50-savol: Bir mol gulekozani kislorodsiz bosqichida parchalanishidan qancha energiya hosil bo’ladi? Ikkinchi bosqich — glikoliz, ya’ni kislorodsiz (anaerob) parchalanish deyiladi. Odam,
ko‘pgina hayvonlar va mikroorganizmlar hujayrasida asosiy energiya manbai glukoza
hisoblanadi. Glikoliz ketma-ket keluvchi bir qancha fermentativ reaksiyalar yig‘indisidan
iboratdir. Uning hosil bo‘lishida o‘ndan ortiq oraliq reaksiyalar hosil bo‘ladi.
Glikolizning umumiy yig‘indi tenglamasini quyidagicha tasavvur etish mumkin: C6H12O6 +
2H3 PO4 + 2ADF = 2C3
H6 O3 + 2ATF + 2H2O200 kJ energiya ajralib chiqadi. Bu energiyaning 60 % issiqlik sifatida
ajraladsifatida tejaladi.
51-savol: O’zgaruvchanlik necha xil bo’ladi? O‘zgaruvchanlik
tufayli organizmda yangi belgi va xususiyatlar paydo bo‘ladi. O‘zgaruvchanlik irsiy va irsiy
bo‘lmagan o‘zgaruvchanlikka ajratiladi. Irsiy bo‘lmagan o‘zgaruvchanlik fenotipik
o‘zgaruvchanlik deb ham ataladi. Fenotipik o‘zgaruvchanlikning ikki turi mavjud: modifi
katsion va ontogenetik o‘zgaruvchanlik. Ontogenetik o‘zgaruvchanlik – bu ontogenez
jarayonida genlarning diff erensial faolligi natijasida yuzaga chiqadigan, muhit ta’siriga
bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchanlikdir. Modifi katsion o‘zgaruvchanlik esa tashqi muhit
omillari ta’sirida fenotipda namoyon bo‘ladigan o‘zgaruvchanlikdir. Irsiy o‘zgaruvchanlik
genotipning o‘zgarishi natijasida sodir bo‘lganligi uchun genotipik o‘zgaruvchanlik ham
deyiladi. Genotipik o‘zgaruvchanlik turlariga kombinativ o‘zgaruvchanlik, mutatsion
o‘zgaruvchanlik kiradi. Kombinativ o‘zgaruvchanlik meyoz jarayonida gomologik
xromosomalarning o‘zaro chalkashuvi, meyozining anafaza bosqichida ota-ona
xromosomalarining qutblarga tasodifi y ravishda tarqalishi va urug‘lanish jarayonida ota-ona
gametalarining tasodifiy kombinatsiylashuvi natijasidir.
