Toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov innovatsion menejment
Innovatsion tashkilotlarning xossalari
Yüklə 1,22 Mb.
|
|
Innovatsion tashkilotlarning xossalari
79 Yangi turdagi tashkilot mo‘ljallashning ikki o‘qiga ega: 78 Innovation ManagementThird Edition Joe Tidd Science and Technology Policy Research (SPRU), University of Sussex John Bessant S chool of Management, Cranfield University Keith Pavitt 2014-P.112. 79 Yo‘ldoshev N.Q. va boshqalar. ―Innovatsion menejment‖. Darslik. T:.TDIU, 2012. Tаshqi muhitgа moslаshuvi Innovаtsion rivojlаnish, ijodiy yondаshuv, kаsbiy o‘sish vа h.k. qаdriyatlаrning ustuvorligi Tаshkilotning umumiy hаyot qobiliyati vа bаrqаrorligini oshirish Tаshkilot shаkllаrning ko‘p sonliligi Konsolidаtsiyalаshuv vа sа‘y hаrаkаtlаrni birlаshtirish ishdаn kеlаdigаn sinеrgеtik sаmаrа Ishlаb chiqаrish tuzilmаlаrining mаnyovrliligi vа opеrаtivligi Innovаtsion tаshkilotlаrning хossаlаri Yangi uslub, mаhsulot vа хizmаtlаrning хilmа- хilligi Ishlаb chiqаrish tехnologiyalаri, boshqаruv uslublаrining egiluvchаnligi Rаqobаt ustunliklаrini yarаtish vа rаqobаtbаrdoshlikni oshirish qobiliyati Loyihаli yondаshuvgа yo‘nаltirilgаnlik Boshqаruvning innovаtsion хususiyati 139
o‘zaro hamkorligiga. Bu mo‘ljal markazlashtirishni tugatilishi va bo‘linmalarning mustaqilligiga asoslangan, bu ularning yuqori manyorvchanligi, operativligi, tashkiliy shakllarining ko‘pligi, yangi usullarining ixchamligini ta‘minlaydi. Ikkinchi o‘qi tashqi muhitga qaratilgan, u uzoq muddatli tendensiyalar, barqarorlikni amalga oshirish bilan bog‘liq. Tizimni tashqi muhitda faoliyat yuritishi. Tashkilotni rivojlanishining bu ikkinchi tendensiyasi sinergik (hamkorlik) samarasini yaratuvchi mexanizmni jipslashishi va intergratsiyalashishga asoslangan, u harakatlarning bitta maqsadiga qaratilgan birlashishlardan tashkil topuvchi samaralarni ko‘payishidan iboratdir. Bu shuni bildiradiki, u elementlarning oddiy summasidan samaradan ko‘proqdir, ya‘ni o‘zini o‘zi rivojlantirishi va takomillashishga asoslangan murakkab tizimlarda, innovatsion tashkilot ham ularga kiradi, katta sinergik (hamkorlik) samarasi kuzatiladi. Innovatsion tizimning xossalari ikki qarama-qarshi tendensiyalarni: bir tomondan, demarkazlashtish va tabaqalashtirish tendensiyasining, ikkinchi tomondan esa markazlashtirish va integratsitiv jarayonlar tendensiyasiningo‘zaro ta‘sirini takomillashtirishga asoslangan. Tizim umumiy holda optimal faoliyat ko‘rsatishi uchun unda tashkilotning turli makon va zamon doirasida mavjud bo‘lishida vasitachilar, innovatsiyani tashuvchilar, muqobil elementlar (yetkazib beruvchi, sherik, pudratchi va boshqalar) rolini o‘ynashga qodir bo‘lgan har xil turdagi funksional quyi tizimlar va elementlar jamlanishi kerak. Ko‘plab tashkil etish shakllarining mavjud bo‘lishi tizimning makondagi doirasining yuzaga keltiradi, o‘z faoliyatida turli-tuman yangi uslub, mahsulot va xizmatlardan foydalanuvchi ko‘p sonli ishtirokchilar, quyitizimlar va muqobil elementlar esa ko‘plab aloqalar bilan o‘zaro bog‘liq va chatishib ketgan bo‘lib, bu tashkilotning umumiy hayot qobiliyatini va barqarorligini ta‘minlaydi. Funksional quyitizimlarni tashkil qilish tipi texnologik operatsiyalar aloqalarning xususiyatlariga mos kelishi va bozorning hajm va vaqt jihatidan turlicha bo‘lgan 140
xo‘jalik strategiyalari va tashkiliy tuzilmalar o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar innovatsion rivojlanish nuqtai nazaridan ko‘rib chiqiladi. Bozor iqtisodiyotida har bir firma o‘zining tashkiliy tuzilmasini mustaqil belgilaydi. Ammo umumiy hayot qobiliyatining oshirilishi firmaning uchta bosh funksional quyitizimlari (ITTKI va mahsulotni ishlab chiqish, ishlab chiqarish texnologiyasi va marketing) ning optimal faoliyat ko‘rsatishi bilan bog‘liq. Funksional quyitizimlarni tashkil etish tipi texnologik operatsiyalar aloqalarining xususiyatlariga mos kelishi va bozorning hajm va vaqt bo‘yicha talablarini qondirishga qaratilgan bo‘lishi kerak. Shu nuqtai nazardan qaralganda tizimning muhim xossasi tashqi muhitga moslashishdir, xilma-xil talabni qondirish uchun mayda seriyali va unikal (o‘xshashi yo‘q) mahsulotlarni ishlab chiqaradi, uning aksariyat qismi byurtma, kontraktlarga mo‘ljallangan bo‘ladi. Buishlab chiqaruvchi, yetkazib beruvchi va xaridor o‘rtasidagi aloqalarning yuqori barqarorlik darajasini belgilab beradi. Ishlab chiqarishning innovatsion yo‘naltirilganligi boshqaruvning innovatsion tavsifi bilan uzviy bog‘langan, ya‘ni ma‘muriy uslublarni ijtimoiy- ruhiy uslublar siqib chiqaryapti, ishlovchi mehnat unumdorliginig oshishini esa uning boshqaruv qarorlarini qabul qilishga aloqadorligi va mehnatni sifat jihatidan yangicha motivatsiyalash bilan bog‘lanmoqda. Boshqaruvli ta‘sir o‘tkazish uslublarining egiluvchanligi ko‘rgina boshqaruv vazifalari (rejalashtirish, motivatsiyalash, muvofiqlantirish va nazorat qilish ) ga hamda boshqaruv obyektiga tarqalmoqda. Innovatsion ishlab chiqarishning asosida texnologik tizimlarning egiluvchanligi, o‘zgaruvchanligi, uskunalarning qayta sozlanuvchanligi, ishlab chiqarish quvvatlarining yo‘nalishini o‘zgartirish yotadi. Texnologiyalarning egiluvchanligi va o‘zgaruvchanligi innovatsion jarayonning turli bosqichlari parallel faoliyat ko‘rsatishi asosida ishlab chiqarishni gorizontal usulda tashkil qilish imkoniyatlari bilan uyg‘unlashtiriladi. Chunonchi, mashinasozlik va asbobsozlikda ko‘pgina texnalogik jarayonlar uzluklilik (diskret) xususiyatiga ega 141
boshlarida yoki sof bozor aloqalari orqali parallel tashkil etish imkoniyatini anglatadi. Alohida bo‘linmalar o‘rtasida o‘zaro ta‘sirlashuvni tashkil etishning ushbu tamoyili moddiy, axborot va moliyaviy oqimlarni egiluvchan taqsimlashga, ishlovchining bilim va tajribasiga, tayyor mahsulot va xizmatlarga asoslangan. Yüklə 1,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|