Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

O„AMN = O„MM - UMA 
Bunda: O‗MM – O‗z mablag‗lari manbasi;
UMA – uzoq muddatli aktivlar.
2. Zaxira va xarajatlarni o‗z va qarz mablag‗lari hisobiga moliyalashtirilish 
manbasi (O‗QMHM);
O„QMHM = O„AMN + UMKQ 
Bunda: UMKQ – uzoq muddatli kreditlar va qarzlar
3. Zaxira va xarajatlarni jami manbalar hisobiga moliyalashtirish manbasi 
(JMHM)
JMHM = O„QMHM + QMKQ 
Bu yerda: QMKQ – qisqa muddatli kreditlar va qarzlar (ular qatoriga mol 
yetkazib beruvchi va pudratchilar bilan hisob-kitoblar ham qo‗shiladi)
10.18-jadval 
Uzoq muddatli aktivlarning o„z va qarz mablag„lari hisobiga 
moliyalashtirish koeffitsiyentlari 
Ko„rsatkichlar 
Aniqlanishi 
Me‟yor darajasi 
Uzoq muddatli aktivlarni (UMA) o‗z 
mablag‗lari manbasi (O‗MM) hisobiga 
ta‘minlanish koeffitsiyenti 
O‗MM/UMA 
1,0 dan yuqori 
Uzoq muddatli aktivlarning o‗z va uzoq 
muddatli majburiyatlar (UMM) hisobiga 
ta‘minlanish koeffitsiyenti 
O‗MM+UMM/UM
A 
Minimum 1,0 ga 
teng deb 
 
Uzoq muddatli aktivlarni (UMA) o‗z mablag‗lari manbasi (O‗MM) hisobiga 
ta‘minlanishi korxona o‘z mablag‘larini qisqa muddatli aktivlarga yo‘naltirilgan 
hisoblanadi. 

---

329 
10.19-jadval 
Zaxira va xarajatlarni manbalash yuzasidan mablag„lar naqdligini va 
moliyalashtirish darajasini hisob-kitobi 
Ko„rsatkichlar 
Aniqlanishi 
Zaxira va 
xarajatlarning 
moliyalashtirish holati 
(+,-) 
O‗z aylanma 
mablag‗larining naqdligi 
(O‗AMN) 
O‗MM – UMA 
O‗AMN – ZX 
O‗z mablag‗lari va uzoq 
muddatli qarz 
mablag‗larining naqdligi 
(O‗UMMN) 
O‗MM + UMM – UMA 
O‗UMMN – ZX 
Jami mablag‗larning 
naqdligi (JMN) 
O‗MM + UMM – UMA 
+ QMM 
JMN – ZX 
Zaxira va xarajatlarni manbalashda mablag‗lar yetarliligi va yetishmasligini 
koeffitsiyent usulida ham hisob-kitob qilish mumkin. Koeffitsiyent usuli zaxira va 
xarajatlarni moliyalashtirishdagi holatni qiyosiy o‗rganish, uning ijobiy siljishlarini 
o‗rganishda muhim hisoblanadi.
10.19-jadval