Tibbiyot Oliy o'quv yurtlari uchun o'quv adabiyoti

Regurgitasiya - ovqatning oshqozondan og'iz boshlig'iga qusishsiz qaytishidir. Regurgitasiya ko'pincha, gastroezofagal reflyuks, qizilo'ngachning mexanik yoki funksional torayishida (axalaziyada) kuzatiladi.

Ruminasiya - bu yaqinda yeyilgan ovqatni qayta chikarish, tuflab tashlash yo’ki qaytadan yutish. Bu sikl ovqat qabul qilingandan keyin bir soat davomida bir necha marta davom etishi mumkin va odatda og'izda nordon ta'm paydo bo'lgandan keyin toxtaydi, bolalar buni o'ziga yogqandek bajaradi, pastki jag'ni harakatga keltirib, til bilan xuddi chaynayotganga o'xshab, bu akt yutish harakati bilan tugallanadi. Ba'zida bolalar barmoqlarini og'ziga chuqur tiqib, regurgitasiyani chaqiradi. Bu xolatlar aqliy zaif bolalarda, bolalar uyida tarbiyalanayotganlarda, nevropatik konstitusiyasi bor bolalarda, tarbiyaviy ishlar yetarlicha olib borilmaganda kuzatiladi.

Qayd qilish va qusish bolalarda oshqozon-ichak trakti funksiyasi buzilishining belgisi hisoblanadi. Asosiy kasallikning klinik simptomlari aniq bo'lsa, qusishning funksional sabablari diagnostikasi qiyinchilik tu?dirmaydi. Organik genezli qusishni differensial-tashhislash uchun to'g'ri yihilgan anamnez va ob'ektiv tekshirish bilan bir qatorda, qo'shimcha maxsus tekshirish usullari (endosko’piya, radionuklid diagnostika, angiografiya, kompyuter tomografiya va boshqalar) talab qilinadi.

Zarda - qizilongach yolida, to'shning orqasida issiqlik yo’ki achishishni his etish, va qizilo'ngachga oshqozondan nordon ovqat qoldig'ini o'tishi bilan belgilanadi, gastroduodenal reflyuksda, ezofagitda kuzatiladi. Epigastral sohaga bosilganda zarda kuchaysa, bu kardiya yetishmovchiligi va qizilongachning qizilongach teshigi churrasida bo´ladi.

Kekirish - qizilongach yo’ki oshqozondan gazning og'iz boshlig'iga ajralishi, ba'zida oshqozon tarkibining unchalik ko’p bolmagan miqdori bilan kekirish intragastral bosim natijasida kardial sfinkter yetishmovchiligida yuzaga keladi. Kekirish ezofagitda va gastroduodenal patologiyada (diafragma qizilo'ngach teshigi churrasi, kardiya yetishmovchiligi, ezofagit, gastroduodenitda) yuzaga keladi. Bolada bir yoshgacha kardial sfinkterning yaxshi rivojlanmaganligi sababli, ko'pincha havo bilan kekirish (aerofagiya) kuzatiladi, bu emizishning buzilishi (galaktoreya, ko'krakda keng yoriq va boshqalar) bilan belgilanadi.

Meteorizm va flatulensiya. Ma'lumki sog'lom odamlarning ovqat hazm qilish trakti orqali qar sutkada gaz miqdori otadi va bu tabiiy jarayon deb qabul qilinadi. Ko'p miqdorda gaz to'planishi aerofagiya bilan chaqirilgan bo'lishi mumkin, disbakteriozda ichakda ko'p miqdorda gaz hosil bo'lishi bilan (uglevodlar qabul qilish, karam, dukkaklilar, ichakda gaz sorilishining buzilishi, yurak kasalliklarida, jigar sirrozida, to'liq yoki notoliq ichak tutilishida) kuzatiladi. Ko'pgina mualliflar fikriga ko'ra, qorinning funksional dam bo'lishi va og'riq, ichak harakat aktivligining buzilishi bilan bog'liq, bemor ichagidagi gaz, sog'lom odam ichagida to'plangan gaz xajmidagidek bolsa ham og'riq sezadi. Sog'lom odamda ovqat hazm bo'lganda 15 xil gaz hosil bo´ladi, uning ko’p qismi ichak shilliq qavatida so'riladi, 2 litr atrofidagisi tashqariga chiqariladi. Normada asosiy gazlarni yo'g'on ichakda hosil bo´ladigan uglevodorod gazi va vodorod, qo'shimcha unchalik ko'p bo'lmagan yiringli gazlar, ichakda ajralayotgan gazga xarakterli xid beradi. Ingichka ichak yuqori qismida SO2 hosil bo´ladi, oshqozondan NSE yo’ki ovqat bilan yog kislotalari bikarbonat bilan neytrallashtiradi. 20 dan 60% gacha gaz (ichakda joylashadi) yutayotgan havo qismiga to'g'ri keladi. Xromatografik tekshiruvda azot va kislorod topilishi, ular manbaini ichakda bo'lishi yutilgan havo orqali tushishi bilan tushuntiriladi. Ichakda yuqori gaz hosil bo'lishi, ma'lum ozuqa mahsulotlarini ishlatishga bog´liq, jumladan, karam, donlilar, qora non, uglevod sorilishi buzilganda (laktoza, saxaroza), ingichka ichakda patologik bakterial kolonizasiya yoki lamblia intestinalis bilan infisirlanishga olib keladi.