Tezislər / Theses
Yüklə 17,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elmi rəhbər: Tex. e.n., dosent Yusif Fərzəliyev Açar sözlər
|
THE 3
rd INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS dedicated to the 99 th anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev 112 SÜNI İNTELLEKT VƏ ONUN ALT SAHƏLƏRİNİN İNDİKİ HƏYATIMIZA TƏSİRİ VƏ YAXIN GƏLƏCƏKDƏ EDƏ BİLƏCƏYİ TEXNOLOJI İNQİLAB Tərlan Əliyev Az ə rbaycan Dövl ə t İ qtisad Universiteti Bak ı , Az ə rbaycan terlan.alievv98@gmail.com Elmi rəhbər: Tex. e.n., dosent Yusif Fərzəliyev Açar sözlər : Aİ (Süni İntellekt), dərin öyrənmə, maşın öyrənməsi Süni İntellekt terminini izah etməyə başlamazdan əvvəl icazə verin sizi çox sadə bir fikrə qaytarım, İntellekt(Zəka) nədir? Bir itin ağıllı olduğunu necə bilərsiniz? O, topu tuta bilər, qəzet götürə bilər, sən deyəndə otura və ya qalxa bilər. Deyirəm ki, bu itin ağıllı davranışları var. Yemək, yatmaq, nəfəs almaq, qaçmaq kimi bioloji bədənini qorumaq üçün itin etdiyi hər cür davranış təbii davranışlardır və ya sözdə instinktdir. Daha sonra, instinktdən fərqli və müəyyən bir məqsədə çatmağı hədəfləyən hər cür davranışlar ağıllı davra- nışlardır. Ani olaraq, o it yenə sadəcə qaçmır, həm də uçan çubuğunu tutmaq üçün necə qaçmağı və tullanmağı bilir, bu hərəkət ağıllı davranışlar adlanır. Bir sözlə, düşünə bilən it və ya insan intellektual bir subyektdir. Bəs bir maşın düşünə bilərdimi? Alimlər kompüter elmlərində daha dərinə getməyə başladılar. Bir proqramla kompüter arasındakı əlaqənin ağıl və beyin əlaqəsi ilə eyni fikirdə olduğunu anladılar. Və beləliklə, bir maşının ağıllı davranışlara sahib olması üçün onlar öyrənmək və inkişaf etmək qabiliyyəti olan bir “maşın” yaratmalı idilər. Süni İntellektin təməli olan “maşın öyrənməsi – machine learning” termini buradan gəldi. Süni intellekt kompüter proqramıdır və ya insan və intellektual subyektin etdiyi kimi problemi həll etmək üçün öyrənmək və təkmilləşdirmək qabiliyyətinə malik bir robotdur. Süni İntellektin bir çox tərifləri var, bəziləri digərindən daha “intellektualdır”, bunlar: Süni İntellekt - AI "kompüterdə ağıllı davranış simulyasiyası ilə məşğul olan kompüter elminin bir sahəsidir". Süni İntellekt - AI "maşının ağıllı insan davranışını təqlid etmək qabiliy- yətidir". Süni İntellekt - AI "vizual qavrayış, nitqin tanınması, qərar vermə və dillər arasında tərcümə kimi insan zəkasını tələb edən vəzifələri yerinə yetirə bilən bir kompüter sistemidir." Amazon öz biznesinin böyük hissəsini maşın öyrənmə sistemləri (AI dəsti kimi) üzərində qurur və AI-ni “öyrənmə, mənfi cəhətləri tapmaq və nü- munə kimi adətən insan zəkasına aid psixoloji xüsusiyyət məsələlərini tapmağa həsr olunmuş mühəndislik elmi sahəsi” kimi müəyyən edir. Maşın öyrənməsi buna görə də Amazon üçün çox vacibdir, onlar belə ifadə edirlər: |