Toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov innovatsion menejment

Ijtimoiy hamkorlikning tamoyillari
169

Loyihada ishtirok etish nufuzli (nufuzsiz) bo‘lishi mumkinligidan kelib

chiqqan holda o‘z bo‘linmasidagi a‘zolik qayta baholanadi, loyihaviy guruhga
muvofiq keladigan munosabat qaror topadi.
170
Ijtimoiy hamkorlik tamoyillari – bu ijtimoiy-hamkorlik munosabatlari mohi ti
va asosiy ma'nosini ifodalovchi asosiy ğoyalar. Bu tamoyillar ilk bor 1919 yilda
MOT Nizomiga hamda 1944 yilda MOT maqsadlari va vazifalari tơğrisidagi
Filadaelfiya deklarasiyasi biriktirildi. Ular MOT deklarasiyasi va tavsiyalarida
yanada ken rivojlantirildi.
Ijtimoiy hamkorlikning asosiy tamoyillariga quyidagilar kiradi:
-tomonlarning teng huquqliligi.
144-sonli MOT konvensiyasida, tadbirkorlar va mehnatkashlar har qanday
idoralarda, maslahatlarni amalga oshirish vositasi orqali teng asosda namoyon
tilishlari lozim. Teng huquqlilik tenghuquqli holat yoki tenglikni anglatadi.
169
Mualliflar tomonidan tuzildi.
170
Барютин Л.С. Основы инновационного менеджмента. Теория и практика: Учебник; под ред. А.К.
Казанцева, Л.Э. Миндели. 2-е изд. перераб. и доп. — М.: ЗАО «Издательство «Экономика», 2012-С.138
Tomonlarning teng huquqliligi
IJTIMOIY HAMKORLIK TAMOYILLARI
Qonunchilik me"yorlariga rioya қilish
Nazoratda ishtirok etish va zhavobgarlik
Axborotlarning shaffofligi
Mazhburiyatlarni ihtiyoriy qabul qilish
Tanlash erkinligi va shartlarni muhokama qilish

---

---

282
-tomonlarning qiziqishlarini hisobga olish va xurmat qilish.

Mehnat sohasi – murakkab, dialektik ziddi tli jarayon, bunda joy va farqqa,
manfaatlar mosligiga, binobarin, konfrontasion va konsensusli munosabatlar ega
bơlishi mumkin. Muayyan ijtimoiy-mehnat, ishlab chiqarish holatlariga boğliq
holda ushbu munosabatlarni goxo bir tomoni, goxo boshqa tomoni ilgari surilishi
mumkin.
-tomonlarning
shartnomaviy
munosabatlarda
ishtirok
tishdan
manfaatdorliklari.
Mazkur
tamoyil
jamoaviy-shartnomaviy
munosabatlarning
tashkiliy
xaraktarini ifodalaydi va ushbu munosabatlar va umuman jami tning manfaatlarini
ta'minlashga qaratilgan. Shartnomaviy munosabatlar davomida belgilab borilgan
ishchilarni yo‘llash shartlari ish beruvchiga oldindan ishlab chiqarish xarajatlarini
hamda kơzda tutilgan foydani rejalashtirish imkonini beradi; ishchi uchun esa ular
ishchining shaxsiy manfaatlarini qondirishning ma'lum kafolatlari hisoblanadi.
-tomonlar vakillarining vakolatlari.
Vakolat – bu kimgadir biror-bir faoliyatni amalga oshirishga taqdim tilgan
huquq.
MOT ning 163-sonli ―Jamoaviy muzokaralar tơğrisida‖gi tavsiyasi, jamoaviy
muzokaralar olib boruvchi tomonlar ơz vakillariga muzokaralar va tegishli
hujjatlarni imzolash uchun zarur vakolatlarni klashlari lozimligi kơzda tutilgan.
- mehnat sohasiga taalluqli masalalarni muhokama qilishda tanlash erkinligi.
Shartnomaviy jarayonlarni yaritishda tomonlar mehnat sohasiga kiruvchi
masalalarni tanlashda erkinlikka ega;
-majburiyatlarni qabul qilishda ixtiyoriylik.
-tomonlar tomonidan zimmasiga olingan majburi tlarning aniqligi.
Shuningdek ushbu tamoyil majburiyatlarni qabul qilish ixtiyoriyligi tamoyili
bilan uzviy boğliq. Jamoaviy shartnomalar, bitimlar rasman tuzilmasligi hamda
bajarilmaydigan majburi tlarni ơz ichiga olmasligi lozim. Tomonlarning real (aniq)
imkoni tlari hisobga olinishi lozim.

---

---

283