Tezislər / Theses

THE 3
rd
 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS 
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
246
İkinci qrup yəni aralıq sabit cərayan bəndli tezlik çeviricilərinin özləri də 
iki sinifə bölünür: 
1. Avtonom invertorlu çeviricilər;
2. Şəbəkədən idarə olunan çeviricilər.
Avtonom invertora nisbətən şəbəkədən idarə olunan invertor quruluşuna 
görə sadə və ucuzdur əsas mənfi cəhəti isə enerji verdiyi şəbəkədə EHQ 
mənbəyinin olmasını tələb etməsi sayılır.
Şəbəkədən idarə olunan tezlik çeviriçilərinin çatışmayan digər cəhəti isə 
enerjinin ikiqat çevrilməsindəndir ki, bu da faydalı iş əmsalını azaldır və 
çeviricinin hesab gücünü artırır. Bu invertor şəbəkə ilə əlaqədar olduğu üçün 
əsas olaraq üç fazalı hazırlanır 
Belə tezlik çeviriciləri gəmilərdə əsas olaraq gəmi val-generatorları ilə 
gəmi elektrik stansiyası arasında qurulur. Məlum olduğu kimi gəmi val-
generatorları fırlanma hərəkətini gəmiyə hərəkət verən baş mühərriklərdən 
alırlar. Əgər gəminin sürətinin dəyişilməsi avar vintinin addımının dəyişilməsi 
hesabına yerinə yetirilirsə onda val-generatorun çıxışında invertoru 
şəbəkədən idarə olunan tezlik çeviricisinin qurulmasına ehtiyac olmur. 
Hazırda gəmi elektrik avadanlığının işlənib hazırlanmasında öndə gedən 
bir sıra xarici firmalar tərəfindən fırlanma sürəti dəyişən val-generatorları 
üçün invertoru gəmi elektrik şəbəkəsindən idarə olunan sabit cərəyan bəndli 
tezlik çeviriciləri hazırlanır [2, 3].
 
Ədəbiyyat 
1. Mehdiyev H.A., İsmayılov S.S. “Gəmi val generatorlarının cərəyan tezliyinin sabitləşdirmə 
üsullarının təhlili”, AMEA F.İ. Energetikanın problemləri, Elm nəşriyyatı, №1, Bakı-2012, 
səh. 29-36. 
2. Руденко В.С., Сеныко В.И., Чиженко И.М. Преобразовательная техника, Киев, 
Издательско объединение, «Выша школа», 1978, 424 ст. 
3. Sultanov E.F., Məmmədova F.V. "Gəmi elektronikası və güc çevriciləri", Dərs vəsaiti. Bakı, 
ADDA, 2020-170 səh.