Sh.Z.Abdullaeva Bank ishi-T: “Iqtisod-moliya” 2007 darsligidan olingan ma’lumotlar asosida muallif tomonidan
15
1. Ma’lum darajada bankning likvidliligini saqlab turish uchun
bajariladigan xizmatlar.
2. Bilvosita xizmatlari (related services), mijozlarga taqdim etilishi bilan
ularga qulaylik tug’diradigan va foydali bank xizmatlari bo’lib, ularga (kliringovie
xizmatlari, xom banking, konsultastion xizmatlar, plastik kartochkalar).
Riteyl suzi lugatlarda chakana savdo deb tarjima qilinadi. Bank xizmatida
chakana va ulgurji faoliyat nimadan iborat Banklar ulgurji xizmati deganda
mijozlarning turli guruxlariga xizmatni nazarda tutadilar. Ularga xazinachilik va
yirik korparastiyalarga xizmat kursatish, xatto ayrim mijozlarnining maishiy
xizmatlarga tulovlari, valyutalarni almashtirish, depozitlar va boshqalar bu xizmat
turiga kiritiladi. Bundan mijozlarning katta kichikligiga qarab xizmatlar ulgurji va
chakana buladi deb xulosa chiqarish mumkin. Demak, riteyl banklardagi kichik
mayda xizmatlardir.
Maishiy tulovlar - gaz, suv, telefon xatto kabel televideniya uchun
tulovlarni amalga oshirish imkoni tug’ilganda, banklar bu soxani xam egallab
boshladilar. Vaqt utishi bilan chet eldan tulovlarni utkazish va unga bog’lik
ravishda chet el valyutasini konvertastiya qilish xizmatlari iste’mol bozorining
muhim segmentlaridan biriga aylandi. Biroq bunday yunalish paydo bulishi bilan
xam banklar xizmat kursatish texnologiyalarini uzgartirmadilar. Bundan
quyidagicha xulosa qilindi, ya’ni bu segmentni rivojlantirish uchun axoliga
xududiy yaqinlashish kerak deb qaraldi. Shundan beri banklarning filiallari va
bo’limalri soni turli xududlarda usib bormoqda. Bank filiallari va bo’limlari soni
ortishi nafaqat bank xizmatlarini usishi bilan bog’liq balki Respublikamiz
iqtisodiyoti usishi bilan ham bog’lasak buladi. Bundan tashqari aholi urtasida
banklarga nisbatan bo’lgan ishonchi usib borayotganligi va ularning moliyaviy
faoliyatlari bevosita banklar bilan uzviy bog’liqligini xam hisobga olish dakor.
Banklar va aholi urtasidagi Bank-mijoz tizimi bugungi kunda tug’ri amalga
oshayotgani bu borada Respublika bosh banki Markaziy Banki tug’ri va istiqbolli
siyosat olib borayotganligidan dalolat bermoqda.
