Texnologiyalari kafedrasi «hayot faoliyati xavfsizligi»

QOBIQ OSTI
zilzilalari
-gipotsentri 70 dan 300 km gacha bo‘lgan yer silkinishlari 
kiradi. Ular, asosan Afg‘onistonning Hinduqush tog‘lari ostida sodir bo‘lib, ta’sir 
kuchi O‘zbekistonga ham etib kelishi mumkin.
CHUQUR FOKUSLI
zilzilalar
-gipotsentri 300 km dan 780 km gacha bo‘lgan yer 
silkinishlari hisoblanadi. Ular, asosan Tinch okeani va boshqa okeanlar bilan 
kontinentlar tutashgan joylarda ro‘y byeradi. Chuqur fokusli zilzilalar Markaziy 
Osiyoda bo‘lmaydi.
TEKTONIK ZILZILALAR-
tabiatda eng ko‘p tarqalgan yer qobig‘idagi jarayonlar 
natijasida sodir bo‘ladigan yer silkinishlaridir.
VULQON ZILZILALARI-
vulqonlar otilganda ro‘y beradigan, energiyasi uncha 
kuchli bo‘lmagan yer silkinishlaridir.
O‘PIRILISh ZILZILALARI-
yer ostidagi bo‘shliqlarning to‘satdan o‘pirilishi yoki 
bosib qolishi vaqtida sodir bo‘ladi 
MAGNITUDA-
inglizcha so‘z bo‘lib, kattalik ma’nosini bildiradi 
GIDROGEOSEYSMOLOGIYA-b
u usul zilzila kutilayotgan maydon chuqur 
qatlamlaridagi suvlar tarkibidagi kimyoviy elementlar, tuzlarning anomal o‘zgarishini 
hisobga olgan holda zilzilalarni bashorat qilishdan iborat. Sistematik ravishda 
gidrogeologik, gidroximik kuzatishlar yer osti suvlari tarkibida turli xil elementlarning 
bo‘lishi va ularning miqdori o‘zgarib turishini ko‘rsatadi.
Yonish - 
yonuvchi modda xavo bilan oksidlanib, manbaa ta’siri ostida issik va nur 
chikishi bilan yakunlanadigan jarayonga aytiladi.
Yonuvchi modda
– yog‘och, qog‘oz, kimyoviy moddalar, yonuvchi suyuqliklar va 
har qanday organik moddalar kiradi. 
Yondiruvchi muhit
– havo tarkibidagi kislorod hisoblanadi. 
Qizdirish jarayoni
– yonish reaktsiyasi boshlangandan keyin qizdirish manbai 
bo‘lsa yonish tezlashadi. 
Chaqnash
– yonuvchi aralashmaning bir lahzada yonib o‘chishi va yonishning 
davom etishi uchun aralashma tayyorlashning zarurati yo‘q;