Toshkent yangiyul poligraph service

399

119- rasm. Nitron ishlab chiqarish sxemasi. _
1 — Natriy rodonit eritmasini saqlovchi bosimli bak: 2 - natriy itokanat eritmasini saqlovchi bosimli bak: 3 - tiomochevina (IV) — oksidini saqlovchi dozalagich; 4 — parafor saqlovchi dozalagich;,5 — suspenziya hosil qiluvchi bak: 6, 6A-aralashtirgichlar;_ 7 — akrilonitril saqlovchi bak; 8 — metilakrilat saqlovchi bak; 9 — izopropil spirti saqlovchi bak; 10 — filtrlar; ^

2. 
   — aylantiruvchi nasos; 12 — issiqlik almashgicn; 13 — reaktor; 14 — vakuum nasos; 15,15A - demonomerizatoriar; _
   

16 — kondensator; 17 — bak; 18 — yigiruv eritmasini aralashtiruvchi bak; 19 — deaerator; 20 — nostandart yigiruv eritmasi saqlovchi bak; 21 — gidrozatvorli bak (yig'gich); 22 — ko'p pog‘onali aralashtirgich; 23 — filtr-press; 24 — yigiruv mashinasi.

Demak, reaksiyaning optimal bo‘lishi tashqaridan issiqlik berolmasa ham davom etadi. Reaktor ichidagi haroratni to‘g‘rilab turish (texnologik jarayonlaming buzilishidan, ba’zan reaktor ichidagi harorat pasayishi yoki ortib ketishi mumkin) reaktoiga kelib kiruvchi reaksion aralashmaning haroratini plastinkali ikki bo‘lmali issiq almashtirgich yordamida o‘zgartirish amalga oshiriladi.
Reaktordagi yigiruv eritmasining haroratini juda aniq optimal holda saqlash uchun quyidagi parametrlaming: aralashmani reaktorga tushib turish tezligi, reaksion aralashmaning tarkibini, haroratini doimiy bir xilda saqlash zarur.
Reaktor g‘ilofidagi suvda issiqlikning bir tekisda va tez tarqalishi uchun uning suvi nasos (14) yordamida aylantirib turiladi. Tarkibida 40—50 % monomer ushlovchi yigiruv eritmasi reaktor monomerlarining 50—60 % konversiyaga uchraydi, ya’ni polimerga aylanadi. Reaktoming yuqori qismidan vakuumda ishlovchi ketma- ket ikkita demonomerizatorlaiga (15) kelib undan reaksiyaga kirishmay qolgan monomerlar vakuumda bog'lanib ajralib chiqadi. Natijada yigiruv eritmasi tozalanadi. Ajralib chiqqan monomerlar kondensatorga (16) borib kondensatlanadi. Demonomerlash ikki pog‘onada olib boriladi.
Demonomerizatordagi vakuum maxsus nasos (14) yordamida hamda monomerlami kondensatorda kondensatlanishi natijasida hosil qilinadi. Kondensator, reagentlar aralashtirgichida (6) issiq aralashtirgich (12) orqali o‘tib, aylanma nasos (11) yordamida kondensatorga keluvchi sovuq reaksion aralashmasi bilan sovitilib turiladi (u etanol aralashmasi bo‘lib, 10+20°C gacha sovitiladi). Harorati MBP da avtomatik ravishda boshqarilib turiladi. Demonomerizatorlar bir xil konstruksiyali bo‘lib, silindirsimon apparatlardir. Ichida 5 ta konus o‘rnatilgan. Konuslar yigiruv eritmasining bir xilda taqsim etilishi va unda monomerlaming eng ko‘p ajralishini taminlaydi. Kondensatlangan monomerlar va izopropil spirti kondensatordan (16) aylanuvchi reaksion aralashma bilan barometrik quvur orqali aralashtirgichga (6) qaytib keladi. Kondensatlanmagan monomerlar, azot va havo kondensatordan (16) vakuum nasos (14) bilan gidrozatvorli bakka (17) so‘rib olinadi.
Bak tuzsizlantirilgan suv bilan to‘ldirilgan bo‘lib, suv nasoslar yordamida aylantirib turiladi. Vakuum nasosining normal ishlashi

uchun bakdagi suv gilofga keluvchi etanolli aralashma bilan 5— 10°C gacha sovitiladi. Vakuum nasos ishlab turgan paytda bakning sathini bir xilda saqlash uchun rotametr orqali unga tuzsizlantirilgan suv berib turiladi, u suv monomerlar bilan aralashtirgichga (6) qo‘yiladi.
Demonomerizatsiya sistemasida barqaror reja (tartib) va yetarli vakuum bo‘lganda nasos to‘xtatib qo‘yiladi. Vakuum faqat sovitilgan reaksion aralashma bilan monomerlarining kondensatlanishi hisobiga hosil qilib turiladi.
Demonomerizatorlar yigiruv eritmasi, konus bo‘yicha yupqa qavat hosil qilib oqadi, bunda monomerlar izopropanol va porofoming parchalanishidan hosil bo‘lgan mahsulotlar bug‘lanadi. Monomersizlangan yigiruv eritmasini birinchi pog‘onali demonomerlanishi tugagach, barometrik quvur orqali nasos surib oladi va shu nasoslar yordamida plastinkali issiq almashtiigich orqali ikkinchi pog'onali demonomerlanish uchun demonomerizatorga (15 A) ga yuboriladi.
Monomerlaming bug‘lanishi hisobiga yigiruv eritmasi 40—50°C gacha soviydi, shuning uchun yigiruv eritmasi ikki pog‘onali demonomerlanishga borishdan oldin bug‘ bilan isuvchi issiq almashtiigichda qizdiriladi.
Yigiruv eritmasi ikki pog‘onali demonomerlanishdan o'tgach, filtrlash boiimiga aralashtirish apparatiga o‘tkaziladi. Demono- merizatorlarda yigiruv eritmasining sathi (60 %) avtomatik ravishda ushlab turiladi.