Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

 
TASHQI YONBOSH
ARTERIYASI 
Tashqi Yonbosh arteriyasi
(a. iliaca externa) a. iliaca communis ning ikkinchi 
(a. lilaca interna dan keyingi) oxirgi tarmog‗i bo‘lib, art. sacroiliaca ning ro‘parasida 
boshlanadi, qorin seroz pardasining orqa tomonidan pastga tushadi. A. iliaca externa 
Chanoq bo‘shlig‗idan lacuna vasorum orqali songa (tashqariga) chiqadi va a. 
femoralis bo‘lib, oyoqning pastki qismlariga tarqaladi. A. iliaca externa quyidagi 
tarmoqlarga bo‘linadi: 
1. M. p s o a s ga mayda tarmoqlar chiqaradi. 
2. Q o r i n t e p a s i d a g i p a s t k i a r t e r i y a (a. epigastrica inferior) 
Yuqoriga ko‘tarilib, m.rectus ga yaqinlashadi va uning qinini teshib o‘tib, a. 
epigastrica superior (a. thoracica interna tarmog‗i) bilan tutashadi. 
 
Oyoq arteriyasi sxemasi. 
1 – Aorta abdominalis; 2 – A.lumbalis IV; 3 – A.iliolumbalis; 4 – 
A.iliaca externa; 5 – A.glutea superior; 6 – A.circumflexa ilium profunda; 7 
– A.glutea inferior; 8 – A.circumflexa femoris lateralis; 9 – A.descendens; 
10 – Aa.perforantes; 11 – A.genus superior lateralis; 12 – Rete articulare 
genus; 13 – A.genus inferior lateralis; 14 – A.recurrens tibialis anterior; 15 
– A.tibialis anterior; 16 – A.malleolaris anterior lateralis; 17 – A.arcuata; 
18 – A.plantaris lateralis; 19 – Arcus plantaris; 20 – Aa.digitales dorsales; 
21 – Aa.metatarseae dorsales; 22 – A.plantaris medialis; 23 – A.dorsalis 
pedis; 24 – A.malleolaris anterior medialis; 25 – A.peronea (fibularis); 26 – 
A.tibialis posterior; 27 – A.genus inferior medialis; 28 – A.poplitea; 29 – 
A.genus descendens; 30 – A.genus descendens; 31 – A.femoralis; 32 – 
A.profunda femoris; 33 – A.circumflexa femoris medialis; 34 – 
A.obturatoria; 35 – Rr.spinales; 36 – A.sacralis lateralis; 37 – A.iliaca 
interna; 38 – A.sacralis mediana; 39 – A.iliaca communis dextra 
A. epigastrica inferior m.rectus abdominis ga qadar fascia transversa bilan qorin 
seroz pardasining orasida joylashib, plica epigastrica ni hosil qiladi. A. epigastrica 
inferior dan quyidagi tarmoqlar chiqadi: 
a) rami musculares – qorin muskullariga, to‘g‗ri muskul va uning qiniga, teriga 
tarqaladi; b) ramus pubicus qovga tegishli tarmoqlar bo‘lib, lig. lacunare yaqinida 

---

455 
a.obturatoria bilan tutashadi. Goho bu arteriya a.obturatoria ning davomi bo‘lib 
qoladi; d) a. cremasterica – moyak xaltasining muskul arteriyasi, Chov kanaliga kirib 
funiculus spermaticus ga qo‘shiladi va cremaster, yorg‗oqqa tarqaladi. Ayollarda esa 
mons pubis va labia majora larga boradi. 
3. Yo n b o sh s u y a g i n i o‘ r a b t u r a d i g a n ch u q u r a r t e r i y a 
(a.circumflexa – ilium profunda – mm. transversus abdominus internus va m. 
iliacus)ni qon bilan ta‘minlashda qatnashadi.