Texnologik moslamalar va ularning turlari

1.Donalab ishlab chiqarish turlarida ishlatiladigan universal moslamalarni standart va maxsus konstruktsiyali turlarga bo’lish mumkin. Birinchilari markazlashtirilgan ravishda normallar yoki standartlar bo’yicha ishlab chiqarilib korxonalar tomonidan tayyor xolda sotib olinadi. Bular qatoriga mashina iskanja (tiski)larini, patronlarini, burish stollarini va xokazolarni kiritish mumkin. Bu moslamalar keng nomenklaturadagi va turli o’lchamlardagi detallarga ishlov berishda ishlatiladi.
Ikkinchilari ko’prok muayyan turdagi, lekin turli o’lchamli detallarga ishlov berish uchun loyixalanib ishlab chiqiladi.
2.2.Universal sozlanmaydigan moslamalar keng turdagi va xar xil shakldagi zagotovkalarni mahkamlash uchun ishlatiladi. Ularga ajralmaydigan mushtchali universal patronlar, frezerlik iskanjalari misol bo’la oladi.
2.3.Universal sozlanadigan moslamalar xar xil shakldagi (konfiguratsiyadagi) zagotovkalarni mahkamlash uchun ishlatiladi, masalan, almashtiriladigan mushtchali patronlar, almashtiriladigan tishli iskanjalar.
2.4. Maxsuslashgan (ixtisoslashgan) sozlanmaydigan moslamalar. Bunday moslamalar bir xil ishlov beriladigan, konstruktiv-texnologik belgilari bo’yicha yaqin bo’lgan, bir xil fazoviy yuzalarga ega bo’lgan zogatovkalarni mahkamlashda ishlatiladi. Masalan, valik, flanets, disk, kronshteyn ko’rinishidagi detallarga guruxli ishlov berish moslamalari.
2.5. Ixtisoslashgan sozlanadigan moslamalar. Bir xil ko’rinishdagi amallarni, umumiy bazaviy yuzalar bo’yicha, konstruktiv-texnologik belgilari yaqin zagotovkalarni mahkamlash uchun xizmat qiladi. Ular ixtisoslashgan sozlanmaydigan moslamalarga mos kelsada, imkonmyati kengroq.
2.6.Universal yig’ma moslamalar. Universal-yig’ma moslamalar turli konstruktsiyali moslamalarni ko’p marta qayta-qayta yig’ishga imkon beradigan normallashtirilgan detallar va birikmalar tuplamidan tashkil topadi.
2.7.Maxsus moslamalar. Muayyan texnologik amallarni bajarish uchun mo’ljallangan bo’lib, sozlanmaydigan yakka maqsadli ko’rinishda ko’proq ko’p seriyalab va yalpi ishlab chiqarishlarda ishlatiladi. Maxsus moslamalar serunumligi bilan ajralib turadi, lekin bularni ishlab chiqish donalab ishlov usullari bilan amalga oshirilgani sababli narxi baland bo’ladi.
Xar qanday moslamada bir xil vazifani bajaruvchi detallar guruxi yoki mexanizmlarni aniqlash mumkin. Ularni