Tezislər / Theses

THE 3
rd
 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS 
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
113
“Metrik tutum vahidi olmadan Amazon.com öz biznesini inkişaf etdirə, 
müştəri təcrübəsini və seçimini təkmilləşdirə, təminat sürətini və keyfiyyətini 
optimallaşdıra bilməz”. 
AI haqqında çox danışmaq istəmirəm. Bu tezisdəki əsas fikrim deyil. 
Yuxarıda dediyim kimi, süni intellekt sadəcə bizə işi asanlaşdıra biləcək bir 
vasitədir. Baxmayaraq ki, AI haqqında qeyd etməli olduğum bir şey var, bir 
az daha dərin, peşəkar bir şey. Mən sizə 3 ad qeyd etmək istərdim: AI, Dərin 
öyrənmə və Maşın öyrənmə.
Anlamağı asanlaşdırmaq üçün “Maşın öyrənməsi” AI-nin bir hissəsi və 
ya AI tətbiqidir. Peşəkarlar üçün maşın öyrənməsi giriş məlumatlarını qəbul 
etmək üçün qurulan alqoritm kateqoriyasıdır, daha sonra çıxış məlumatlarını 
yeni giriş məlumatları kimi yeniləməyə davam edərkən çıxış məlumatlarını 
proqnozlaşdırmaq üçün istifadə edilir. Maşın öyrənməsi insan məlumatının 
texnoloji inkişafına yönəlmiş süni intellekt (AI) intizamıdır. Maşın öyrənməsi 
kompüterlərə təhlil, özünütəlim, müşahidə və bilik vasitəsilə yeni şeyləri idarə 
etməyə imkan verir. 
Maşın öyrənməsi sistemlərə açıq şəkildə proqramlaşdırılmadan mexa-
niki şəkildə öyrənmək və təcrübədən təkmilləşdirmək gücü verən hesabla-
manın (AI) assosiativ dərəcəsi tətbiqidir. Maşın öyrənməsi biliyə daxil ola 
bilən və ondan istifadə edə bilən kompüter proqramları hadisəsinə diqqət 
yetirir. Öyrənmə prosesi müşahidələrdən və ya biliklərdən, misallar, birbaşa 
təcrübə və ya təlimatla başlayır, beləliklə, bilikdə nümunələr axtarmaq və 
gələcəkdə daha yüksək seçimlər yaratmaq üçün təklif etdiyimiz nümunələr 
dəstəklənir. Birinci məqsəd kompüterlərin insan müdaxiləsi və ya nəticədə 
hərəkətlərə kömək etməməsi və dəyişdirilməsi deyil, mexaniki şəkildə öyrən-
məsinə icazə verməkdir. Maşın öyrənmə alqoritmləri adətən nəzarət edilən 
və ya nəzarətsiz olaraq təsnif edilir. 
Bununla belə, Dərin Öyrənmə Maşın öyrənməsindən daha mürəkkəb bir 
şeydir. Dərin Öyrənmə Maşın öyrənməsinin növbəti səviyyəsi və ya Maşın 
öyrənməsinin alt dəstidir. Maşın öyrənməsindən verilənlər bazasına əsasla-
naraq, Dərin Öyrənmə daha sonra bu məlumatlarla nə edəcəyinə, xüsusən 
də gələcəyi proqnozlaşdırmağa qərar verəcək. Yenə də Dərin Öyrənmə, 
Dərin Neyron şəbəkəsi ilə Maşın öyrənməsinin təkmilləşdirilmiş bir versi-
yasıdır, burada kompüter sisteminin yalnız məlumatları müəyyən qruplara 
təsnif etdiyini deyil, həm də onlarla nə edəcəyinə dair qərar qəbul etdiyini və 
ya bu məlumat dəstlərindən gələcəyi proqnozlaşdırdığını görə bilərsiniz. 
Mənim bildiyimə və inandıqlarıma görə, süni intellekt bəşəriyyət tarixində 
növbəti inqilaba rəhbərlik edəcək. Hələlik, yaxın 5-10 ildə dəqiq bildiyim bir 
şey var, işsizliyin səviyyəsi artacaq, ona görə də bu sistemləri, texnologiyaları 
nə qədər tez bilsək, bir o qədər yaxşı reaksiya verə bilərik. 
İstinadlar
[1] https://www.britannica.com/technology/artificial-intelligence 
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Machine_learning 

---