizim xalqımız buna ürəkdən inanır. İnqilabın düşmənləri bu xalqı öz iradələrinə təslim etməkdən ötrü imamın fəlsəfəsi, məktəbi və hələ də yaşayan şəxsiyyəti ilə düşmənlik etməkdən başqa yol görmürlər. Bizim böyük imamımız özünün siyasi məktəbi ilə bu ölkədə uzunmüddətli istibdad tilsimini qıra bildi. Böyük İmam özünün siyasi məktəbi ilə bu ölkəni soyğunçulardan xilas etməyi bacardı. Bu soyğunçular diktatorlarla əlbir olub İranı özlərinə təhlükəsiz yuva etmişdilər. Onlar İranı özlərinə xammal istehsal edən və tükənməz neft anbarı olan bir ölkə kimi saxlamağa ümid bəsləyirdilər. Mən imamın siyasi məktəbi üzərində dayanmaq istəyirəm. İmamın siyasi məktəbi onun böyük şəxsiyyətindən ayrıla bilməz. İmamın uğurunun sirri təklif etdiyi və bir quruluş formasında bütün dünyaya təqdim etdiyi məktəbdədir. Düzdür, bizim möhtəşəm İslam inqilabımız xalqın vasitəsi ilə qələbə çaldı, İran xalqı öz böyük istedadını və bacarığını göstərdi, amma bu xalq imamsız və onun siyasi məktəbi olmadan belə böyük işə qadir deyildi. İmamın siyasi məktəbinin əhatə dairəsi hətta İslam quruluşu yaratmaqdan da genişdir. İmamın ortaya qoyduğu, çalışdığı və gerçəyə çevirdiyi siyasi məktəbin bəşəriyyətə və dünyaya yeni sözü var, yeni yol təklif edir. Bu məktəbdə bəşəriyyətin təşnə olduğu amillər olduğu üçün o köhnəlmir. Bizim böyük imamımızı tarixə və keçmişə aid bir şəxs kimi təqdim etməyə çalışanlar istədiklərinə nail olmayacaqlar. İmam öz siyasi məktəbi ilə yaşayır. Bu məktəb yaşadıqca imam İslam ümmətinə və hətta bütün bəşəriyyətə böyük və həmişəyaşar təsirlər bağışlayacaq.

İmamın siyasi məktəbində mənəviyyat siyasətlə qarışmışdır... Bizim böyük imamımızın siyasi məktəbinin dünyaya yeni sözü budur ki, bütün dövlət proqramlarında siyasət mənəviyyatla, hakimiyyət əxlaqla yanaşı olsun və əxlaq qaydalarına riayət edilsin.

İmam Xomeyninin vəfatının on beşinci ildönümü mərasimində çıxışdan: 2004.

İmamın siyasi məktəbinin indeksləri

1. Mənəviyyat və siyasətin güclü rabitəsi

İmamın siyasi məktəbinin öz indeksləri vardır. Mən bu gün burada onun dəyərli xətlərindən bir neçəsini söyləyəcəyəm. Bu xətlərdən biri imamın siyasi məktəbində mənəviyyatın siyasətlə birgəliyidir. İmamın siyasi məktəbində mənəviyyat siyasətdən ayrı deyil; siyasət və irfan, siyasət və əxlaq. Öz siyasi məktəbinin təcəssümü olan imam siyasət və mənəviyyata birgə malik idi və onlarla məşğul olurdu. Hətta imamın siyasi mübarizələrində ən əsas amil onun mənəviyyatı idi. İmamın bütün mövqe və rəftarı Allah və mənəviyyata əsaslanırdı. İmam Allahın iradəsinə inanır, etimad bəsləyirdi. O, xilqətin qanunlarının ilahi şəriəti həyata keçirmək istəyən şəxsə kömək edəcəyini bilirdi. O inanırdı ki: “Göylərdəki və yerdəki ordular Allahın ixtiyarındadır. Allah yenilməz qüvvə və hikmət sahibidir!”¹ İmam şəriət qanunlarını öz hərəkətinin dayağı bilir, bələdçi əlamətləri sayırdı. İmamın ölkənin və xalqın xoşbəxtliyinə hesablanan hərəkəti İslam şəriətinə əsaslanırdı. Buna görə, ilahi vəzifə imam üçün səadətin açarı sayılır, onu özünün böyük və ideal məqsədlərinə çatdırırdı. Biz hamımız imamın belə buyurduğunu eşitmişik: “Biz vəzifəmizi yerinə yetirməkdən ötrü əməl edirik, qələbədən ötrü yox”. Bu onun qələbəyə könülsüz olduğuna görə deyildi. Şübhəsiz ki, imam bütün böyük məqsədlərdə qələbəni arzulayırdı. Qələbə Allahın nemətlərindəndir və imam qələbəni sevirdi, lakin onu bu məqsədlərə sarı aparan amil ilahi vəzifəyə əməl etmək, Allah üçün çalışmaq arzusu idi. Onun məqsədi din olduğuna görə qorxmur, şübhəyə düşmür, məyus və məğrur olmur və yorulmurdu. Bunlar Allahdan ötrü vəzifəyə əməl etməyin xüsusiyyətləridir. Vəzifəsini yerinə yetirmək üçün əməl edən şəxs qorxuya düşmür, yorulmur, yolundan dönmür, şəxsi mənafeyi onun yolunu və istiqamətini dəyişdirmir. Siyasəti irfanla, mənəviyyatı siyasi hərəkətlə birləşdirib öz proqramlarına salan şəxs üçün ölüm və məğlubiyyət qorxusu mənasızdır.

Dini siyasətdən ayırmağın təsirləri

Bu, Qərbin köhnəlib dəbdən düşmüş bir siyasətinin tam əksidir. İndi yalandan bunu modern siyasət adlandırırlar; yəni dini siyasətdən və hökuməti mənəviyyatdan ayırmaq. Qərb mədəniyyəti mənəviyyatla düşmənlik və mənəviyyatın rəddi üzərində quruldu. Bu, Avropada sivilizasiyanı, elm və sənaye inkişafını başladanların böyük səhvidir. Elmə əhəmiyyətli yanaşdılar - bu yaxşı idi, lakin mənəviyyatla muharibəyə başladılar - bu pis idi. Odur ki, bu maddi və mənəviyyatdan uzaq sivilizasiya nə qədər inkişaf edirsə, azğınlığı da çoxalır, öz zəhərli meyvələri ilə həm onları, həm də bütün bəşəriyyəti acılayır; necə ki, bu günə qədər bunu etmişdir. Uzun illər onlarla ölkəni və milyonlarla insanı ən ağır əzablara düçar edən müstəmləkə faktoru Avropada elm və siyasətin mənəviyyatdan, dövlətin əxlaqdan ayrılması nəticəsində baş verən işlərdən biridir. Birinci və İkinci dünya müharibələri də həmin acı meyvələrdən idi. Kommunizm və avtoritar marksist hökumətləri də elm və sənaye hərəkətinin mənəviyyatdan ayrılığının acı nəticələrindən idi. Ailə institutunun dağılması, cinsi fəsad seli və ifratçı kapitalizmin tüğyanı həmin ayrılığın nəticələridir. Mənəviyyatdan uzaq düşmənin pik nöqtəsini bu gün Əbu Qüreybdə və İraqın digər həbsxanalarında görürsünüz. Bu həbsxanaları idarə edənlər bəşəri sivilizasiyada ən inkişaf etmiş olduqlarını iddia edirlər. Belə inkişafın nəticəsini dünya xalqları İraq həbsxanalarında çəkilən şəkil və filmlərdə gördülər. İraq və ondan öncə Əfqanıstan xalqının başına gətirilən faciələr bunlarla bitmir. İki-üç il bundan qabaq Əfqanıstanda bir gəlin karvanını bombaladılar, ötən ay İraqda bir toy mərasimi İngiltərə təyyarələri tərəfindən matəmə çevrildi. İraqlı gənclərin təhqiri, iraqlı kişilərin işgəncəsi, iraqlı qadınlara təcavüz, ailələrə, evlərə soxulmaq, İraq xalqı üçün sifarişli hökumət yaratmaq - bunların hamısı mənəviyyatsız siyasətin qaçılmaz sonuclarıdır. Mənəviyyat siyasətdən çıxarılmışdır. Keçmişdə də dünyanın avtoritar hakimləri və diktatorları dünyanın şərqində və qərbində bu işlərdən görürdülər. Lakin avropalılar insan hüquqları və insan azadlıqları kimi gözəl ad və şüarlarla tanış olub elm yoluna qədəm qoyanda mənəviyyatdan uzaq düşmələri bu şüarların gözlənilən və ifadə etdiyi şəkildə bəşəriyyətə xeyir gətirməsinə qoymadı. Onlar da bəşəriyyət üçün şər və fəsad amili oldu. Bizim böyük imamımızın siyasi məktəbinin dünyaya yeni sözü budur ki, bütün dövlət proqramlarında siyasət mənəviyyatla, hakimiyyət əxlaqla yanaşı olsun və əxlaq qaydalarına riayət edilsin. İmamın siyasi məktəbinin əsas indekslərindən birincisi budur.

İmamın siyasi məktəbində xalqın səsi sözün həqiqi mənasında təsirli və təyinedicidir. Bu, xalqın səsinə hörmət və dəyərdir.

2. İnsana hörmət və onun iradəsinə dəyər tanımaq

İkinci xüsusiyyət xalqın roluna güclü və səmimi inam, insana və insan iradəsinin təyinedici olmasına hörmətdir. İmamın siyasi məktəbində insani kimlik həm dəyərli və hörmətlidir, həm də güclü və təsirli. Bu dəyər və hörmətin nəticəsi olaraq cəmiyyətin taleyində xalqın səsi mühüm rol oynamalıdır. Buna görə bizim böyük imamımızın siyasi məktəbində İslamdan alınmış demokratiya həqiqi demokratiyadır, Amerika və Qərb demokratiyası kimi şüar verib xalqı aldatmaq və çaşdırmaq deyil. Xalq öz iradəsi, istəyi və inamı ilə yolunu seçir, öz məmurlarını seçir. Məhz buna görə imam inqilabın qələbəsindən iki ay ötməmiş quruluşun növünü ümumxalq referendumuna çıxardı. Siz bunu dünyada baş verən hərbi çevrilişlərlə, kommunist hökumətləri və Amerikanın bugünkü rəftarı ilə müqayisə edin. Amerikanın hərbi hücumla İraqı işğal etməsindən on beş ay sonra hələ bu ölkənin əhalisinə icazə vermir ki, hökumətinin necə olmasını və kimlər tərəfindən idarə olunmasını desinlər. Dünən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nümayəndəsi müsahibəsində deyir ki, Amerika qoşunları İraqda olduğuna görə hökumət seçimində Amerikanın istəyi nəzərə alınmalıdır. Bunların demorkatiyası budur. Demokratiya adı çaşdırmaq üçündür. Hətta öz ölkələrində də həqiqi demokratiya yoxdur. Güclü təbliğat kampaniyaları və bu yolda xərclədikləri saysız-hesabsız pullarla şəxsiyyət formalaşdırır və xalqın səsini qazanırlar. İmamın siyasi məktəbində xalqın səsi sözün həqiqi mənasında təsirli və təyinedicidir. Bu, xalqın səsinə hörmət tanımaq və dəyər verməkdir. Digər tərəfdən imam xalqın gücünə arxalanmaqla və xalqın polad iradəsi ilə bütün beynəlxalq təcavüzkarların qarşısında dayanmağın mümkünlüyünə inanırdı və dayandı da. İmamın siyasi məktəbində demokratiya dini mətnlərdən - “İşlərini öz aralarında məsləhət-məşvərətlə görərlər”¹ və “O (Allah) səni Öz köməyilə və möminlərlə müdafiə edib möhkəmlətdi”² ayələrindən götürülmüşdür. Biz bunu başqa heç kimdən götürməmişik.
Qərb demokratiyasının dünyaya təsirləri

Bəzi adamlar inandırmağa çalışırlar ki, xalqın siyasi iştirakını qərblilər bizə öyrətməlidirlər. Qərblilərin özləri hələ ilişib qalmışlar. Amerikalılar və demokratiya iddiaçıları otuz beş il bu məmləkətdə mütləq diktatorluq edən və özündən qabaq atasının təxminən iyirmi il diktatorluq etdiyi Məhəmmədrza Pəhləvi kimilərə qucaq açır və onları dəstəkləyirdilər. Bunlar demokratiya tərəfdarıdırlar?! Yalan danışırlar. Kim bunların demokratiyasını görmək istəyirsə, İraqa getsin; gedib onların məzlum Əfqanıstan xalqı ilə rəftarını görsün; Amerika demokratiyasını onun cinayətkar Şarona sonsuz dəstəklərindən anlasın. Onların demokratiyası budur. Biz bunlardan demokratiya öyrənək?! Bunlar insana dəyər tanıyırlar?! Siz görün bu gün Fələstində hansı faciələr törədilir. Fələstinlilər insan deyillər?! Öz torpaqlarının sahibi deyillər?! Seçim və düşüncə haqları yoxdur?! Bu gün Fələstində, İraqda, Əfqanıstanda, əvvəllər də bir çox bölgələrdə ən çirkin və ən faciəli işləri törədiblər və törədirlər. Bu çirkin işləri görənlər xəcalət çəkmir və demokratik olduqlarını deyirlər. Amerikanın prezidenti həyasızcasına iddia edir ki, dünyada və Orta Şərqdə demokratiyanı inkişaf etdirmək missiyası onu narahat edir. Dünya xalqları onların demokratiyasını Əbu Qüreyb və Quantanamo kimi çoxlu həbsxanalarda görürlər. Onların demokratiyası və insan haqları budur. Bizim cəmiyyətimizdə və İslam ümməti daxilində kiminsə qərblilərin bizim xalqlara demokratiya öyrətməsini düşünməsi çox avamlıqdır. Biz insaflı natiq və yazıçıların belə danışmamasını və yazmamasını gözləyirik; sanki onlar bizim xalqımıza demokratiya dərsi keçməlidirlər. Demokratiyanı imam gətirdi, inqilab gətirdi. Bir an kimi ötən çox qısa dönəmlərdən başqa uzun əsrlər boyu bu ölkədə xalqın səsinin və iradəsinin nə demək olduğunu bilmirdilər. Biz ömrümüzdə bir dəfə də seçki qutusu görməmişdik. Heç kim İran xalqının səsinə dəyər tanımırdı. Diktatorlar da öz hakimiyyətləri zamanı bizim xalqımıza maksimum etinasızlıq etmişlər. İmam, inqilab və bizim İslam quruluşumuz demokratiyanı gətirdi. Bəzi adamlar elə danışırlar ki, sanki biz demokratiyanı indi öyrənirik. Bu, insafsızlıq deyil?! Bu, həqiqətə göz yummaq deyil?!

3. İslam inqilabının sözünün cahanşümul olması

İmamın siyasi məktəbinin xüsusiyyətlərindən üçüncüsü bu məktəbin beynəlxalq və cahanşümul baxışıdır. İslamın siyasi məktəbi öz düzgün fikrini və yeni sözünü izah edib bütün bəşəriyyətin öhdəsinə buraxır, o da bahar mehi və güllərin ətri kimi hər yeri dolaşır, iybilmə qabiliyyəti olanlar onu duyur, həzz alırlar. Bu gün dünyanın bir çox ölkələrində ondan istifadə etmişlər.

İmamın siyasi məktəbinin üçüncü xüsusiyyəti onun beynəlxalq və qlobal baxışıdır. İmamın siyasi söz və ideyasında müraciət tərəfi bütün bəşəriyyətdir, yalnız İran xalqı deyil. İran xalqı bu sözü ürəkdən dinlədi, arxasında dayandı, onun üçün mübarizə apardı, öz müstəqilliyini və başucalığını əldə etdi. Amma bu sözün müraciət tərəfi bütün bəşəriyyətdir. İmamın siyasi məktəbi bu xeyri, müstəqilliyi, başucalığını və imanı bütün İslam ümməti və bütün bəşəriyyət üçün istəyir. Bu bir müsəlmanın üzərinə düşən missiyadır. İmamla özlərinə beynəlxalq missiya tanıyan digər şəxslərin fərqi bundadır ki, imamın siyasi məktəbi bir xalqı topla, tankla, silah və işgəncə ilə öz düşüncəsinə və yoluna inandırmaq istəmir. Amerikalılar da deyirlər ki, biz dünyada insan hüquqlarını və demokratiyanı bərqərar etmək missiyasını daşıyırıq. Demorkatiyanı bərqərar etməyin yolu Hiroşimaya atom bombası atmaqdırmı?! Latın Amerikasında və Afrikada çevriliş etmək, müharibə yaratmaq, top və tankdırmı?! Bu gün də Orta Şərqdə bu qədər yalan, hiylə, zülm və cinayət gözə çarpır. Bu vasitələrlə insan hüquqlarını bərqərar etmək və beynəlxalq missiyalarını yerinə yetirmək istəyirlər. İslamın siyasi məktəbi öz düzgün düşüncəsini və yeni sözünü izah edib bütün bəşəriyyətin öhdəsinə buraxır, o da bahar mehi və güllərin ətri kimi hər yeri dolaşır, iybilmə qabiliyyəti olanlar onu duyur, həzz alırlar. Bu gün dünyanın bir çox ölkələrində ondan istifadə etmişlər. Fələstinlilər deyirlər ki, biz imamın sözündən yeni həyat və oyanış dərsi götürmüşük. Livanlılar deyirlər ki, biz sionizm ordusu üzərində qələbəmizi və sionistlərin ixracını imamın məktəbindən öyrəndik. Dünyanın hər bir nöqtəsində olan müsəlmanlar - gənclər, ziyalılar və elitalar özlərinin siyasi düşüncə zəfərlərini imamın düşüncə məktəbinin sayəsində əldə etdiklərini bilirlər. İslam ümməti İslamın adı ilə şərəf duyur. Bu, imamın məktəbinin bəşəriyyət məsələlərinə qlobal baxışıdır. Bu yalnız İslam dünyasına məxsus deyil. Məhz buna görə bu gün Fələstin məsələsi bizim üçün əsas məsələ, İslam ümmətinin problemləri bizim üçün ağrılıdır. İslam dünyasında baş verənlər İran xalqı və böyük imamın adına və xatirəsinə könül verənlər üçün əsas məsələlərdir. Onlar bu məsələlərə laqeyd qala bilməzlər. Hegemon dünya elə bir halda müsəlman xalqlara qarşı ən böyük cinayətləri törətmək istəyir ki, digər müsəlman xalqlar görməsinlər, anlamasınlar, qərar verməsinlər və hətta etiraz da etməsinlər. İran xalqı görür, anlayır, etiraz edir, mövqe bildirir və İslam dünyasının problemlərinə biganə qalmır.

Fəqih hakimiyyəti quruluşun təməlini, xəttini və istiqamətini qoruyan, sağa-sola yayınmanın qarşısını alan amildir. Bu, fəqih hakimiyyətinin ən mühüm cəhətidir.

4. Dini dəyərlərin keşikçiliyi

Bizim böyük imamımızın siyasi məktəbinin digər mühüm xüsusiyyəti dəyərlərin keşiyini çəkməkdir. O bu dəyərləri fəqih hakimiyyəti məsələsinin izahında aydınlaşdırdı. İslam inqilabının qələbəsindən və İslam quruluşunun yarandığı gündən çoxları fəqih hakimiyyəti məsələsini yanlış, pis və həqiqətin ziddinə göstərməyə çalışmış, İslamın siyasi sisteminə və Böyük İmamın siyasi düşüncəsinə uyğun olmayan gözləntiləri, istəkləri və yalan təsəvvürləri ortaya qoymuşlar. Düşmənlərə meyllənən bəzi təbliğatçılar bu sözləri yayırlar. Bunlar bugünkü günə aid deyil, həmin cərəyanlar və digərləri tərəfindən öyrədilənlər əvvəldən bu sözləri danışırlar. Bəzi adamlar fəqih hakimiyyətini monarxiya kimi tanıtdırmağa çalışırlar. Bu yalandır, fəqih hakimiyyəti bizim konstitusiyamıza əsasən ölkənin idarəetmə orqanlarının vəzifələrini rədd etmir. Onların vəzifə və səlahiyyətlərini almaq olmaz. Fəqih hakimiyyəti quruluşun təməlini, xəttini və istiqamətini qoruyan, sağa-sola yayınmanın qarşısını alan amildir. Bu, fəqih hakimiyyətinin ən mühüm cəhətidir. Buna əsasən, fəqih hakimiyyəti nə sırf simvolik, formal və bəzən nəsihətçidir, - bəzi adamlar inqilabın əvvəlindən bunu istəyir və təbliğ edirdilər - nə də icraçı hakimiyyət statusu var. Çünki ölkənin icraçı, qanunverici və məhkəmə məmurları var, hamısı öz işlərini görməli və üzərlərinə düşən məsuliyyətdən ötrü cavabdehlik daşımalıdırlar. Fəqih hakimiyyətinin rolu budur ki, bu mürəkkəb və müxtəlif fəaliyyətlər məcmusunda quruluşun hərəkəti məqsəd və dəyərlərdən yayınmasın, sola-sağa yönəlməsin. Quruluşun ideal və ali məqsədlərə sarı ümumi hərəkətinin keşiyini çəkmək fəqih hakimiyyətinin ən mühüm və əsas roludur.

Böyük İmam bu rolu İslamın siyasi fiqhindən və dindən anladı. Necə ki, Şiə firqəsi və şiə fiqhi tarixi boyu bizim fəqihlərimiz bunu dindən anlamış, bilmiş və söyləmişlər. Təbii ki, fəqihlər onu həyata keçirmək imkanı əldə etməmişlər, amma bunu İslam fiqhinin qəti məsələlərindən bilmişlər. Çox həssas və mühüm olan bu vəzifə öz növbəsində həm dini meyarlardan, həm də xalqın səsindən və iradəsindən yaranır. Yəni bizim böyük imamımızın siyasi məktəbinə görə fəqih rəhbərliyinin və hakimiyyətinin meyarları dini meyarlardır, kapitalist ölkələrində olduğu kimi filan güclü və sərvətli cinaha bağlılıq deyil. Onlarda da müəyyən qaydalar var və bu qaydalar çərçivəsində seçirlər. Amma onların qaydaları budur ki, filan güclü və sərvətli mafiyadan olsun, ondan xaric olsa, mümkün deyil. İslamın siyasi məktəbində isə meyar mənəvi meyarlardır, elmdən, təqvadan və siyasi ayıqlıqdan ibarətdir. Elm agahlığa səbəb olur, təqva şücaət gətirir, siyasi ayıqlıq ölkənin və xalqın mənafeyini təmin edir. İslamın siyasi məktəbinə görə bunlar əsas meyarlardır. Həmin həssas kürsüdə oturan şəxsdə bu meyarlardan biri olmasa, bütün ölkə əhalisi onu istəsə də, səlahiyyətini itirir. Xalqın səsi təyinedicidir, amma bu meyarlar çərçivəsində. Fəqih rəhbər məsuliyyətini üzərinə götürən şəxs elm, yaxud təqva və yaxud siyasi ayıqlıq meyarından uzaqlaşdıqda xalq onu istəsə və onun lehinə şüar versə də, səlahiyyətini itirmiş olur və daha bu vəzifəni davam etdirə bilməz. Digər tərəfdən, bu meyarlara malik olan və xalqın seçdiyi Dini Ekspertlər Məclisi vasitəsi ilə seçilən şəxs deyə bilməz ki, məndə bu meyarlar olduğundan gərək xalq məni qəbul etsin. Burada "gərək" yoxdur, seçən xalqdır, seçim haqqı ona məxsusdur. Görün dini meyarlar və xalqın iradəsi necə gözəl şəkildə sintezə girir; özü də quruluşun ən həssas mərkəzində. İmam bunu gətirdi. Bəllidir ki, İmam Xomeyninin və onun siyasi məktəbinin düşmənləri bundan xoşlanmır və bunu hədəf seçirlər. Onların başında duranlar bizim böyük imamımızın və onun siyasi məktəbinin sayəsində bu ölkənin maddi və mənəvi sərvətlərini talamaqdan məhrum olanlardır. Onlar öncüllərdir, bəziləri də onların arxasınca hərəkət edirlər. Bəziləri nə etdiklərini anlayır, bəziləri isə anlamırlar.

5. İctimai ədalət

İmamın siyasi məktəbinin xüsusiyyəti kimi demək istədiyim son məsələ ictimai ədalət məsələsidir. Bizim böyük imamımızın siyasi məktəbində ən mühüm və əsas xətlərdən biri ictimai ədalətdir. Hökumətin bütün proqramlarında, qanunvericilikdə, icrada və məhkəmədə ictimai ədalət və təbəqələrarası fərqi azaltmaq diqqətdə saxlanmalı, məqsəd seçilməlidir. Biz ölkəni varlandırsaq, yəni ümumi daxili məhsulu artırsaq, amma sərvətlər bir qrupun xeyrinə olan müəyyən bir yerdə cəm olsa və xalqın çoxu ondan bəhrələnməsə, bu, imamın siyasi məktəbinə uyğun olmaz. Xalq arasında iqtisadi fərqləri azaltmaq, müxtəlif təbəqələr arasında müxtəlif milli sərvətlərdən istifadədə ayrıseçkiliyi aradan qaldırmaq bizim ən mühüm və ən çətin vəzifəmizdir. Bütün texnoloqlar, qanun qəbul edənlər, icraçılar və müxtəlif qurumlarda çalışan şəxslər bunu diqqətdə saxlamalı, özlərinin ən mühüm fəaliyyətlərindən biri hesab etməlidirlər.

Bu məktəb İslam quruluşunun əsasını qoydu. O zamandan iyirmi beş il ötür. Bu iyirmi beş il ərzində bizim ölkəmizə, xalqımıza və bu siyasi məktəbə olduqca çoxlu hücumlar olmuş, amma bizim xalqımız günbəgün inkişaf etmişdir.

İmam Xomeyninin vəfatının on beşinci ildönümü mərasimində çıxışdan: 2004.