Tezislər / Theses

 
Alınan birləşmələrin tərkibi və quruluşu İQ- və NMR- spektroskopiyası-
nın və element analizinin köməyi ilə təsdiq olunmuşdur.
 
Sintez olunmuş doymamış poliefirlərlə ED-20 epoksid qatranı modifika-
siya edilmiş və bəzi xassələri öyrənilmişdir. Məlum olmuşdur ki, alınmış kom-
pozisiyaların dartılmada möhkəmlik həddi, nisbi uzanma, istiliyə görə davam-
lılığı, modifikasiya olunmamış epoksid qatranına nisbətən çox yüksəkdir. Be-

---

THE 3
rd
 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS 
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
427
ləliklə, qeyd etmək lazımdır ki, bitsiklo [2.2.1]-hept-5-en-2,3-dikarbon turşu-
sunun anhidridi, qliserin və malein anhidridi əsasında alınmış doymamış po-
liefirlər epoksid qatranında modifikator kimi istifadə oluna bilər, bu isə onların 
tərkibində C=O, CH=CH- və s. kimi funksional qrupların olması ilə izah edilir.
 
Aparılan təcrübələrin nəticələri göstərir ki‚ sintez edilmiş doymamış poli-
efir və PEPA əsasında alınmış kompozisiyaların fiziki-mexaniki xassələri‚ ED 
-20 epoksid qatranı və PEPA əsasında alınmış kompozisiyalardan üstündür.
 
Qeyq etmək lazımdır ki‚ bütün nümunələrdə modifikatorun miqdarı 10‚ 
20‚ 30 k.h. götürülsədə‚ ən yaxşı nəticə 20% olan halda alınır.
 
Beləliklə bitisklohepten dikarbon anhidridinin qliserin və metakril turşusu 
ilə qarşılıqlı təsirindən doymamış poliefirin sintezi üsulu və alınmış məhsulun 
xassələri verilmiş, epoksid qatranı və poliefir əsasında olan kompozisiyala-
rının müxtəlif tərkibinin fiziki-mexaniki xüsusiyyətlərə və deformasiyanın tem-
peraturdan asılılıq əyrilərinə təsiri tədqiqatlarının nəticələri təqdim olunmuş-
dur [5, 2020, p. 6-10]. Tərkibində 20 kütlə % poliefir olan kompozisiyaların 
müqayisədə daha yaxşı xüsu-siyyətlərə malik olduğu göstərilmişdir.
Ədəbiyyat 
[1]. Mustafayev A.M. və başq. Flame-Retardant polyhalogencontained unsaturated polyesters 
XXII Ulusal Kimya Konqresi 6-10 Ekim, 2008, Magussa-K.K.T.C.OKP-3.
[2]. Mustafayev A.M., Hüseynov İ.Ə., İsmayılova R.İ. və başq. Polibromtərkibli bitsiklik 
quruluşlu doymamış poliefirlərin sintezi və xassələri //AMEA-nın PMİ.,Sumqayıt şəh. 2014. 
Səh. 103-107.
[3]. Мустафаев А.М, Гусйнов И.А., Караева А.М. и др. Самозатухающий ненасыщенный 
полиэфир на основе ангидрида полибромнорборнендикарбоновой кислоты // 
Процессы Нефтечимии и Нефтепереработки. 2006. №1 (24) с. 101-106.
[4]. Мустафаев А.М. и др. Самозатухающие полибромсодержащие ненасыщенные 
полиэфиры XVIII Менделеевский сьезд по общей и прикладной химии. Тезисы 
докладов том 1. Москва, 2007. С.319.
[5]. Gahramanly, YU.N., Mustafayev, A.M., Guseynov, I.A., Ismaylova, R.I., Babanly, B.N., 
Kakhramanov, N.T. Deformation properties of composite materials based on unsaturated 
polyesters and epoxy resin / Azerbaijan Chemical Journal, ISSN 2522-1841(Online),İSSN 
0005-2531(Print). No 3, - Bakı -2020, - p. 6-10.