Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva

 
Takrorlash uchun savollar 
 
1.
O‘zini va tashkilotdagi o‘z o‘rnini anglab yetish nima? 
2.
Kommunikatsiya tizimi va muloqot tilidagi farq nimada? 
3.
Tashqi ko‘rinishi, kiyinishi va o‘zi haqida tasavvur qilishda 
nimalarga e’tibor berish zarur? 
4.
Insonlar nimani va qanday yeyishi, urf-odatlar, bu sohadagi 
an’analar belgilab beradimi? 
5.
Vaqtni anglab yetish, unga munosabat va undan foydalanish 
turlari qanday? 
6.
Insonlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar qanday ajratiladi?
7.
Qadriyatlar va me’yorlar o‘rtasidagi farq qanday aniqlanadi? 
8.
Nimagadir ishonch va nimagadir munosabat yoki moyillik 
qanday belgilanadi? 
9.
Xodimlarni rivojlantirish va o‘qitish jarayonini qanday tashkil 
etish kerak? 
10.
Mehnat etikasi va motivatsiya qanday shakllanadi? 
 
 

---

24 
II BOB. KORPORATIV MADANIYAT TIPOLOGIYASI 
 
2.1.
Zonnenfeld tomonidan korporativ madaniyatni
shakllantirish tarixi 
 
So‘nggi yillarda “korporativ madaniyat” tushunchasini faqat 
dangasalar ishlatmayapti, kompaniyaning boy korporativ madaniyati 
deganda, avvalambor, kompaniyaning yiliga oyiga madaniy sayr 
qilish va korporativ chiqishlari soni, va boshqalar. Shunga ko‘ra, 
korporativ tadbirlarning mavjudligi tashkilotda korporativ madaniyat 
mavjudligiga tengdir. Aslida, hamma narsa shunchaki oddiy emas: har 
qanday kompaniya shunchaki insonlar u yerda ishlashlari bilan 
korporativ madaniyatga ega. 
“Ixtilof qilmanglar. Albatta, sizdan avvalgilar ixtilof qildilar va 
halok bo‘ldilar”, deganlar. Agar o‘tgan ummatlarga o‘xshab halokatga 
bo‘lmaylik desak, ixtilof qilmaylik. Bir-birimiz bilan ixtilof qilish 
uchun sarf qilayotgan aql-zakovat, ilm-ma’rifat, kuch-quvvat hamda 
vaqtu imkoniyatlarimizni boshqalarni dinimizga, ibodatga da’vat et-
ishga sarflaylik
2
. 
Korporativ madaniyat – bu kompaniyaning psixologik sohasi 
bo‘lib, unda tashkilotning o‘ziga xos xususiyatlarini tashkil etadigan 
barcha texnologik va biznes jarayonlar mavjud, yoki obrazli qilib 
aytganda, bu undagi hamma narsaga o‘xshash ta’mli bodring. Ushbu 
psixologik soha yetakchining qadriyat munosabatlari bilan shakllanadi, 
ularning ba’zilari asosiy, masalan, insonlarga va umuman hayotga 
munosabat (“Atrofimizdagi dunyo qiziqarli imkoniyat va sarguzasht-
larga to‘la yoki dushmanlikmi?”, “Dushmanmi? hamma insonlar 
yaxshi yoki siz kimgadir ishonishingiz mumkinmi?”), buning asosida 
aniqroq va yaxshiroq shakllanadi. 
Korporativ madaniyat – bu kompaniyaning psixologik sohasi 
bo‘lib, unda tashkilotning o‘ziga xos xususiyatlarini tashkil etadigan 
barcha texnologik va biznes jarayonlar mavjud, yoki obrazli qilib 
aytganda, bu undagi hamma narsaga o‘xshash ta’mli bodring. Ushbu 
psixologik maydon yetakchining qadriyatlar munosabati bilan 
shakllanadi, ularning ba’zilari asosiy, masalan, insonlarga va umuman 
2 “Ixtiloflar
: 
sabablar, yechimlar” Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf Hilol 
nashr. 2016-yil.

---

25 
hayotga bo‘lgan munosabat (“Atrofimizdagi dunyo qiziqarli imkoniyat 
va sarguzashtlarga to‘la yoki dushmanlikmi?” asosida). Ulardan 
aniqroq va aniqroq shakllangan. Muayyan turdagi korporativ mada-
niyatni shakllantirish uchun asos kompaniyaning belgilangan vazifasi 
va falsafasi emas, balki tashkilot top–menejmentining kundalik xatti-
harakati hisoblanadi. Masalan, kompaniyaning tashqi (iste’molchilar) 
va ichki (xodimlar) mijozlariga individual yondashuv tashkilotning 
falsafasi deb e’lon qilinishi mumkin, shu bilan birga ko‘rsatmalarga 
muvofiq harakat qiladigan xodimlar kompaniyada muvaffaqiyat 
qozonishadi va standartlarga buyurtma beradigan kompaniyalar 
mahsulotlar assortimenti eng yaxshi mijozlardir.