THEORETICAL ASPECTS IN THE FORMATION OF PEDAGOGICAL SCIENCES International scientific-online conference
101
Maqoladatahliliy-statistik, qiyosiy-taqqoslash, retrospektiv tahlil,kuzatish,
tahlil va tavsif kabi metodlardan foydalanilgan holda, Amir Temur yoshligi
haqidagi tarixiy ma'lumotlar ilmiy manbalar asosida tahlil etilgan.
NATIJALAR
Temurbek
ibn
Tarag‘ay
ibn
Abag‘ay
1336-yilning
9-aprelida
Movarounnahrning go‘zal shaharlaridan biri bo‘lmish Kesh (hozirgi
Shahrisabz)ga qarashli Xo‘ja Ilg‘or qishlog‘ida dunyoga kelgan.Temurbek
yoshlik chog‘idan harb ishiga o‘zgacha muhabbat va ehtiros bilan qaray
boshladi.Unda harbiy san’atga bo‘lgan qiziqishning o‘ta erta paydo bo‘lishida
padari buzrukvori,Amir Qazag‘an(1358-yili shahid bo‘lgan) davlatining
arkonlaridan biri,mardligi,shijoati va oliyjanobligi bilan nom chiqargan Amir
Tarag‘ayning (1360-yili vafot etgan) ma’lum ta’siri borligi shubhasiz.
Navqiron yoshga yetgan Temurbek salkam bir yarim asrlik mo‘g‘ullar
istibdodida chek qo‘yish,feodal tarqoqlik natijasida Chig‘atoy ulusida hukm
surayotgan o‘zaro nizolar va urushlarga barham berish,tashqi va ichki zug‘um
tufayli tinkasi qurigan xalq ommasiga madad qo‘lini cho‘zish,xarob bo‘lgan
shahar va qishloqlarni qayta obod qilish ,ulusni tashqadidan bo‘ladigan
bosqinlardan himoya qilish singari oliyjanob maqsadlarni yuzaga chiqarishning
birdan-bir yo‘li hokimiyatni qo‘lga kiritish ekanligini yaxshi anglab yetadi.
MUHOKAMA
Balki, aynan Temurbekka otasi va ajdodlaridan meros bo‘lib qolgan tug‘ma
adolat tufayli u bolaligidan eng mard va bukilmas haqiqat izlovchisi bo‘lib,
yurtimizda haqiqat va adolatning eng buyuk tayanchi va himoyachisi bo‘lib
qoladi. Mehribon o‘g‘lida o‘zining hurmatli oilasining halollik, adolatparvarlik
fazilatlarini ko‘rgan ota Tarag‘ay o‘g‘liga 12 yoshida aytadi: “O‘g‘lim, rostgo‘y,
insofli bo‘lish uchun inson juda jasur, kuchli va juda aqlli bo‘lishi kerak. Bu juda
qiyin, ayniqsa hozirgi kunlarda. Shunday odam bo‘lsang, o‘zing obro‘li va e’zozli
“rost va adolatli bek”ga aylanasan.Temurbek yoshligidayoq otasi va ustozi
rahbarligida mo‘g‘ul bosqinchilarining mehnatkash xalqqa nisbatan qo‘ygan
adolatsizliklariga qarshi kurashish uchun do‘stlari va hamfikrlarini yig‘ib,
jismoniy va harbiy mashqlar bilan qunt bilan shug‘ullana boshlaydi.
Birinchi adolatli qasosni o‘zi tengdosh, madrasada birga tahsil olgan oddiy
hunarmandning o‘g‘li uchun qildi.Uning singlisi uchta mast mo'g'ul jangchisi
tomonidan shafqatsizlarcha zo'rlangan. Keyin yosh qiz o'zini osib qo'ydi.
Temurbek qabih va past ish qilgan ulardan birini bir oyog‘ini uzengiga tiqib,
o‘lgunicha yer bo‘ylab sudrab, og‘riqdan qichqirayotgan chavandozni yoniga
osilgan holda choptirib haydab, jazoladi.Uyda uxlab yotgan yana ikki