Toshkent davlat pedagogika universiteti

9- mavzu. Narxning mohiyati va shakllanish xususiyatlari
Narxning mazmuni va uning ob’ektiv asoslari. Narx to ‘g ‘risidagi turli 
nazariyalar. Tovardagi ikki xil xususiyatlaming narxlardagi ifodasi. Narxning 
shakllanishiga ta sir etuvchi omillar. Bozor iqtisodiyoti sharoitida narxning vazifalari.
Narx turlari: ulgurji va chakana narxlar. Nufuzli, demping va dotatsiyalangan 
narxlar. Shartnomaviy, erkin va tartibga solinuvchi narxlar. Hududiy, milliy va jahon 
bozori narxlari. N arx diapazoni. Narx pariteti.
Narx tashkil topishining bozor mexanizmi. Mukammal raqobat sharoitida 
narxning shakllanish xususiyatlari. Sotuvchi va xaridor narxlari. Monopoliya 
sharoitida narxning shakllanishi. Ommaviy taklif bo‘yicha narx o‘zgarishi. 
Monopsoniya sharoitida narxning shakllanishi. Ommaviy talab bo‘yicha narxning 
o‘zgarishi. Oligopoliya sharoitida narxning shakllanishi. “Ergashish” va “inkor etish” 
holatlari. Narx bo‘yicha yetakchilik.
Narx siyosati va uning 0 ‘zbekistonda amalga oshirilish xususiyatlari Narxlarni 
erkinlashtirish 
yo‘Hari 
va 
bosqichlari.

---

3-M ODUL. M ikroiqtisodiyotning amal qilish va rivojlanish qonuniyatlari
10- mavzu. T adbirkorlik faoliyati va uning shakllari.Tadbirkorlik
kapitali va uning aylanishi
Tadbirkorlik faoliyati nazariyasining rivojlanish bosqichlari. Tadbirkorlik 
faoliyatining mazmuni va rivojlanish shart-sharoitlari.
Tadbirkorlik faoliyatining shakllari: davlat, jamoa, xususiy, aralash va boshqa 
shakllari. Korxona - tadbirkorlik faoliyatining asosiy va boshlang‘ich bo‘g‘ini. 
Korxonalar faoliyatining tashkil qilinishi. Aksiyadorlik jamiyati va aksiyadorlik 
kapitali. Aksiya va uning turlari. Aksiya kursi. Dividend va ta’sischilar foydasi. 
Nazorat paketi. Obligatsiyalar. Marketing, uning maqsadi, vazifalari va tamoyillari. 
Menejment - korxonalami boshqarish tizimi sifatida. Menejmentning asosiy maqsadi 
va vazifalari.
0 ‘zbekistonda kichik va oilaviy biznes hamda xususiy tadbirkorlikning yanada 
erkinlashtirilishi, rag‘batlantirilishi va davlat tomonidan qo‘llab- quwatlanishi. 
Hozirgi davrda xususiy tadbirkorlik va kichik biznes rivoji yoTidagi barcha to‘siq va 
cheklovlami bartaraf etish, unga to‘liq erkinlik berish, kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikni keng rivojlantirish uchun qulay ishbilarmonlik muhitini yaratilishi.
Tadbirkorlik kapitalining mohiyati. Tadbirkorlik kapitali va uning harakatidagi 
ikki tomonlama xususiyatning namoyon bo‘lishi. Tadbirkorlik kapitalining funksional 
shakllari: pul, unumli kapital va tovar. Kapitalning harakat bosqichlari. Tadbirkorlik 
kapitali turli shakllarining doiraviy aylanishi.
Tadbirkorlik kapitalining aylanishi. Asosiy va aylanma kapital, ularning farqli 
belgilari. Kapitalning aylanish vaqti va tezligi. Asosiy kapitalni takror ishlab 
chiqarish: jismoniy, ma’naviy va iqtisodiy eskirishi va qayta tiklanishi. Amortizatsiya 
va uning normasi. Jadallashgan amortizatsiya. Asosiy va aylanma kapitaldan 
foydalanish samaradorligi va uning ko‘rsatkichlari. Asosiy kapitaldan foydalanish 
samaradorligini oshirish yo‘llari. Tadbirkorlik kapitalini rivojlantirish bo‘yicha qabul 
qilingan qonunlar, farmonlar, qarorlar va davlat dasturlarining amalga oshirilishi.