Tourism and recreation in the XXI century: problems and prospects

TOURISM AND RECREATION IN THE XXI CENTURY: PROBLEMS AND PROSPECTS
3-4 May 2019
282
Baku, Azerbaijan

---

klasterinin bölmələri arasında əlaqələrin yaranmasına şərait yaradan əlverişli biznes mühiti turizmin 
inkişafını stimullaşdıran əsas amillərdəndir. 2009-cu ildə Kataneo araşdırmanın nəticəsində qeyd etmişdi 
ki, hüquqların qorunması, stabillik və biznes mühitinin sabitliyi uğurlu turizmin inkişafının təminatçısıdır. 
2008-ci ildə Dünya Bankı tərəfindən Karib hövzəsi ölkələrində kiçik və orta ölçülü yerli müəssisələrdə 
turizmin əlaqələri sahəsində aparılmış tədqiqatın nəticəsində bildirilmişdir ki, yüksək vergi dərəcələri, 
qeyri-peşəkar işçi heyəti və makroiqtisadi sabitliyin pozulması turizm və otelçilik biznesinin əsas 
problemlərindəndir. Beləliklə də ölkədə əlverişli investisiya mühitinin mövcudluğu turizm sektoruna 
birbaşa xarici investisiyaların cəlb edilməsində əhəmiyyətlidir (Demeritte 1998, Barouklaouf 2007, Tan və 
başqaları 2007). Iqtisadi ədəbiyyatlarda vergi güzəştlərinin turizm investorlarına təsiri ilə əlaqədar müxtəlif 
tədqiqatlar yer almışdır. Bəziləri vergi güzəştlərinin turizm sənayesinə investisiya yatırmaqla qarşılıqlı 
əlaqəsinin az olduğunu qeyd etmiş, başqaları isə turizm inkişaf siyasətlərində vergi güzəştlərinin müstəsna 
əhəmiyyətə malik olduğunu vurğulamışlar [6].
Eyni zamanda ticarət tənzimləmələri turizm xidmətləri ixracında əldə olunan gəlirləri azaltmaq və 
yaxud da artırmaq iqtidarındadır. Çen və Deverux 1999-cu ildə bu nəticəyə gəlmişdilər ki, idxal 
subsidiyaları və ixrac vergiləri tətbiq olunduğu halda turizmdən əldə olunan gəlirlər azalır. Habelə ölkəyə 
gələn və ölkədən kənara gedən turistlər üzrə nəqliyyat xərclərinin artması turizmin inkişafına mənfi təsir 
göstərir və turizmin tələbinin azalmasına səbəb olur [6]. 
Bütün qeyd edilənlərdən aydın olur ki, ölkədə turizmin inkişafı və turizm xidmətləri ixracının 
artırılması ölkə iqtisadiyyatında geniş müsbət təsirlərə malik olduğundan, habelə Azərbaycanımızın iqtisadi 
və sosial inkişafında, ixrac imkanlarının genişləndirilməsində və ixracının artırılmasında əhəmiyyətliliyinə 
görə bu sahənin inkişafı aktual məsələdir. Bu səbəbdən də keçən müddət ərzində ölkəmizdə bu sahənin 
inkişafı məqsədilə çoxlu sayda işlər görülmüşdür. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 
avqust 2002-ci il tarixli Sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasında 2002-2005-ci illərdə turizmin 
inkişafına dair Dövlət Proqramı”, 6 aprel 2010-cu il tarixli Sərəncamla “Azərbaycan Respublikasında 
2010-2014-cü illərdə turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı”nın icrasını qeyd etmək olar. Eyni zamanda 
ölkəmizin zəngin coğrafi landşafta malik olduğunu və xalqımızın qədim mədəni-tarixi irsinin tanıdılması 
məqsədilə 15 fevral 2011-ci il tarixli Sərəncam ilə ölkəmizdə “Turizm ili” elan edilmişdir. Qeyd 
edilənlərdən əlavə ölkə Prezidentinin 16 mart 2016-cı il tarixli Sərəncamına əsasən 11 prioritet istiqaməti 
əhatə edən strateji yol xəritələrindən biri ölkədə turizmin inkişafına yönəlmişdir. Bu strateji yol xəritəsində 
2020, 2025 və sonrakı dövrlər üzrə uzunmüddətli strategiya və tədbirlər planı nəzərdə tutulmuşdur. Qeyd 
edilən tədbirlərin nəticəsində son illərdə ölkəmizdə bu sahədə müəyyən irəliləyişlər əldə edilmişdir.