Toshkent moliya instituti mi-62/23 guruh talabasi qaratoyev azizbek rasul o’G’lining “iqtisodiyot nazariyasi” fanidan 1 -oraiiq nazorati bo’yicha ishlab chiqilgan yozma ishi
Yüklə 41,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
2. Ehtiyojlarning mazmuni va
ularning turkumlanishi. Insonlarning talab va ehtiyojlari ko‘p va turlichadir. Biologik nuqtayi nazardan olib qaralganda, insonlarga faqatgina havo, suv, oziq-ovqat, kiyim-kechak va oddiy boshpana bo‘lsa kifoya qiladi. Ammo biz yashayotgan zamonaviy jamiyatda inson lar o‘z turmush tarzini va yashash sharoitlarini yaxshilash uchun ko‘proq yangi tovar va xizmatlarga talab bildiradi. Endi insonlar daryodan oqib turgan oddiy suvga emas, balki bejirim idishlarda chiroyli qadoqlangan suv, salqin ichimliklar va sharbatlarga ehtiyoj sezadilar. К iyinish borasida ham avvalgi eng sodda kiyim-kechaklarni emas, balki yuqori sifatli, bejirim kiyim- boshlarga ega bo‘lishni xohlaydilar, albatta. Avvalgidek insonlar oddiy uyda emas, balki ko‘p qavatli binolarda, hashamdor imoratlarda kun kechirishni istaydilar. Insonlar ehtiyojining chek- chegarasi yo‘q. Shuningdek, biz o‘zi mizda kundalik hayotimizni yaxshilashga va yengillashtirishga yordam beradigan uy jihozlariga, sifatli ta’lim olishga, ishonchli xavfsizlikka, sog‘likni saqlash xizmatiga va hokazolarga ehtiyoj sezamiz. Ayni vaqtda insonlar ehtiyojini qondirish uchun Yer, foydali qazilma boyliklari, ish qurollari, texnika, mehnat qilish layoqati kabi ishlab chiqarish resurslari mavjuddir. Xuddi mana shu resurslar iqtisodiyotda qo‘llanilib, biz uchun turli -tuman mahsulotlar ishlab chiqariladi va ko‘pgina ehtiyojla rimiz qondiriladi. Lekin oddiy haqiqat shundan iboratki, bizningehtiyoj- larimizni qondirish uchun zarur mavjud resurslar cheklangan. Iqtisodiyotningdoimiy va bosh masalasi jamiyat ehtiyojlarining cheksizligi hamda uni qondirish uchun zarur bo‘lgan iqtisodiy resurslarning cheklanganligidir. Iqtisodiyotning bosh masalasi o‘zining ikki tomoniga ega: ehtiyojlar cheksiz va iqtisodiy resurslar cheklangan. Iqtisodiyotning asosiy muammosi – iqtisodiy resurslar cheklangan sharoitda jamiyatning cheksiz ehtiyojlarini qanday qilib to‘laroqqondirib borish mumkinligi to‘g‘risidagi masaladir. Iqtisodiyotning asosiy muammosini hal qilish yo‘l lari: – iqtisodiy resurslar miqdorini ko‘paytirish; – resurslar unumdorligini oshirish; – resurslardan foydalanishning turli muqobil variantlaridan eng samaralisini tanlash; – jamiyat ehtiyojlarini cheklash. Bugun hammaga ma’lumki, kishilar yashashlari, siyosat, san’at, adabiyot, fan, ma’rifat, bilan shug‘ullanishlari uchun hayotiy ne’matlarni iste’mol qilishlari, kiyinishlari va turli xil xizmatlardan bahramand bo‘lishlari kerak. К ishilar bunday hayotiy vositalarga ega bo‘lishi uchun turli sohalarda faoliyat ko‘rsatadi. Insonning turli faoliyatlari ichida eng asosiysi, ularning yashashi va kamol topishini ta’minlaydigan iqtisodiy ne’matlarni ishlab chiqarish (hamda xizmatlar ko‘rsatish) dan iborat bo‘lgan iqtisodiy faoliyatdir. К ishilarning yashashi, kamol topishi uchun zarur bo‘lgan hayotiy ne’matlar va vositalarni ishlab chiqarish hamda iste’molchilarga yet kazib berishga qaratilgan, bir- biri bilan bog‘liqlikda amal qila - digan turli-tuman faoliyatlar yaxlit qilib, iqtisodiy faoliyat deb ataladi. Iqtisodiyot murakkab va ko‘pqirrali tushuncha bo‘lib, turlicha mazmun va talqinga ega. |