Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Hududiy narx 
– faqat ma’lum hududiy bozorga xos bo‘lib, shu hudud 
doirasidagi omillar ta’sirida hosil bo‘ladigan narx.
Milliy bozor narxi
– bir mamlakat doirasida amal qiluvchi va ularning 
xususiyatini aks ettiruvchi narx.
Jahon bozori narxi
– muayyan tovarni ishlab chiqarishga sarflangan 
baynalminal xarajatlarni, tovarning jahon standarti talabiga mos kelish darajasini 
va xalqaro bozordagi talab va taklif nisbatini hisobga oladigan narx. 
Ommaviy talab bo‘yicha narxning o‘zgarishi
– taklifga nisbatan 
xaridorlarning ommaviy talabi qanchalik katta bo‘lsa, bozor narxi darajasi 
shunchalik yuqori bo‘lishi va aksincha, talabning kamayishi bilan bozor narxi 
pasayib borishi o‘rtasidagi miqdoriy bog‘liqlik. 
Ommaviy taklif bo‘yicha narxning o‘zgarishi
– talabga nisbatan tovarlar 
taklifi qanchalik yuqori bo‘lsa, bozor narxi darajasi shunchalik past bo‘lishi va 
aksincha, taklif kamayishi bilan narx oshib borishi o‘rtasidagi miqdoriy bog‘liqlik. 
Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar 
 
1.
Narxning iqtisodiy mazmunini uning vazifalari orqali tushuntirib bering. 
Narxlarning asosiy turlariga qisqacha tavsif bering. 
2.
Narxning tashkil topishi borasida qanday nazariyalar mavjud? Ularning 
afzallik va kamchilik tomonlarini ko‘rsatib bering. 
3.
Narxning shakllanishiga ta’sir ko‘rsatuvchi asosiy omillar nimalardan 
iborat? 
4.
Mukammal raqobat sharoitida narxning tashkil topish mexanizmini 
tushuntirib bering. 
5.
Sof monopoliya sharoitida narx qanday shakllanadi?

---

290 
6.
Monopsoniya sharoitida narxning shakllanishi qanday o‘ziga xos 
xususiyatlarga ega? 
7.
Oligopoliya sharoitida firmalarning «inkor etish» va «ergashish» xatti-
harakatlarining mazmuni nimadan iborat? «Narx bo‘yicha yetakchilik» 
tushunchasini izohlab bering. 
8.
«Narxlar qaychisi» nima va undan qanday sharoitlarda foydalaniladi? 
9.
Bozor munosabatlariga o‘tish sharoitida O‘zbekistonda narxni 
erkinlashtirish jarayoni qay tarzda amalga oshirildi?
10.
Narx siyosati nima? O‘zbekistonda narx siyosati amalga oshirilishining 
qanday xususiyatlari mavjud?