Toshkent kimyo -texnologiya instituti vinochilik texnologiyasi va sanoat uzumchiligi

Mustaqil ta’lim
Mustaqil o’zlashtiriladigan mavzular bo’yicha talabalar tomonidan taqdimotlar, guruh bilan ishlanmalar, 
referatlar tayyorlanadi. 
 
 
 
 
 
 
 
Fan platformasi
Fanning to’liq nomi:
 
MUHANDISLIK MEXANIKASI
 
 
 
Fan kodi: 
B306MG
Fanga 
ajratilgan 
kreditlar (ECTS): 6 
davomiyligi: 1 semestr 
Kafedra: Muhandislik grafikasi va mexanika asoslari 
Fan qaysi yo’nalish talabalari uchun:60710400 – Ekologiya va atrof-muhit muhofazasi (kimyo va 
oziq-ovqat sanoati) 
Fan ma’ruza o’qituvchisi: 
 Nabiyev A.
Fanga ajratilgan umumiy soatlar: 180 
Email: [e-mail] 
Fan seminar mashg’ulotlari o’qituvchisi(lari): 
 Saparov. B.J., Nabiyev A.
Prerekvizitlar:
Muhandis mexanik kadrlarni tayyorlash. 
Tanlov turi: majburiy fan
Fanning qisqacha bayoni 
“Texnik mexanika” fani talabalarni nazariy bilimlar, amaliy ko’nikmalar, 
texnik hodisa va jarayonlarga uslubiy yondashuv hamda ilmiy dunyoqarashini shakllantirish 
vazifalarini bajaradi. 

---

TASHKENT INSTITUTE OF CHEMICAL TECHNOLOGY
84 
№
Fan mavzulari
Ma’ruza 
soatlar
hajmi
Amaliy 
mashg’ulot 
soatlar 
hajmi
Laboratoria
mashg’ulot 
soatlar 
hajmi
Mustaqil 
ta’lim 
soatlari 
1. 
Kirish. Asosiy tushunchalar. Statikaning 
asosiy aksiomalari. Bog’lanish reakstiya 
kuchlari. Nuqta kinematikasi. Qattiq jism 
harakatining berilish usullari. 
1.1. 
Statika elementlariga doir masalalar 
yechish. Bog’lanish reaksiya kuchlarini 
aniqlash. Kinematika elementlariga doir 
masalalar yechish. 
2. 
Qattiq jismning ilgarilanma va qo’zg’almas 
o’q atrofidagi aylanma harakati. 
Dinamikaning asosiy tushunchalari va 
qonunlari. 
2.1. 
Dinamika elementlariga doir masalalar 
yechish. 
3. 
Konstruktsiya elementlari va ularning 
tuzilmalari. Yuklanishlar. Deformastiya va 
uning turlari. Kuchlanishlar. Cho’zilish va 
siqilish deformastiyasi. Guk qonuni. 
Puasson koeffistenti. Kuchlanganli xolati. 
Tekis kesim yuzalarining geometrik 
xarakteristikasi. 
3.1. 
Cho’zilish va siqilish deformastiyasiga oid 
statik aniq masalalarni yechish. 
3.2. 
Laboratoriya mashg’ulotlaridagi o’lchash 
asboblari bilan tanishish va ularni qo’llash. 
Kam uglerodli po’lat namunani cho’zilishga 
sinash. 
4. 
Siljish. Sof siljish. Buralish. Asosiy 
tushuncha. Burovchi moment. Valning 
buralishdagi mustahkamlik sharti. 
4.1. 
Burovchi moment. Valning buralishdagi 
mustahkamlik sharti. 
4.2. 
Turli xildagi materiallardan tayyorlangan 
namunalarni buralishga sinash. 
5. 
Egilish. Eguvchi moment, kesuvchi kuch va 
bo’ylama kuch. Differenstial bog’lanishlar. 
5.1. 
Egilish. Eguvchi moment, kesuvchi kuch va 
bo’ylama kuch."Q" va "M" epyuralarini 
qurish. 
5.2. 
To’sinlarning egilishdagi deformastiyalarini 
aniqlash. 
6. 
Mexanizmlarning asosiy turlari va 
kinematik juftlar klassifikastiyasi. 
Mexanizmlarning erkinlik darajasini 
aniqlash. 
6.1. 
Mexanizmlarning erkinlik darajasini 
aniqlash. 

---

TASHKENT INSTITUTE OF CHEMICAL TECHNOLOGY
85 
 
7. 
Mexanizmlarning kinematik analizi va 
kinematik analiz usullari. 
7.1. 
Grafik usulda mexanizmlarning kinematik 
analizi. 
7.2. 
Mexanizmlarning tezlik va tezlanish 
planlarini qurish. 
8. 
Mashina detallarini ishlash layoqati va uni 
ta’minlash. Mashinalarni konstruktsiyalash. 
Sanoatda ishlatiladigan konstrukstion 
materiallar va ularni tanlash. 
8.1. 
Mashina va apparat yuritmalarining 
konstruktsiyasini o’rganish va 
parametrlarini aniqlash. 
9. 
Uzatmalar. Tasmali va zanjirli uzatmalar. 
Uzatmalarning geometriyasi va 
kinematikasi. Uzatmalardagi kuchlar va 
kuchlanishlar. 
9.1 
Yuritmaning kinematik hisobi va 
elektrodvigatel tanlash. 
9.2. 
Tasmali uzatma geometriyasi va 
kinematikasi. 
9.3. 
Zanjirli uzatmalar. Uzatma geometriyasi va 
kinematikasi, hisoblash va loyihalash 
asoslari. 
10. 
Tishli uzatmalar. Silindrik va konussimon 
uzatmalarni geometriyasi va kinematikasi. 
10.1. To’gri va qiya tishli silindrik tishli 
uzatmalar. Uzatmani geometriyasi va 
kinematikasi. Tishli uzatmalarning 
ilashmadagi kuch va kuchlanishlarini 
aniqlash. 
10.2. Konussimon g’ildirakli uzatmalarning 
geometriyasi va kinematikasi. Ilashmadagi 
kuch va kuchlanish. 
11. 
Chervyakli uzatmalar. Uzatma geometriyasi 
va kinematikasi. Uzatmaning foydali ish 
koeffistenti (f.i.k) ni aniqlash va chervyakli 
uzatmaning qizishini tekshirish. 
11.1. Chervyakli uzatmalar. Uzatmani 
geometriyasi va kinematikasi. 
11.2. Chervyakli uzatmada hosil bo’ladigan kuch 
va kuchlanishlar. Uzatmaning foydali ish 
koeffistenti (f.i.k) ni aniqlash va qizishini 
tekshirish. 
11.3. Reduktorlarning konstruktsiyasini o'rganish. 
12. 
Vallar va o’qlar. Ularni hisoblash usullari. 
Podshipniklar va muftalar. 
12.1. Vallar va o’qlar. Ularni hisoblash hamda 
konstruktsiyalash. Vallarni geometriyasi va 
aniqlashtirilgan hisobi. 
12.2. Podshipniklarni konstruktsiyasini o’rganish.