Toshkent davlat pedagogika universiteti

2-MODUL. Bozor iqtisodiyoti nazariyasi.
4-mavzu. Tovar-pul munosabatlari bozor iqtisodiyotining asosidir
Ijtimoiy xo jalik shakllari. Natural va tovar ishlab chiqarish mazmuni, o ‘zaro 
farqli belgilari. Tovar ishlab chiqarishning vujudga kelish va rivojlanish sabablari. 
«Mahsulot», «tovar», «xizmat» tushunchalari.
Tovar va uning xususiyatlari. Tovaming nafliligi va ayirboshlash qobiliyati 
(qiymati).
Tovar qiymatining miqdori. Individual va ijtimoiy-zaruriy mehnat sarflari. 
Mehnatning ikki yoqlama 
tavsifi: aniq mehnat va abstrakt mehnat. Mehnat 
unumdorligi va intensivligining sarflari. Mehnat tovar qiymati miqdoriga ta’siri.
Qiymat va baho. Tovar va xizmatlar qiymatini tushunishning muqobilligi. 
Keyingi qo‘shilgan tovar nafliligi nazariyasi (marjinalizm).
Pulning kelib chiqishi va mazmuni. Pul to‘g ‘risidagi metalistik, nometalistik va 
miqdony nazariyalari. Pulning asosiy vazifalari: qiymat o'lchovi, muomala vositasi 
jam g ‘arish vositasi.
Hozirgi zamon pulining tabiati va mazmuni. O ‘zbekistonda milliy pul-so‘mning 
muomalaga kiritilishi va uning ahamiyati. Bozor iqtisodiyoti tovar-pul munosabatlari 
rivojining mahsuli ekanligi.
5-mavzu. Bozor iqtisodiyotining mazmuni va amal qilishi
Bozor iqtisodiyotining mazmuni va uning rivojlanishi. Bozor iqtisodiyotining 
sub’ektlari: uy xo‘jaliklari, tadbirkorlik sektori, davlat sektori va bank. Bozor 
iqtisodiyotining asosiy belgilari. Bozor tizimining o‘z-o‘zini tartibga soluvchi 
mexanizmi. Klassik va hozirgi zamon bozor iqtisodiyoti, ulaming umumiy tomonlari 
va farqlari. Zamonaviy bozor xo‘jaligi modellari.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida doimiy muammolami hal qilish va resurslardan 
samarali foydalanish yo‘llari.
Bozor iqtisodiyotining afzalliklari. Resurslarni taqsimlashning samaradorligi. 
Iqtisodiy faoliyat va tanlov erkinligi. Iqtisodiy sub’ektlar harakatining ta’minlanishi. 
Bozor iqtisodiyotining boshqa ijobiy jihatlari. Bozor iqtisodiyotining asosiy 
ziddiyatlari va salbiy jihatlari.

---

“Bozor” va “bozor iqtisodiyoti” tushunchalarining о zaro farqlanishi. Bozoming 
mazmuni va asosiy belgilari. Bozor mexanizmi. Bozoming ob ektlari va sub ektlari. 
Bozorning 
vazifalari. 
Bozoming 
turkumlanishi. 
Resurslar, 
mahsulotlar 
va 
daromadlaming doiraviy aylanishi.
Bozor 
infratuzilmasi. 
Bozor 
infratuzilmasi 
muassasalarini 
guruhlash 
yo‘nalishlari. Bozor infratuzilmasi tarkibi