Texnologiyalari kafedrasi «hayot faoliyati xavfsizligi»

Inson tanasini elektr tokiga ko‘rsatayotgan qarshiligi 
Inson tanasidan o‘tayotgan tok, eng kichik qarshilik ko‘rsatadigan yo‘lidan
boradi. Shu holatida tanani qismlari har xil solishtirma qarshiligiga ega bo‘lgani 
bilan tushuntiriladi. 

---

98 
13.4- rasm. Inson terisining ko‘rinishi (kesmada) 
а) epidermis–terning tashqi qatlami; б) derma-terning ichki qatlami; 1) 
yuqori qatlami; 2) usish qatlami; 3) yog' qatlami; 4) ter bezi; 5) yog‘ bezlari; 6) qil; 
7) qon tomiri; 8) sezgi asab uchlari 
O‘zgaruvchan tokni solishtirma hajm qarshiligi quyidagicha: 
13.1-jadval 
Ko‘rinib turibdiki teri eng katta solishtirma qarshiligiga ega, ayniqsa eng
yuqori qatlami. Inson tanasini qarshiligi ikki yo‘nalishidan iborat: kontakt joyidagi 
terini qarshiligi va ichki organlarni qarshiligi. Inson tanasini faol va hajmli
yo‘nalishlarini qarshiliklari bir yuz pikofaradan bir necha mikrofaradgacha bo‘lishi 
mumkin. 
Tok kuchlanishi oshishi bilan tanani qarshiligi kamayib boradi. Natijada
terini yorib o‘tadi. Tokni kuchi yoki, o‘tish muddati oshishi bilan teri qizib boradi
va tutash joylari terlashiga olib keladi. Shu ham terini elektr qarshiligini
kamaytiradi. 
Ichki organlarni qarshiligi 
asosan tok kuchlanishiga bog‘liq va 300-
600 om bo‘ladi. 
a) 
b) 

---

99 
13.5- rasm. Inson tanasini elektr tokiga ko‘rsatayotgan qarshiligi: 
a) qarshiligni o‘lchash sxemasi; b) Inson tanasini qarshiliging ekvivalent sxemasi; 
1) elektrodlar; 2) epidermis– terning tashqi qatlami; 3,4) tananing ichki to‘qimalar. 
Inson tanasini umumiy qarshiligi ham tokni kuchlanishiga bog‘liq, lekin
chiziqli emas, kuchlanishni ko‘payishi bilan umumiy qarshiligi kamayadi va 300
V kuchlanishida ichki organlarni qarshiligiga yaqinlashadi. 
Shunday qilib inson tanasini elektr tokiga ko‘rsatayotgan qarshiligi bir tekis
va mo‘tadil emas. Shu qarshiliklar bilan hisob-kitob qilish o‘ziga hos 
qiyinchiliklarga duch keladi. Hisob-kitobni onsonlashtirish niyatida amaliyotda
yetarli aniqlik darajasida inson tanasini qarshiligini Rh=1000 Om ga teng deb 
qabul qilingan.