schetlar bilan o’rganib chiqishni talab etadi. Derivativlar tufayli Orinj okrugi va yirik korxonalarda yuz bergan yo’qotishlar. Derivativlar – bu ikki tomon o’rtasidagi kelishuv shartnomasi bo’lib, ma’lum bir aktivlarni, ayni bir narx bo’yicha masalan, valyuta, aktsiya, xom-ashyo, foiz stavkasini yoki fond bozoridan yoki boshqa bir indikatordan olish huquqini beradi. Derivativlar bilan bog’liq risklarni nazorat qilish juda qiyin bo’lib, ularni aql bilan boshqarish kerak, shuningdek ko’p hollarda ular foydali bitim bo’lish bilan birga juda yuqori risklilikka ega. 13.2. Uzoq muddatli majburiyatlarda yuzaga keluvchi riskni baholash
Odatda qarz mablag’lari va obligatsiyalar bilan bog’liq tavakkalchiliklar darajasi past baholanadi. Bu uzoq muddatli majburiyatlar bilan bog’liq operatsiyalar hajmining katta emasligi, ular hisobini yuritish murakkab emasligi, tekshirilayotgan mijoz tez-tez ikki
tomonlama solishtirma hisobot va qarzni so’ndirish bo’yicha amortizatsiya jadvalini olish imkoniyatiga ega ekanligi bilan izohlanadi. Ammo qaralayotgan mablag’ning kattaligi, fond bozorlarida yuqorida aytilgandek, murakkab, alohida xususiyatga ega bo’lgan moliyaviy instrumentlarning kirib kelishi bu jarayonlarning riskliligini oshirib bormoqda. Amaliyotdagi auditdan Auditorlar tekshirilayotgan korxonaning balansdan tashqari moliyalanishini ko’ribo’tishi kerak. Barchaga ma’lum bo’lgan ENRON kompaniyasida balansdan tashqari amalga oshiriladigan «Korxona bilan maxsus maqsadda» moliyaviy operatsiyalari bo’lgan edi. ENRON sho’ba korxonasi bilan konsolidatsiyalashgan balans tuzmas edi. Chunki
