Tərtibetdi: müəl., b.ü. f d.  Babaşli a.Ə

Sutkalıq qida rasionunda əvəzedilməyən 

aminturşuların məsləhət görülən normaları

Əvəzedilməyən aminturşuları

Sutkalıq qida rasionunda əvəzedilməyən aminturşuların miqdarı 

(qramla)

Triptofan

1

Fenilalanin

2­4

Leysin

4­6

Metionin

2­4

Valin

4

Treonin

2­3

Lizin

3­5

İzoleysin

3­4

Histidin

3

---

Zülallardakı 80­dən çox aminturşuların 22­si daha böyük maraq doğurur

ki, bunlardan 8­i əvəzolunmaz (leysin, izoleysin, lizin, triptofan, valin,

treonin, metionin, fenilalanin) hesab edilir, 9­cu histidin isə uşaqlar üçün

vacib sayılır.

Müəyyən olunmuşdur ki, qidada zülalın yaxşı mənimsənilməsi üçün

əvvəlcə amin turşular müəyyən miqdar nisbətində olmalıdır (cədvəl 1).

Bunların hər hansı biri orqanizmə az daxil edildikdə, digərləri yaxşı

mənimsənilmir. Triptofan, lizin və metionin bitki zülallarında yox

dərəcəsindədir. Əvəzolunan aminturşulardan olan arginin, serin, prolin,

qlikokol, qlutamin və s. asparagin turşularının da əhəmiyyəti böyükdür.

Bioloji fəal maddələri qida rasionlarına daxil etməklə ürək­damar

xəstəlik­ləri­nin kompleks şəkildə müalicəsində xeyli irəliləyişlərə nail

olunmuşdur.

Bu

halda,

orqanizmin

xolesterindən

azad

edilməsi,

sonuncunun öd ilə bağırsağa çıxarılması, onun reabsorbsiya olunması

hesabına təmin edilmişdir. Ona görə də xolesterin reabsorbsiyası

prosesinə mane olan məhsullardan qidalanmada geniş istifadə edilməsi,

aterosklerozun profılaktikası üçün əla vasitələrdən biri sayıla bilər

---

. Soya tipli məhsullardakı zülalların xolesterinin bağırsaq absorbsiyasını

zəiflətməsi,

steroidlərin

orqanizmdən

çıxarılmasına,

xolesterinin

oksidləşməsinə səbəb olması elmə artıq çoxdan məlumdur. Bu baxımdan,

qida rasionlarında soya zülalı tərkibli unlu məmulatlardan (çörək və

şəkərli peçenyelər) istifadə olunması Rusiyada və digər ölkələrdə çoxdan

tətbiq edilir və bu alqışlanmalıdır.