Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

2.
 
M. plantaris takim mushagi. Son suyagining condylus lateralis burtigidan 
boshlanib, tovon suyagining burtigiga birikadi.
Vazifasi : boldirning uch boshli mushagi bilan bir xil vazifan bajaradi.
Chukur joylashgan mushaklar.
3. M. flexor digitorum longus barmoklarni bukuvchi uzun mushak. Katta 
boldir suyagining orka Yuzasidan boshlanadi. Mushak paylari medial tupikni aylanib 
utib II-V barmoklarning tirnok falangalariga birikadi. 
Vazifasi : barmoklarni bukadi, oyok kaftini bukadi va tashkariga buradi.
4. M. tibialis posterior katta boldirning orka mushagi. Katta v kichik boldir 
suyaklarining orka Yuzasidan boshlanib, ichki tupikn aylanib utadi va oyokning kafti 
soxasida kayiksimon suyak tuberositas ossis navicularis, uchta ponasimon suyakka va 
II-V kaf suyaklari asosiga birikadi.
Vazifasi : oyok kaftini boldir-oshik bugimida bukadi.
5.
 
M. flexor hallucis longus bosh barmokni bukuvchi uzun mushak. Kichik 
boldir suyagining orka Yuzasidan boshlanadi. Mushak paylari bosh barmokning 
tirnok falangasiga birikadi.
Vazifasi : bosh barmokni bukadi, oyok kaftini bukadi va tashkariga buradi.
Oyok panjasining mushaklari.
Bu soxa mushaklari ikki guruhga ajraladi :
a) oyok panjasining ustki Yuzasida joylashgan mushaklar; 
b) oyok panjasining ostki (kaft) Yuzasida joylashgan mushaklar.

---

118 
Oyok panjasining ustki Yuzasida M. extensor digitorum brevi barmoklarni 
yozuvchi kalta mushak joylashadi. Tovon suyagining ustk Yuzasidan boshlanib, I-IV 
barmoklarning ustki Yuzasiga birikadi.
Vazifasi : I-IV barmoklarni yozadi.
Oyok panjasining ostki kaft Yuzasida joylashgan mushaklar.
Uz navbatida bu mushaklar medial, lateral va o‗rta guruh mushaklarga 
bulinadi. Medial guruh mushaklari :
1) M. abductor hallucis bosh barmokni uzoklashtiruvchi mushak. Tovon 
suyagining medial o‗simtasidan (processus medialis), kayiksimon suyak burtigidan 
(tuberositas ossis navicularis) boshlanib, bo barmokning proksimal falangasiga 
birikadi.
Vazifasi : uz nomidan ma‘lum.
2) M. flexor hallucis brevis bosh barmokni bukuvchi kalta mushak. Medial 
ponasimon suyakdan boshlanib, bosh barmokning proksima falangasiga birikadi.
Vazifasi : bosh barmokni bukilishida katnashadi.
3) M. adductor hallucis bosh barmokni yakinlashtiruvchi mushak. Kubsimon 
suyakdan, lateral ponasimon suyakdan, II-V kaft suyaklaridan boshlanib, bosh 
barmok
proksimal falang suyagiga birikadi.
Vazifasi : bosh barmokni - boshka barmoklarga yakinlashtiradi.
Lateral guruh mushaklari.
1) M. abductor digiti minimi kichik barmokni uzoklashtiruvch mushak. Tovon 
suyagining lateral chekkasidan boshlanib, kichik barmokning proksimal falang 
suyagiga birikadi.
Vazifasi : kichik barmokni, boshka barmoklardan uzoklashtiradi.
2) M. flexor digiti minimi brevis kichik barmokni bukuvch kalta mushak. V 
kaft suyagining asosidan boshlanib, kichik barmo44 proksimal falanga suyagiga 
birikadi.
Vazifasi : kichik barmokni bukadi.
O‗rta guruh mushaklar.
1) M. flexor digitorum brevis barmoklarni bukuvchi kalta mushak. Tovon 
suyagining burtigidan boshlanib, II-V barmoklarning o‗rta falangalariga birikadi.
Vazifasi : barmoklarni bukishda katnashadi.
2) M. quadratus plantae oyok kaftining kvadrat mushagi. Tovo suyagidan 
boshlanib, barmoklarni bukuvchi uzun mushak m. flexor digitorum longus paylariga 
birikadi.
Vazifasi : bukuvchi mushakka xamkor buladi.
3) M. m. lumbricales chuvalchangsimon mushaklar. II-V barmoklarni 
bukuvchi uzun mushak m. flexor digitorum longus paylarida boshlanib, II-V 
barmoklarning proksimal falangalariga birikadi. 
4) M. m. interossei suyaklararo mushaklar. Bu mushaklar oyo44 kaft 
suyaklari orasini tuldirib turadi. Uz navbatida bu mushakla kaft soxasidagi m. m. 

---

119 
interossei plantaris va ustki Yuzasidagi mushaklar m. interossei dorsales guruhlariga 
ajraladi.
Takim chukurchasi - fossa poplitea
Takim chukurchasi - fossa poplitea romb shaklida tuzilgan hosila bulib 
xisoblanadi. Bu chukurchaning Yuqori uchi lateral tarafdan m. biceps femoris, medial 
tarafdan esa m. semimembranosus va m. semitendinosus lar bilan chegaralangan. 
Chukurchaning pastki uchi esa m. gastrocnemius mushagining boshchalari xisobiga 
hosil buladi. Taki chukurchasida limfa tugunlar, utirgich nervi, takim arteriyasi va 
venalari joylashadi. 
Takim chukurchasining ostki uchidan - takim-boldir kanali - canalis 
cruropopliteus boshlanadi. Bu kanal m. tibialis posterior (oldingi devori) va m. soleus 
(orka devori) orasida hosil buladi. Bu kanalda n. tibialis, a. v. tibialis posteriores lar 
joylashadi. Takim-boldir kanalining ustki soxasidan canalis musculoperoneus 
superior boshlanadi. Bu kanal kichik boldir suyagi fibula v m. peroneus longus lar 
orasida joylashadi va kichik boldirning Yuzak nervi n. peroneus superficialis utadi. 
Takim-boldir kanalining pastki qismidan canalis musculoperoneus inferior 
boshlanadi. Bu kanal kichik boldir suyagi fibulae v m. flexor hallucis longus va m. 
tibialis posterior lar orasida joylashadi. Bu kanaldan a. peronea utadi. Oyok 
panjasining kaft Yuzasida sulcus plantaris medialis v sulcus plantaris lateralis egatlari 
joylashadi. Medial egat m. flexor digitorum brevis va m. abductor hallucis 
mushaklari orasid joylashadi. Lateral egat esa m. flexor digitorum brevis va m. 
abductor digiti minimi mushaklari orasida joylashadi.