Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

Turli uzunlikdagi kalitlarning barcha variantlarini hisoblash 
vaqtlari 
Kalit uzunligi 
 
Qurilma narxi 
80 bit 
112 bit 
128 bit 
10 000 $ 
7 000 yil 
10
13 
yil 
10
18 
yil 
100 000 $ 
700 yil 
10
12
yil 
10
17 
yil 
1 000 000 $ 
70 yil 
10
11 
yil 
10
16
yil 
10 000 000 $ 
7 yil 
10
10
yil 
10
15
yil 
100 000 000 $ 
245 kun 
10
9 
yil 
10
14
yil 
 
 
 

---

63 
3.3. Ochiq kalitli kriptotizimlar 
Simmetrik kriptotizimlardagi mavjud muammolardan biri – maxfiy 
kalitni xavfsiz uzatish va saqlash. Quyida kalitlarni uzatish va xavfsiz 
saqlash bilan bog‘liq muammolar bartaraf etilgan, asimmetrik yoki 
ochiq kalitli deb ataluvchi kriptotizimlar xususida so‘z boradi. 
Ochiq kalitli kriptotizimlarda ma’lumotlarni shifrlash bir kalit bilan 
amalga oshirilsa (ochiq kalit deb ataladi), uni rasshifrovkalash boshqa 
bir kalit (shaxsiy kalit deb ataladi) bilan amalga oshiriladi. Shuning 
uchun, ochiq kalitli kriptotizimlarda simmetrik kriptotizimlarda mavjud 
bo‘lgan kalitlarni taqsimlash muammosi bartaraf etilgan. Biroq, ochiq 
kalitli kriptografik tizimlarning ham o‘ziga xos muammolari mavjud. 
Ochiq kalitli kriptotizimlarni yaratishda 
“qopqonli” bir tomonlama 
funksiyalarga 
asoslaniladi. Bu o‘rinda “bir tomonlama” iborasining 
ma’nosi – funksiya bir tomonlama osonlik bilan hisoblanadi. Biroq, 
ushbu funksiyani teskarisini hisoblash juda ham murakkab (ya’ni, 
hisoblash mumkin emas). Bu yerda “qopqonli” deyilishiga asosiy sabab, 
hujumchi ochiq axborotdan (masalan, ochiq kalit) shaxsiy axborotni 
(masalan, shaxsiy kalitni) tiklashda foydalana olmaydi. Mazkur bir 
tomonlama funksiyalarga misol sifatida 
faktorlash 
amalini ko‘rsatish 
mumkin. Ya’ni, tub bo‘lgan ikkita 
p 
va 
q 
sonlarni generatsiyalash va 
𝑁
=
𝑝 ∗ 𝑞
ni hisoblash oson. Biroq, 
N 
soni yetarlicha katta bo‘lganida 
uni ikkita tub sonning ko‘paytmasi shaklida ifodalash murakkab vazifa 
va u yuqori hisoblash imkoniyatini talab etadi.
Simmetrik kalitli shifrlarda ochiq matn 
𝑃
shifrlansa, shifrmatn 
𝐶
hosil bo‘ladi degan shartli belgilash kiritilgan edi. Ochiq kalitli shifrlash 
tizimlarida esa xabar 
𝑀
shifrlansa, shifrmatn 
𝐶
hosil bo‘ladi deb shartli 
belgilash kiritiladi.
Ochiq kalitli kriptografik tizimlardan foydalanish uchun, B tomon 
ochiq kalit 
va unga mos bo‘lgan 
shaxsiy kalit 
juftiga ega bo‘lishi talab 
etiladi. B tomonning ochiq kaliti kimga ma’lum bo‘lsa, u ma’lumotni 
shifrlashi mumkin. Shifrlangan xabarni ochish faqat shaxsiy kalit egasi 
bo‘lgan B tomonga joiz.