Texnologiyalari

http://phpbook.info/test.php?id=10& user=pit___________________________
Shu bilan birga m a i u m o t l a r n i G E T m e to d id a j o i i a t i s h n i bir 
k am ch ilig i b o r — p a r a m e trla r qiy m atin i biro r k im o 'z g a rtirib q o ‘yishi 
m u m k i n . S h u n in g u c h u n d a s t u r yoki server ishi xafvsizligiga d a x ld o r 
parol bilan h i m o y a l a n g a n s ah ifa la rd a m a i u m o t n i j o i i a t i s h u c h u n
bu m e t o d d a n fo y d a la n ish n i m a sla h a t berilm aydi. B u n d a n ta sh q a r i 
foydalanuvchi t o m o n i d a n o 'z gartirish ta q iq la n g a n m a i u m o t l a r n i
j o i i a t i s h u c h u n G E T m e to d id a n foydalanish yaram aydi.
S h u n c h a k a m c h ilik la rg a q a r a m a s d a n , skrip tlarn i sozlash d a (bu 
holda j o 'n a tila y o tg a n
0
‘zga ru v ch ilar n o m i n i va q iy m a tin i k o ‘rish 
m u m k i n ) va xavfsizlikka daxlsiz b o i g a n p a r a m e trla r n i j o ‘n a tis h d a
G E T m e t o d i d a n foydalanish yetarli d arajad a qulay.
P O S T metodi
P O S T m e to d i d a fo r m a la r xuddi G E T m e to d id a g id e k k o d la n a d i, 
lekin so‘rov qism i U R L g a q o ‘shilm aydi, balk i P O S T n in g a m a lla r i, 
y a ’ni b e r ilg a n la r bloki q ism ide k y u boriladi. A g a r ac tio n atributi m a v ­
j u d b o i s a , u n d a U R L ushbu b e rilg a n la r blokini qayerga j o ‘n a ti s h n i
aniqlaydi. Bu m e to d y u q o rid a aytib o ‘tilg a n d ek k a tta hajm d ag i 
m a i u m o t l a r blok in i j o i i a t i s h u c h u n q o i l a n i l a d i .
Jo 'n a tila y o tg a n
faylning uzunligi 
c o n t e n t l e n g t h
d o ira sid a - 
gi o 'z g a ru v c h ila rg a jo 'n a ti l a d i, m a i u m o t l a r tipi esa c o n t e n t _ t y p e
o'z garu v ch isig a jo 'n a tila d i.
M a i u m o t l a r n i post m e to d i bilan j o i i a t i s h n i faqat H T M L f o r m a - 
si y o r d a m i d a am a lg a o sh irish m u m k in , c h u n k i m a i u m o t l a r G E T -
dag id ek so'rov sarlavhasiga em as, balki so'rov qism iga jo 'n a tila d i. 
Sliunga k o 'r a faqatg in a fo rm a g a kiritilgan q iy m a tn i o 'z g a rtiris h orqali 
p a r a m e t r q i y m a tin i o 'z g a rtiris h m u m k in . F o ydalanuvchi P O S T d a n
fo y d a la n ay o tg an d a serverga berilayotgan m a i u m o t l a r n i k o 'rm a ydi.
P O S T s o 'ro v la rin in g asosiy xususiyati u n i n g xavfsizligi kattaligi 
va fu n k sio n a llig id a d ir. S h u n in g u c h u n P O S T m e t o d i d a n k atta h a jm - 
dagi va k erakli m a i u m o t l a r n i jo 'n a t i s h d a foydalaniladi. L e k in bu

---

m e x a n i z m g a h a m b u t u n l a y ish o n ib b o ‘lm aydi, c h u n k i u n d a h a m
P O S T so 'rovla rini o 'z g a rtiris h m u m k i n . M a s a la n , h tm l-fa y lin i o ‘z 
m a s h i n a m i z d a y aratib u n i kerakli m a ’l u m o tl a r bilan t o ‘ldirilsa ki- 
foya. B u n d a n t a s h q a r i P O S T m e t o d i d a n h a m m a m ijo z la r foydalana 
o lm aydilar, c h u n k i u n i n g ishlatish varia n tla ri c h e k la n g a n .
M a ’l u m o tla r n i serverga istalgan yo ‘l bilan j o 'n a t i s h d a faqat 
m a ’l u m o tl a r em a s , balki foydalanuvchi t o m o n i d a n kiritilgan bir 
q a to r doiraviy o 'z g a ru v c h ila r n o m li o 'z g a r u v c h i l a r qatori, m ijozni 
xarak terlay d ig a n p a r a m e trla r , u n i n g ishi h a q id ag i m a ’lu m o tlar, fayl- 
larga y o i va h .k .la r h a m beriladi. Q u y id a doiraviy o ‘z g a ru v c h ila rd a n
a y r im l a r in i keltiram iz:
R E M O T E A D D R — xost ( k o m p y u te r) n in g s o ‘rov jo 'n a tila y o tg a n
IP - m a n z il i ;
R E M O T E H O S T — s o ‘rov j o ‘n a tilg a n x o s tn in g n o m i;
H T T P R E F E R E R — jo riy skriptga m u ro ja a t (ssilka) etiladigan 
q a to r m a n z ili;
R E Q U E S T M E T H O D — s o ‘rovni j o ‘n a t i s h d a q o ‘llanilga n m e - 
tod;
Q U E R Y S T R I N G — U R L d a s o 'ro q belg isid an keyin jo y lash g an
s o ‘rov qism i;
S C R I P T N A M E — bajarilishi k erak b o ‘lgan virtu al d astu rg a 
y o i ;
H T T P U S E R A G E N T — m ijoz fo y d a la nayotgan b ra u z e r h aqida 
m a ’lum ot.