17 | 30
KAPSULALAR
(bosh kelishik birlik sonda - Capsula, jo‘nalish kelishigi ko‘plik sonda – Capsulis).
Kapsulalar ichiga dozalangan kukun,
granula, xamirsimon, suyuq, ichish uchun
mo‘ljallangan dori vositalarini joylashtirish
uchun qobiq bo‘lib, keyingi vaqtda keng
qo‘llanilmoqda.
Kapsulalarga dorilarni joylashtirishdan
maqsad, ularnihg noxush hidini, achchiq ta’mini
maskirovka qilish, shilliq qavatlarga qitiqlovchi
xossasini bartaraf etishdir. Shu bilan birga
kapsula ichidagi dorilar tashqi ta’sirotlardan
(yorug‘lik, havo, me’da shirasining kislotali
muhiti va boshqalar) himoyalanadi. Kapsulalar
asosan zavodlarda kraxmal, bug‘doy uni va jelatinadan tayyorlanadi. Kapsulalar yaxshi
tashqi ko‘rinishga ega bo‘lib, ularga har xil shakl va yoqimli rang berish mumkin.
Ularni
yutish oson.
Keyingi
vaqtlarda
biopolimerlardan
mikrokapsulalar
tayyorlanmoqda (5 – 500 mic.).
Kraxmaldan tayyorlangan (Capsulae amylaceaeis oblatae) kapsulalar silindrik
shaklda, oq rangli, hidsiz, ta’msiz bo’lib, oblatka deb ham ataladi. Qopqoqchasi bir
oz kattaroq bo‘ladi. Unga 0,25 dan 1,0 gacha kukun joylashtirish mumkin. Suvga
tekkanda tez yumshaydi, lekin parchalanmaydi.
Jelatin kapsulalar (Capsulae gelatinosae) tayyorlash uchun hayvon yelimining
eng yaxshi navlari ishlatiladi. Ular cho‘zinchoq, tuxumsimon yoki yumaloq shaklda
bo‘lib har xil o‘lchamga ega bo‘lishlari, ichiga 0,1 dan 1,5 gacha dori vositasi
joylanishi mumkin.
Jelatin kapsulalari 3 xil bo‘ladi:
a) yumshoq yoki elastik – Capsulae gelatinosae molles s. elasticae;
b) qattiq (spansula ham deyiladi) – Capsulae gelatinosae durae;
v) qopqoqli – Capsulae gelatinosae operculatae.
Jelatin kapsulalarning faqat ichakda parchalanishini ta’minlash uchun
formaldegid bug‘i yoki etil spirti bilan ishlov beriladi. Ular glyutoid kapsulalar
(Сapsulae glutoidales) deb ataladi.
Kapsulalarda beriladigan dori moddalariga resept yozishda Rp.: dan keyin dori
moddaning nomi va miqdori, D.t.d.N. dan keyin albatta dori moddasini kapsulada
Dostları ilə paylaş: