Toshkent farmatsevtika instituti mustaqil ish



Yüklə 61,37 Kb.
tarix25.02.2023
ölçüsü61,37 Kb.
#85489
Fiziologiya va odam anatomyasi asoslari. 3-Mustaqil ish Ibragimov Muzaffar

TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI Mustaqil ish

Kafedra: Tibbiy va biologik fanlar

1-kurs 103-A gurux talabasi Ibragimov Muzaffar

Fan: Fiziologiya odam anatomyasi asoslari

Mavzu: Embrional rivojlanish. Uruģlanish. Maydalanish. Gastruliyatsiya

Reja:

  • Uruģlanish
  • Maydalanish
  • Gastrulatsiya

Uruģlanish

  • Embriogenezning boshlanishi - bu urug'lanish, bu tuxumdon va sperma birlashishi deb ta'riflanadi. Ushbu jarayonni amalga oshirish uchun ovulyatsiya sodir bo'lishi kerak, bu erda tuxum siliya va peristaltika yordamida bachadonga chiqadi. Urug'lantirish tuxum yo'lida ovulyatsiyaga yaqin soatlarda (yoki bir necha kundan keyin) sodir bo'ladi.

Eakulyatsiya natijasida tuxumga kimyoviy ta'sir ko'rsatadigan 300 millionga yaqin sperma hosil bo'ladi. Ayol kanaliga kirgandan so'ng, erkaklar jinsiy hujayralari qondagi kimyoviy modifikatsiyaga uchraydi va plazma membranasidagi lipidlar va glikoproteinlar konstitutsiyasini o'zgartiradi.

  • Eakulyatsiya natijasida tuxumga kimyoviy ta'sir ko'rsatadigan 300 millionga yaqin sperma hosil bo'ladi. Ayol kanaliga kirgandan so'ng, erkaklar jinsiy hujayralari qondagi kimyoviy modifikatsiyaga uchraydi va plazma membranasidagi lipidlar va glikoproteinlar konstitutsiyasini o'zgartiradi.

Muvaffaqiyatli sperma zona pellucida, so'ngra tuxumdonning plazma membranasiga qo'shilishi kerak. Ushbu bosqichda akrosoma reaktsiyasi paydo bo'ladi, bu esa sperma tuxum hujayrasiga kirib borishiga yordam beradigan gidrolitik fermentlarni hosil bo'lishiga olib keladi. Shunday qilib bachadon naychalarida 46 xromosoma bo'lgan zigota hosil bo'lishiga erishiladi.

  • Muvaffaqiyatli sperma zona pellucida, so'ngra tuxumdonning plazma membranasiga qo'shilishi kerak. Ushbu bosqichda akrosoma reaktsiyasi paydo bo'ladi, bu esa sperma tuxum hujayrasiga kirib borishiga yordam beradigan gidrolitik fermentlarni hosil bo'lishiga olib keladi. Shunday qilib bachadon naychalarida 46 xromosoma bo'lgan zigota hosil bo'lishiga erishiladi.

Ta'sis jarayoni murakkab va bir qator molekulyar muvofiqlashtirilgan bosqichlarni o'z ichiga oladi, bu erda tuxum o'zining rivojlanish dasturini faollashtiradi va gametalarning gaploid yadrolari birlashib, diploid organizmni hosil qiladi.

  • Ta'sis jarayoni murakkab va bir qator molekulyar muvofiqlashtirilgan bosqichlarni o'z ichiga oladi, bu erda tuxum o'zining rivojlanish dasturini faollashtiradi va gametalarning gaploid yadrolari birlashib, diploid organizmni hosil qiladi.

Maydalanish

  • Urug'lantirishdan keyingi uch kun ichida zigota hatto bachadon naychalarida ham segmentatsiya jarayonini boshdan kechiradi. Bo'linish jarayoni oshgani sayin, karapuzaga o'xshash 16 hujayradan iborat to'plam hosil bo'ladi; shuning uchun u morula deb ataladi.
  • Ushbu uch kundan keyin morula bachadon bo'shlig'iga o'tadi, u erda suyuqlik to'planib, blastotsist hosil bo'lib, bitta ektoderma qatlami va blastotsel deb ataladigan bo'shliqdan iborat. Suyuqlikni ajratish jarayoni kavitatsiya deb ataladi.

To'rtinchi yoki beshinchi kuni blastula 58 hujayradan iborat bo'lib, ulardan 5 tasi embrion ishlab chiqaruvchi hujayralarga ajralib, qolgan 53 tasi trofoblastni hosil qiladi.

  • To'rtinchi yoki beshinchi kuni blastula 58 hujayradan iborat bo'lib, ulardan 5 tasi embrion ishlab chiqaruvchi hujayralarga ajralib, qolgan 53 tasi trofoblastni hosil qiladi.
  • Endometrium bezlari fermentlarni ajratib chiqaradi, ular blastotsistani zona pellucidadan chiqarishga yordam beradi.Blastotsist implantatsiyasi urug'lantirilgandan etti kun o'tgach sodir bo'ladi; Endometriumga yopishganda blastotsist 100 dan 250 gacha hujayradan iborat bo'lishi mumkin.

Gastrulyatsiya

  • Gastrulyatsiya epiblastda "ibtidoiy chiziq" deb nomlanuvchi shakllanishdan boshlanadi. Epiblast hujayralari ibtidoiy chiziqqa ko'chib, to'kiladi va invaginatsiya hosil qiladi. Ba'zi hujayralar gipoblastni siqib chiqaradi va endodermadan kelib chiqadi.
  • Boshqalari epiblast va yangi hosil bo'lgan endodermalar o'rtasida joylashgan bo'lib, mezordermani keltirib chiqaradi. 

Ko'chib o'tmaydigan yoki ko'chib o'tmaydigan qolgan hujayralar ektodermadan kelib chiqadi.

  • Ko'chib o'tmaydigan yoki ko'chib o'tmaydigan qolgan hujayralar ektodermadan kelib chiqadi.
  • Boshqacha qilib aytganda, epiblast uchta jinsiy qatlam hosil bo'lishiga javobgardir. Ushbu jarayon oxirida embrion uchta jinsiy qatlamga ega bo'lib, uni proliferativ embrion ekstra mezoderma va to'rtta embriondan tashqari membranalar (chorion, amnion, sarig'i sumkasi va allantois) o'rab oladi.

Yüklə 61,37 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin