Toshkent yangiyul poligraph service

5- jadval.
Asosiy mineral o‘g‘itlar

0‘g‘it nomi	Asosiy tarkibiy qismi	Oziq clcmenti miqdori, %
	Fosforli o‘g‘it, P205
Fosforit uni	Ca2(P04)3CaF2	16—35
Oddiy superfosfat	Ca(H2P04)H20+CaS04+H3P04	14—21
Qo‘sh superfosfat	Ca(H2P04)H20	40—50
Pretsipitat	Ca(HP04)-2H20	27-46
Mctallurgiya
shlaklari (tomos	4CaO P205 5Ca0 P203 Si02	14—20
yoki marten)

0‘g‘it nomi	Asosiy tarkibiy qismi	Oziq elementi miqdori, %
Suyuq sintetik	Azotli o‘g‘itlar, N NH3 nh3+h2o	82,3
ammiak Texnik ammiakli suv		16,5—20,5
Ammoniy nitrat (ammiakli selitra)	nh4no3	32—35
Karbamid	CO(NH2)2	46—46,5
(mochevina) Mochevina aldegidli	nh2conhch2	33—42
o‘g‘itlar (uzoq ta’sir qiluvchi) Ammoniy sulfat	(nh4)2so4	19,5—21
Kaliy xlorid K- 40	Kaliyli o‘g‘itlar KCl+NaCl	38—42
Kaliy xlorid K- 50	KCl+NaCl	48—52
Kaliy xlorid K- 60	KC1	60
Kaliy sulfat	K2S04	46—52
Kaliy sulfat va magniy sulfat	K2S04+MgS04	26—30
Ammoniy fosfat	Kompleks o‘g‘itlar NH4H2P04+(NH4)2HP04	11—14N;
(ammofos)		46—55 P,0,
Nitroammofos	nh4no3+nh4h2po4	21—25 N; 20—25 P.O,
Kaliy nitrat	KN03	13,8 N; ' 46,5 K,0
(kaliyli selitra)		11—20“N
Nitrofoska	NH4N03+CaHP04+(NH4)HP04+	8—16 P205 10—21 K20
	+kno3+nh4ci	8—12 N
Ammofoska	(NH4)2HP04+NH4H2P04+KN03+	10—24P2Os
	+NH4C1+KC1	15—24 K20
Nitroammofoska	nh4no3+nh4h2po4+kno3+	17—18,5 N 17—18,5 P,0<
	+NH4Cl+KCl+Ca(N03)2	2 5 17—18,5 K20
Karboammofoska	Co(nh2)2+nh4h2po4+	18—20 N 18—20 P,0<
	+(nh4)2hpo4+kci	L 5 18—20 K20

Mineral o‘g‘itlaming turli-tumanligi, xomashyo turlarining ko‘p- ligi o‘g‘itlami olishda turli usullami qo‘llashni taqozo qiladi. Ammo bu usullarning barchasi bir tipdagi, o‘xshash jarayonlarda boradi. Shuning uchun asosiy ikki usul keng qo‘llaniladi.

1. 
   Mineral ashyoni yoki shixtani (kuydirishga mo'ljallangan aralashma) termik yoki termokimyoviy ishlov berish usuli.
   
2. 
   Kimyoviy ishlov berish, eritish va kristallash yo‘li bilan moddani ajratish usuli.
   

Mineral o‘g‘itlar olish uchun xomashyo: tabiiy minerallar, kimyo sanoatining yarim mahsulotlari va chiqindilardir. Mineral o‘g‘it ishlab chiqarishda qariyb barcha kimyoviy texnologik jarayonlar (karbamid sintezi bundan mustasno) diffuzion hududda kechadi. Massa uzatishning umumiy tenglamasi bilan tavsiflanadi.
u = — = K_mFAC dr '
Bunda, Km — massa uzatish koeffitsienti; F — reaksiyaga kirishuvchi moddalaming o‘zaro ta’sir yuzasi; ДС — massa uzatishning harakatlantiruvchi kuchi.

2. 
   §. Azotli o‘g‘itlar ishlab chiqarish
   

Azotli o‘g‘itlar tarkibidagi azot turli birikmalari erkin ammiak, NH₄⁺, N0₃ ionlari va aminoguruh -NH₂ shakllarida bo‘lishi mumkin. Qattiq azotli o‘g‘itlar sifatida ammoniy nitrat, ammoniy sulfat va ammoniy fosfatlari, kalsiy nitrat, natriy nitratlar xolida ular asosida olinadigan aralash va murakkab o‘g‘itlar ishlatiladi. Suyuq azotli o‘g‘itlar sifatida esa suyuq ammiak, aminlar, tuzlaming suvdagi eritmalari, karbamid, ammoniy fosfatlari ishlatiladi.
Azotli o‘g‘itlar suvda yaxshi eruvchi bo‘lib, ulami o'simliklar oson o'zlashtiradi. Ayniqsa, N0₃ ionidagi azot o‘simlik tomonidan tez va oson o‘zlashtiriladi.
Azotli o‘g‘itlar olish uchun nitrat kislota, sulfat kislota, ammiak, uglerod (IV) oksidi, kalsiy gidroksidi hamda kuchsiz nitrat kislota zavodining chiqindi (atmosferaga chiqarib yuboriladigan) gazlari xomashyo hisoblanadi.